„Universitas haec catholica”
Wydział Teologiczny i droga do katolickiej konfesjonalizacji Uniwersytetu Krakowskiego w XVI wieku
Abstrakt
Tematem artykułu jest postawa profesorów i studentów Uniwersytetu Krakowskiego wobec reformacji oraz obrona i umocnienie katolickiej tożsamości uczelni w XVI w. Szczególną rolę odegrali w tym procesie profesorowie Wydziału Teologicznego. Rozwój sytuacji i podejmowane działania zostały rozpatrzone według paradygmatu konfesjonalizacji. Okres pierwszy (1520-1548) charakteryzowało oddolne szerzenie się tekstów i idei reformacyjnych, które były zwalczane przez władze uniwersytetu. W okresie drugim (1549-1572) w obliczu kryzysu i krytyki Uniwersytet stał zdecydowanie po stronie katolickiej i włączył się w polemikę wyznaniową. W okresie trzecim (1573-1603) rozpoczęła się właściwa konfesjonalizacja Uniwersytetu. Analiza działań, twórczości i kontaktów profesorów teologii w XVI w. pokazuje, że konieczne są pogłębione badania nad źródłami i weryfikacja wielu uproszczonych sądów o bierności i słabości intelektualnej wydziału. Przeciwnie, jawi się on jako aktywny i twórczy czynnik ówczesnych sporów wyznaniowych, który decydująco wpłynął na zachowanie i dookreślenie katolickiego oblicza uniwersytetu w epoce nowożytnej.
Bibliografia
Barycz, H. (wyd.) (1933). Conclusiones Universitatis Cracoviensis ab anno 1441 ad annum 1589, Kraków.
Gąsiorowski, A., Jurek, T., Skierska, I. (wyd.) (2010). Metryka czyli album Uniwersytetu Krakowskiego z lat 1509-1551. Biblioteka Jagielloński rkp. 259, Warszawa: Wydawnictwo Neriton.
Szujski, J. (wyd.) (1878). Statuta i matrykuły Wydziału Teologicznego Uniwersytetu Jagiellońskiego z XVI wieku. Archiwum do Dziejów Literatury i Oświaty w Polsce, t. 1, 71-94.
Szujski, J. (wyd.) (1882). Statuta Uniwersytetu Krakowskiego. Archiwum do Dziejów Literatury i Oświaty w Polsce, t. 2, 363–408.
Theiner, A. (ed.) (1861). Vetera Monumenta Poloniae et Lithuaniae gentiumque finitimarum historiam illustrantia, t. II, Romae: Typis Vaticanis.
Wisłocki, W. (wyd.) (1893-1897). Acta rectoralia almae Universitatis Studii Cracoviensis inde ab anno MCCCCLXIX, Cracoviae: sumptibus Academiae Litterarum Cracoviensis.
Bahlcke, J., Strohmeyer, A. (hrsg.) (1999). Konfessionalisierung in Ostmitteleuropa. Wirkungen des religiösen Wandels im 16. und 17. Jahrhundert in Staat, Geselllschaft und Kultur. Stuttgart: Franz Steiner Verlag.
Barycz, H. (1935). Historia Uniwersytetu Jagiellońskiego w epoce humanizmu. Kraków.
Barycz, H. (1959-1960a). Glicius Marcin. W: Polski Słownik Biograficzny, t. 8, Wrocław: Zakład Narodowy imienia Ossolińskich, 48-50.
Barycz, H. (1959-1960b). Górski Jakub. W: Polski Słownik Biograficzny, t. 8, Wrocław: Zakład Narodowy imienia Ossolińskich, 438-440.
Barycz, H. (1965). Dwa nieznane listy Stanisława Grzepskiego. Kwartalnik Historii Nauki i Techniki, t. 10, nr 1-2, 91-100.
Barycz, H. (1971a). Z epoki renesansu, reformacji i baroku. Prądy-idee-ludzie-książki, Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy.
Barycz, H. (1971b). Znaczenie Uniwersytetu Krakowskiego w początkach rozwoju erazmianizmu w Polsce. W: Erasmiana Cracoviensisa. W 500-lecie urodzin Erazma z Rotterdamu (1469-1536). Zeszyty Naukowe UJ. Prace Historyczne, Z. 33, 23-38.
Barycz, H. (1976). Mikołaj z Szadka. W: Polski Słownik Biograficzny, t. 21, Wrocław: Zakład Narodowy imienia Ossolińskich, 138-140.
