Dobra kolegiaty Świętego Floriana jako uposażenie Wydziału Teologicznego na przełomie XV i XVI w.

Słowa kluczowe: Uniwersytet Krakowski, Wydział Teologiczny, konfesjonalizacja, reformacja, reforma katolicka, XVI wiek

Abstrakt

Autor przedstawia analizę dóbr kolegiaty św. Floriana w Krakowie w kontekś­cie uposażenia Wydziału Teologicznego na przełomie XV i XVI w. Stalle w kolegiacie św. Floriana otrzymywali m.in. wybitni uczeni związani z Uniwersytetem Krakowskim. Problemy związane z podstawami materialnymi wszechnicy krakowskiej były nieodłącznym towarzyszem historii uniwersytetu. Chociażby spór o jej początki dotyczy w dużej mierze kwestii finansowych. Celem autora było przedstawienie uposażenia na przełomie XV i XVI stulecia Wydziału Teologicznego Uniwersytetu Krakowskiego – najbardziej prestiżowego spośród wydziałów uniwersyteckich, do którego przynależność traktowana była jako zwieńczenie doskonałej kariery uczonego. Dzięki analizie zachowanych materiałów źródłowych, w tym sporadycznie wykorzystywanych materiałów rękopiśmiennych – rachunków, autor przedstawia szkic dochodowości, określając realny dochód na 479 grzywien i 4 grosze, opierając się na konkretnych składowych majątku, tj. wpływach z dziesięcin etc. Ponadto autor zarysowuje dalsze problemy badawcze dotyczące badań nad budżetem związane z dziesięcinami oraz pozostałymi składowymi majątku kapituły kolegiackiej św. Floriana. Wynikiem pracy jest przedstawienie atrakcyjności materialnej dla beneficjentów z Wydziału Teologicznego na tle beneficjentów innych małopolskich kapituł w omawianym okresie.

Biogram autora

Marek Wasilewicz, Uniwersytet Jagielloński

Mediewista, absolwent studiów doktoranckich na Wydziale Historycznym Uniwersytetu Jagiellońskiego. Przgotowuje dysertację doktorską poświęconą studiom nad budżetem kapituły kolegiac­kiej św. Floriana w Krakowie między XV a XVI w. Stypendysta Erasmus w Royal Air Force Museum w Wielkiej Brytanii, Università del Salento w Lecce we Włoszech; stypendysta Ministra Nauki i Szkolnictwa Wyższego za wybitne osiągnięcia w nauce. Zainteresowania badawcze dotyczą historii Uniwersytetu Jagiellońskiego oraz historii Kościoła w Polsce średniowiecznej. Pasjonat historii społecznej i gospodarczej schyłku średniowiecza i początków epoki nowożytnej.

Bibliografia

Archiwum Uniwersytetu Jagiellońskiego (AUJ) Akta papierowe, 7094, 7095, 9921, 9573/17, 6986, 7016, 7609-7613, 7657-7658, 7659, 5163, 1453, 8235,1454, 6945, 7666, 6318, 9335, 10607-10610, 9946-9947, 10614-10615

pergamin 477.

rękopis nr 177, 178, 185.

Biblioteka Jagielloński (BJ) BJ rps. 6035/III Regestra ecclesiae collegiatae s. Floriani Cracoviae 1515-19 proventuum decimarum variarum villarum.

Baron, A. Pietras, H. (oprac.). (2004). Dokumenty soborów powszechnych. Tekst grecki, łaciński, polski. T. II, Kraków: WAM.

Heyzmann, U. (1874). Statuta synodalia episcoporum cracoviensium XIV et XV saeculi e codicibus manu scriptis typis mandata, additis statutis Vielunii et Calissii a. 1420 conditis, Starodawne Prawa Polskiego Pomniki. T. IV, Kraków: Akademia Umiejętności Komisja Historyczna.

Leszczyńska- Skrętowa, Z. (oprac.). (1968). Księga dochodów beneficjów diecezji krakowskiej z roku 1529. Wrocław: Zakład Narodowy im Ossolińskich.

Łętowski, L. (ed.). (1863-1864). Długosz. J. Liber beneficiorum diosesis Cracoviensis. T. I-II, Kraków.

Michalewicz, J., Michalewiczowa, M. (wyd.). (1999). Liber beneficiorum et benefactorum Universitatis Iagellonicae in saeculis XV–XVIII. T. 1–2. Kraków: Archiwum UJ.

Pauli, Ż. (ed.). (1870-1900). Codex diplomaticus Universitatis studii generalis Cracoviensis. T. I- V, Cracoviae: Sumptibus et typis Universitatis.

Przeździecki, A. (ed.), (1863). Liber beneficiorum, T. I, W: Joannis Długosz senioris canonici Cracoviensis Opera omnia. T. VII, Cracoviae: Ex typographia kirchmajeriana.