Baster, M. (2009). Students’ Everyday Lives in the Colleges of the University of Cracow in the Sixteenth Century. W: B. Krug-Richter, R.-E. Mohrmann (hrsg.), Frühneuzeitliche Universitätskulturen : kulturhistorische Perspektiven auf die Hochschulen in Europa. Köln-Weimar-Wien: Böhlau Verlag, 109-118.
Bieńkowski, T. (1975). Naukowe środowisko krakowskie w początkach XVI wieku (1500-1530). Studia i Materiały z Dziejów Nauki Polskiej, seria A, z. 13, 21-73.
Boute, B. (2010). Academic Interests and Catholic Confessionalisation. The Louvain Privileges of Nomination to Ecclesiastical Benefices, Leiden-Boston: Brill.
Boute, B. (2018). Universitätsreform und Konfessionalisierungspolitik: das Beispiel der Habsburgischen Niederlande und Burgund (Löwen, Douai, Dole) 1590-1620. W: M. KintzingerW.E. Wagner, J. Cripsin (red.). Universität-Reform. Ein Spannungsverhältnis von langer Dauer (12.-21. Jahrhundert), Basel: Schwabe Verlag, 93-135.
Buchwald-Pelcowa, P. (1997). Cenzura w dawnej Polsce. Między prasą drukarską a stosem, Warszawa: Wydawnictwo SBP.
Bukowski, J. (1900). Kościół akademicki św. Anny. Monografia historyczna, Kraków: Drukarnia Czasu.
Buszewicz, E. (2011) (Wyd.). Grzegorz z Sambora. Carmina selecta. Poezje wybrane, Warszawa: Wydawnictwo Neriton.
Chartier, R., Revel, J. (1978). Université et société dans l’Europe moderne: Position des problèmes. Revue d’histoire moderne et contemporaine, t. 25, nr 3, 53-74.
Czapska, M. (1928). Polemika religijna pierwszego okresu reformacji w Polsce, Kraków: Nakładem Krakowskiej Spółki Wydawniczej (odbitka).
Deventer, J. (2004). ‘Confessionalisation’ – a Useful Theoretical Concept for the Study of Religion, Politics, and Society in Early Modern East-Central Europe? European Review of History – Revue européenne d’Histoire, vol. 11, nr 3, 403-425 DOI: 10.1080/1350748042000313788
Domański, J. (2009). Michała Falkenera z Wrocławia (ok. 1460-1534). Prolog do Wykładu hymnów kościelnych. Przegląd Tomistyczny, t. 15, 223-246.
Duhamelle, Ch. (2009). Auf der Suche nach der französischen Konfessionalisierung. Archiv für Reformationsgeschichte, vol. 100, 235-255. DOI: 10.14315/arg-2009-100-1-235
Frick, D.A. (2018). Polska Philologia sacra w czasach reformacji i kontrreformacji. Kilka kart z historii sporów wyznaniowych (1551-1632), przekł. K. Szymańska, Warszawa: Wydział Polonistyki UW.
Friedberg, H. (1972). Leopolita Jan starszy. W: Polski Słownik Biograficzny, t. 17, Wrocław: Zakład Narodowy imienia Ossolińskich, 73-74.
Frijhoff, W. (2005). L’université à l’époque moderne (XVIe-XVIIIe siècles). Réflexions sur son histoire et sur la façon de l’écrire. W: F. Attal, J. Garrigues, Th. Kouamé, J.-P. Vittu (éd.), Les universités en Europe du XIIIe siècle à nos jours. Espaces, modèles et function. Paris: Publications de la Sorbonne, 157-177.
Galle, Ch. (2017). Bischöfe, Humanisten und einfache Lutherfeinde. Die Kontakte des Erasmus nach Polen im Spiegel seines Briefwechsels. Odrodzenie i Reformacja w Polsce, t. 61, 61-101 DOI 10.12775/OiRwP.2017.03
Garbacik, J. (1964). Ognisko kultury renesansowej (1470-1520). W: K. Lepszy (red.), Dzieje Uniwersytetu Jagiellońskiego w latach 1364-1764, T. 1, Kraków, 189-220.
Glomski, J. (2007). Patronage nad Humanist Literature in the Age of the Jagiellons. Court and Career in the Writings of Rudolf Agricola Junior, Valentin Eck, and Leonard Cox. Toronto-Buffalo-London: University of Toronto Press.
Gorzkowski, A. (1998). Societas Litterarum. Oblicza humanizmu Akademii Krakowskiej. Zeszyty Naukowe UJ. Prace Historycznoliterackie, z. 92-93, 47-61.
Graff, T. (2020). Biskupi krakowscy wobec Uniwersytetu Krakowskiego w dobie pierwszych królów elekcyjnych – zarys problematyki. W: W. Iwańczak, A. Januszek-Sieradzka, J, Smołucha (red.). Kościół w społeczeństwie w Czechach i w Polsce w średniowieczu i w epoce nowożytnej. Kraków: Wydawnictwo Naukowe Akademii Ignatianum w Krakowie, 69-97.
Grendler, P. (2004). The Universities of the Renaissance and Reformation. Renaissance Quarterly, vol. 57, No. 1, 1-42.
Grzebień, L. (2000-2001). Sokołowski Stanisław. W: Polski Słownik Biograficzny, t. 40, Warszawa-Kraków: Wydawnictwo Towarzystwa Naukowego Societas Vistulana, 183-189.
Hajdukiewicz, L. (1971). Erazm w Rotterdamu w opinii polskiej XVI-XVII w. W: Erasmiana Cracoviensisa. W 500-lecie urodzin Erazma z Rotterdamu (1469-1536). Zeszyty Naukowe UJ. Prace Historyczne, Z. 33, 55-85.
Hajdukiewicz, L. (1972). Leopolita (Kasprowicz, Nicz, Nicius) Jan „Młodszy”. W: Polski Słownik Biograficzny, t. 17, Wrocław: Zakład Narodowy imienia Ossolińskich, 74-76.
Hajdukiewicz, L. (1974). Mareniusz (Marennius) Stanisław. W: Polski Słownik Biograficzny, t. 19, Wrocław: Zakład Narodowy imienia Ossolińskich, 631-632.
Hajdukiewicz, L. (1992). Die Krakauer Universität zur Zeit der Frühen Renaissance. W: J. Wyrozumski (red.), The Jagiellonian University in the Evolution of European Culture. Kraków: Międzynarodowe Centrum Kultury, 25-48.
Hammerstein, N. (1994). Universitäten und Reformation. Historische Zeitschrift, Bd. 258, H. 2, 339-357.
Hammerstein, N., Walther G. (hrsg.) (2000). Späthumanismus. Studien über das Ende einer kulturhistorischen Epoche. Göttingen: Wallstein Verlag.
Hanusiewicz-Lavallee, M. (2009), Czy był i czym był humanizm chrześcijański w Polsce? W: Hanusiewicz-Lavallee, M. (red.), Humanitas i christianitas w kulturze polskiej, Warszawa: Neriton, 53-86.
Hardy, N., Levitin, D. (2019). Confessionalisation and Erudition in Early Modern Europe: A Comparative Overview of a Neglected Episode in the History of the Humanities, Oxford: Oxford University Press. DOI: 10.5871/bacad/9780197266601.002.0003
Headly, J.M., Hillerbrand, H.J., Papalas, A.J. (ed.) (2004). Confessionalization in Europe, 1555-1700. Essays in Honor and memory of Bodo Nischan, London and New York: Routledge.
Kim, H., Pfaff, S. (2012). Structure and Dynamics of Religious Insurgency: Students and the Spread of the Reformation. American Sociological Review, 77(2), 188-215.
Koryl, J. (2010). Konfesjonalizacja humanizmu w Niemczech i Rzeczypospolitej w XVI wieku. W: P. Wilczek (red.), Reformacja w dawnej Rzeczypospolitej i jej europejskie konteksty. Postulaty badawcze. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe Sub Lupa, 51-66.
Kowalski, W. (2016). „To jest owczarnia onego Dobrego Pasterza”. Pojęcie „prawdziwego” Kościoła w polskich szesnastowiecznych katechizmach. Odrodzenie i Reformacja w Polsce, t. 60, 29-71. DOI: 10.12775/OiRwP.2016.02.
Kriegseisen, W. (2010). Stosunki wyznaniowe w relacjach państwo-kościół między reformacją a oświeceniem (Rzesza Niemiecka-Niderlandy Północne-Rzeczpospolita polsko-litewska). Warszawa: Wydawnictwo Naukowe Semper.