Ptaśnik. J, (ed.). (1913-1914). Monumenta Poloniae Vaticana. T. I-III, Kraków: Akademia Umiejętności.

Skowron, Cz. (wyd.). (1965). Akta wizytacji dekanatu krakowskiego 1599 roku przeprowadzonej z polecenia kardynała Jerzego Radziwiłła. cz. I. Lublin: Towarzystwo Naukowe Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego.

Dobrowolski, K. (1923). Dzieje kultu św. Floriana w Krakowie do poł. XVI w. Rozprawy Historyczne Towarzystwa Naukowego Warszawskiego, Warszawa: Kasa im. Józefa Mianowskiego, 40.

Karbowiak, A. (1900). Dzieje wychowania i szkół w Polsce. Wieki średnie. Okres trzeci od 1364 do 1432 roku. T. 2. Cz. 2, Petersburg: nakł. Księgarni K. Grendyszyńskiego, 138.

Kozłowska-Budkowa, Z. (1964). Odnowienie jagiellońskie uniwersytetu krakowskiego (1390-1414). W: K. Lepszy (red.), Dzieje Uniwersytetu Jagiellońskiego w latach 1364-1764. T. I. Kraków: Uniwersytet Jagielloński, 44-46.

Krzyżanowski, S. (1900). Poselstwo Kazimierza Wielkiego do Awinionu i pierwsze uniwersyteckie przywileje. Rocznik Krakowski, 4, 81.

Kwaśniewicz, J. (1957). Dzieje Kleparza. W: J. Dąbrowski (red.), Studia nad rozwojem miasta, Kraków: Wydawnictwo Literackie, 17.

Matuszewski, J. (1997). Dziesięcina kościelna w Małopolsce w świetle „Liber beneficiorum” Iwana Długosza. W: Z. Rymaszewski (red.). Symbolae historico-iuridicae Lodzienses Iulio Bardach dedicate. Łódź: Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, 32- 37, 45- 48.

Morawski, K. (1900). Historia Uniwersytetu Jagiellońskiego. Średnie wieki i Odrodzenie ze wstępem o Uniwersytecie Kazimierza Wielkiego. T. 1. Kraków: Uniwersytet Jagielloński, 97- 98, 414.

Ożóg, K. (2007). Kolegiata w służbie nauki. Nadanie prebend świętofloriańskich przez Władysława Jagiełłę Uniwersytetowi Jagiellońskiemu. W: Z. Kliś (red.), Studia z dziejów kościoła św. Floriana w Krakowie. Kraków: Unum, 17.

Poniewozik, L. (2013). Uposażenie prałatur i kanonii średniowiecznych kapituł kolegiackich w diecezji krakowskiej. W: T. Panfil (red.), Scientia et Fidelitate Księga Pamiątkowa Ewy i Czesława Deptułów Profesorów Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego. Lublin: Wydawnictwo KUL, 191-212.

Sidorowicz, Z. (1959). Z dokumentów kościoła Św. Floriana w Krakowie, Nasza Przeszłość, 10, 413- 415.

Słownik historyczno-geograficzny województwa krakowskiego w średniowieczu. (2003) Leszczyńska-Skrętowa, Z., Sikora, F., i nn., (oprac.). cz. I-III, Kraków: Vistulana, 155-158.

Stopka, K. (2005). Głos w dyskusji nad fundacją uniwersytetu w Krakowie, Rocznik Krakowski, 71, 31-39.

Szczur, S. (1999). Papież Urban V i powstanie uniwersytetu w Krakowie w 1364 r. Kraków: Towarzystwo Naukowe Societas Vistulana, 128-159, 195-209.

Vetulani, A. (1970). Początki najstarszych wszechnic środkowoeuropejskich, Wrocław: Zakład Narodowy Imieniem Ossolińskich, 7-13.

Wasilewicz, M. (2015). Zdolności, czy koneksje?: kariera kościelna na przykładzie wybranych członków kapituły kolegiackiej św. Floriana w Krakowie w okresie od 1401 do 1505. W: R. Kordonski, O. Struk, J. Ruciński (red.), Rozwój społeczności międzynarodowej: przeszłość oraz nowe wyzwania, Olsztyn-Lwów: Pais, 2015, 36-47.

Żabiński, Z. (1981). Systemy pieniężne na ziemiach polskich, Wrocław: Zakład Narodowy Imieniem Ossolińskich, 10, 34-42, 48, 56.

Opublikowane
2023-07-25
Jak cytować
[1]
Wasilewicz, M. 2023. Dobra kolegiaty Świętego Floriana jako uposażenie Wydziału Teologicznego na przełomie XV i XVI w. Perspektywy Kultury. 43, 4/1 (lip. 2023), 103-124. DOI:https://doi.org/10.35765/pk.2023.430401.13.
Dział
625. rocznica powstania Wydziału Teologii Uniwersytetu Krakowskiego