Kriegseisen, W. (2013). Region historyczny Europy Środkowo-Wschodniej w badaniach nad dziejami wyznaniowymi epoki nowożytnej. Kwartalnik Historyczny, R. 120, nr 4, 737-759 DOI: 10.12775/KH.2013.120.4.03
Lotz-Heumann, U. (2001). The Concept of “Confessionalization”: a Historiographical Paradigm in Dispute, Memoria y Civilización (MyC), t. 4, 93-114.
Lotz-Heumann, U. (2008). Confessionalization. W: M. Whitford (ed.), Reformation and Early Modern Europe: A Guide to Research. Kirksville: Truman State University Press, 136–157
Lotz-Heutmann, U. (2013). Confessionalization. W: A. Bamji, G.H. Janssen, M. Laven (ed.), The Ashgate Research Companion to the Counter-Reformation, Farnham: Ashgate, 33-53.
Machaj D. (2015). Zawsze wierny? Sytuacja wyznaniowa w Uniwersytecie Krakowskim w XVI i XVII w. Odrodzenie i Reformacja w Polsce, t. 59, 95-135. DOI: 10.12775/OiRwP.2015.04
Machaj, D. (2018). Milites Christi czy pospolici złoczyńcy? Krakowscy studenci w walce z reformacją. Motywacje, metody, efekty. W. Z Noga (red.). Reformacja w Krakowie (XVI-XVII wiek). Kraków: Towarzystwo Miłośników Historii i Zabytków Krakowa, 83-102.
Maciuszko, J.T. (1997). Proces konfesjonalizacji w Europie i w Polsce: kontekst wyznaniowy synodu generalnego toruńskiego z roku 1595. Czasy Nowożytne, t. 2, 17-26
Marszał, T. (2009). Mikołaj Prokopowicz z Szadka – astrolog, astronom, historyk nauki, miłośnik i znawca książki (1489-1564). Biuletyn Szadkowski, t. 9, 5-36.
Morawski, K. (1900). Historya Uniwersytetu Jagiellońskiego. Średnie wieki i Odrodzenie, t. 1-2, Kraków.
Muczkowski, J. (1845). O Janach Leopolitach w szesnastym wieku żyjących. Dwutygodnik Literacki, Nr 24, 356-373.
Murawiec, W.F. (1997). Scholastyka-humanizm-reformacja (1500-1603). W: S. Piech (red.). Wydział Teologiczny w Krakowie 1397-1997. Księga jubileuszowa. Kraków: Wydawnictwo Naukowe Papieskiej Akademii Teologicznej w Krakowie, 61-
Nowakowska, N. (2012). Forgetting Lutheranism. Historians and the Early Reformation in Poland (1517-1548). Church History and Religious Culture, 92, 281-303.
Nowakowska, N. (2018). King Sigismund of Poland and Martin Luther. The Reformation before Confessionalization. Oxford: Oxford University Press.
Nowicka-Jeżowa, A. (2015). Pokolenia trydenckie między tradycją a wyzwaniami przyszłości. W: J. Dąbkowska-Kujko (red.). Formowanie kultury katolickiej w dobie potrydenckiej. Powszechność i narodowość katolicyzmu polskiego. Warszawa: Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego, 21-102.
Pettegree, A. (2013). Catholic Pamphleteering. W: A. Bamji, G.H. Janssen, M. Laven (eds.), The Ashgate Research Companion to the Counter-Reformation, Farnham: Ashgate, 109-126.
Piech, Z. (wyd.) (1987). Bazylika Mariacka w Krakowie. W: Corpus inscriptionum Poloniae, t. VIII: Województwo krakowskie, z. 2, Kraków: Polskie Towarzystwo Teologiczne.
Pietrzyk, Z. (2000). Poczet rektorów Uniwersytetu Jagiellońskiego 1400-2000. Kraków: Wydawnictwo Jagiellonia SA.
Pietrzyk, Z. (2005). Profesorowie Akademii Krakowskiej wobec reformacji w XVI wieku. W: W. Kowalski (red.). Mikołaj Rej z Nagłowic w pięćsetną rocznicę urodzin. Kielce: Kieleckie Towarzystwo Naukowe, 277-286.
Pietrzyk, Z. (2018). Uniwersytet Krakowski wobec reformacji. W: Z. Noga (red.), Reformacja w Krakowie (XVI-XVII wiek). Materiały z sesji naukowej 6 maja 2017 roku. Kraków: Wydawnictwo Antykwa, 67-81.
Pirożyński, J. (1997). Die Krakauer Universität in der Renaissancezeit. W: S. Füssel, J. Pirożyński (hrsg.), Der polnische Humanismus und die europäischen Sodalitäten. Akten des polnisch-deutschen Symposions vom 15.-19. Mai 1996 im Collegium Maius der Universität Krakau. Wiesbaden: Harrassowitz Verlag, 15-38.
Pražáková, K. (2017). Das Wetteifern zwischen Katholiken und Protestanten um das Krakauer Stadtzentrum in der zweiten Hälfte des 16. Jahrhunderts. Biuletyn Polskiej Misji Historycznej, nr 12, 453-482.
Ptaszyński, M. (2015). The Polish-Lithuanian Commonwealth. W: H. Louthan, G. Murdock (edd.). A Companion to the Reformation In Central Europe. Leiden-Boston: Brill, 40-67.
Ptaszyński, M. (2018). Reformacja w Polsce a dziedzictwo Erazma z Rotterdamu. Warszawa: Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego.
Ptaszyński, M. (2019). Czy reformacja w Polsce była luterańska? O polemikach antyluterańskich w Polsce w pierwszej połowie XVI wieku. Odrodzenie i Reformacja w Polsce, t. 63, 6-62.
Ptaszyński, M. (2021). Wie politisch war die Reformation in Polen? Archiv für Reformationsgeschichte, vol. 112, 66-95. DOI: 10.14315/arg-2021-1120104
Rechowicz, M. (1975). Teologia pozytywno-kontrowersyjna: szkoła polska w XVI wieku. W: Rechowicz, M. (red.), Dzieje teologii katolickiej w Polsce, t. II: Od Odrodzenia do Oświecenia, cz. I: Teologia humanistyczna, Lublin: Towarzystwo Naukowe KUL, 33-85.
Reinhard, W. (1983). Zwang zur Konfessionalisierung? Prolegomena zu einer Theorie des Konfessionellen Zeitalters. Zeitschrift für Historische Forschung, vol. 10, No. 3, 257-277.
Rodrigues, R.L. (2017). Confessionalization Processes and their Importance to the Understanding of Western History in the Early Modern Period (1530-1650). Revista Tempo, t. 23, nr 1, 2-21
Rüegg, W. (hrsg. von). (1996). Geschichte der Universität in Europa. T. 2. München: C.H. Beck.
Rummel, E. (2000). The Confessionalisation of Humanism in Reformation Germany, Oxford.
Schilling, H. (2010). Konfesjonalizacja. Kościół i państwo w Europie doby przednowoczesnej. Przekł. J. Kałążny. Poznań: Wydawnictwo Poznańskie.
Segel, H.B. (1989). Renaissance Culture in Poland. The Rise of Humanism, 1470-1543. Ithaca and London: Cornell University Press
Smereka, W. (1975). Biblistyka polska (wiek XVI-XVIII). W: Rechowicz, M. (red.), Dzieje teologii katolickiej w Polsce, t. II: Od Odrodzenia do Oświecenia, cz. I: Teologia humanistyczna, Lublin: Towarzystwo Naukowe KUL, 221-266
Sondel, J. (2006). Zawsze wierny. Uniwersytet Jagielloński a Kościół rzymskokatolicki. Kraków: Wydawnictwo UJ.
Spitz L., W. (1984). The Importance of the Reformation for the Universities: Culture and Confessions in the Critical Years. W: J.M. Kittelson, P.J. Transue (eds.), Rebirth, Reform, and Resiliance. Universities in Transition 1300-1700. Columbus: Ohio State University Press, 42-67.
Szelińska, W. (1985). Książka różnowiercza na Uniwersytecie Krakowskim w początkach reformacji. Roczniki Biblioteczne, R. 29, z. 1-2, 83-114
Szelińska, W. (1990). Książka Erazma z Rotterdamu w środowisku krakowskim w XVI wieku. Kraków: Wydawnictwo Naukowe WSP.
Tworek, M. (2015). Education: The Polish-Lithuanian Commonwealth. W: H. Louthan, G. Murdock (edd.). A Companion to the Reformation In Central Europe. Leiden-Boston: Brill, 359-389.
Urban, W. (1964). Akademia Krakowska w dobie reformacji i wczesnej kontrreformacji (1549-1632). W: K. Lepszy (red.), Dzieje Uniwersytetu Jagiellońskiego w latach 1364-1764, T. 1, Kraków, 278-284.
Visser, A. (2008). Escaping the reformation in the Republic of Letters: Confessional Silence in Latin Emblem Books. Church History and Religious Culture, vol. 88, No. 2, 139-167. DOI: 10.1163/187124108X354303.
Wijaczka, J. (2014). Reformacja w Koronie w XVI w. – sukces czy niepowodzenie? Gdański Rocznik Ewangelicki, t. 8, 13-34.
Windyga, I. (2014). Teoria konfesjonalizacji Heinza Schillinga i Wolfganga Reinharda w kontekście potencjału modernizacyjnego Polski. Roczniki Nauk Społecznych, t. 6(42), nr 4, 159-178.
Włodarek, A. (2009). Grób i nagrobek św. Jana Kantego w przestrzeni gotyckiego kościoła św. Anny. W: Z. Kliś, T. Węcławowicz (red.), Studia z dziejów kościoła św. Anny w Krakowie, Kraków: Wydawnictwo Unum, 103-111.
Wójcik-Zega, D., Baster, M. (2016). Die Frömmigkeit der Professoren und Studenten in den korporativen Gemeinschaften der Krakauer Universität. W: S. Flemmig, H. G. Walther (hrsg.), Probleme der spätmittelalterlichen Frömmigkeit in Stadt und Universität. Zum Forschungsstand aus deutscher, polnischer und tschechischer Sicht. Leipzig: Sächsische Akademie der Wissenschaften zu Leipzig, 134-149.
Wünsch, T. (2008). Das römische Modell einer Kirchenunion mit der Orthodoxie und sein Architekt, Johannes Sacranus von Auschwitz/Oświęcim (1143-1527). Roczniki Historyczne, t. 74, 83-112.
Zdanek, M. (2005). Szkoły i studia dominikanów krakowskich w średniowieczu. Warszawa: Wydawnictwo Neriton.
Zdanek, M. (2017). Uniwersytet Krakowski wobec własnej przeszłości w XV-XVI wieku. Kraków: Towarzystwo Naukowe Societas Vistulana.
Zdanek, M. (2020). Zapiski biograficzne i historyczne Grzegorza ze Stawiszyna (1481-1540) oraz ich kontynuacja. Roczniki Historyczne, t. 86, 187-216. DOI: 10.12775/RH.2020.09
Żelewski, R. (1964). Krakowska młodzież akademicka wobec zaburzeń wyznaniowych drugiej połowy XVI wieku. W: K. Lepszy (red.), I. Kaniewska, R. Żelewski, W. Urban. Studia z dziejów młodzieży Uniwersytetu Krakowskiego w dobie Renesansu. Kraków: Nakładem UJ, 91-131.
Zylinská, B. (2020). Die Beendigung der Konfessionalisierung der Prager Universität an der Wende von den 1450er zu den 1460er Jahren am Beispiel des Schicksals aktiver katholischer Magister. Acta Universitatis Carolinae – Historia Universitatis Carolinae Pragensis, t. 60, fasc. 1, 67-76. DOI: 10.14712/23365730.2020.19
Copyright (c) 2023 Perspektywy Kultury
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.
Autor, zgłaszając swój artykuł, wyraża zgodę na korzystanie przez Wydawnictwo Uniwersystet Ignatianum z utworu na następujących polach eksploatacji:
- utrwalania utworu w formie papierowej, a także na nośniku cyfrowym lub magnetycznym;
- zwielokrotnienia utworu dowolną techniką, bez ograniczenia ilości wydań i liczby egzemplarzy;
- rozpowszechniania utworu i jego zwielokrotnionych egzemplarzy na jakimkolwiek nośniku, w tym wprowadzenia do obrotu, sprzedaży, użyczenia, najmu;
- wprowadzenia utworu do pamięci komputera;
- rozpowszechniania utworu w sieciach informatycznych, w tym w sieci Internet;
- publicznego wykonania, wystawienia, wyświetlenia, odtworzenia oraz nadawania i reemitowania, a także publicznego udostępniania utworu w taki sposób, aby każdy mógł mieć do niego dostęp w miejscu i czasie przez siebie wybranym.
Wydawca zobowiązuje się szanować osobiste prawa autorskie do utworu.
