Czy ks. Józef Bilczewski był kandydatem do objęcia Katedry Dogmatyki na Wydziale Teologicznym Uniwersytetu Jagiellońskiego?
Abstrakt
Czy ks. Józef Bilczewski (do 30 listopada 1885 ks. Józef Biba) był kandydatem na wykładowcę teologii dogmatycznej na Wydziale Teologicznym UJ? Prezentowane w tekście źródła zbliżają do twierdzącej odpowiedzi na to pytanie. Jakie jednak wykłady miałby prowadzić ks. J. Bilczewski i do jakiej katedry miał być przypisany? Decyzje w tych kwestiach uzależniano od zmian personalnych na Wydziale Teologicznym UJ. Po zatrudnieniu w 1887 r. ks. Mariana Morawskiego SJ, który objął kierownictwo Katedry Dogmatyki Specjalnej, postanowiono przekazać w ręce ks. J. Bilczewskiego Katedrę Dogmatyki Fundamentalnej w celu oddzielenia jej od Katedry Filozofii Chrześcijańskiej, z którą była połączona za sprawą prowadzącego oba kursy ks. Stefana Pawlickiego CR. W świetle źródeł wyraźnie widać, że kolejni dziekani Wydziału Teologicznego – od momentu powrotu ks. J. Bilczewskiego do Krakowa z wiedeńskim doktoratem – podejmowali działania mające na celu przygotowanie go do działalności naukowo-dydaktycznej na fakultecie teologicznym. Stąd poruszenia wymaga kolejny problem: dlaczego ostatecznie – 1 lutego 1891 r. – został zatrudniony na stanowisku profesora nadzwyczajnego dogmatyki specjalnej na Uniwersytecie Lwowskim? Stanowi jednak on temat do osobnych rozważań.
Bibliografia
Archiwum Archidiecezji Lwowskiej ob. łac. w Krakowie (AALK)
- b. sygn., List bpa Jana Puzyny do ks. J. Bilczewskiego, 10 października 1898;
- b. sygn.., List bpa Jana Puzyny do ks. J. Bilczewskiego, 17 stycznia 1900.
Archivum Congregationis a Resurrectione Rome (ACRR)
- sygn. 39591, List ks. J. Bilczewskiego do ks. K. Grabowskiego CR, 2 listopada 1890;
- sygn. 39594, List ks. J. Bilczewski do ks. P. Smolikowskiego CR, 20 grudnia 1895.
Archiwum Kurii Metropolitalnej w Krakowie (AKMK)
- WT 1820-1889, Ordynariat Biskupi do Namiestnictwa, 19 czerwca 1881;
- Pers A36, Testimonium kadry profesorskiej Instytutu św. Augustyna w Wiedniu, 20 października1886;
- Pers A 36, Nominacja z c.k. Namiestnictwa we Lwowie do Konsystorza w Krakowie, 30 stycznia 1891.
Archiwum Uniwersytetu Jagiellońskiego dokumenty Wydziału Teologicznego (AUJ WT).
- WT II 47, Sprawozdanie ks. J. Bilczewskiego z stypendium w Rzymie, 17 marca 1888.
- WT II 65, Ks. E. Lamboy do Dziekanatu WT, 1 lipca 1986;
- WT II 65, Prowincjał Jezuitów o. H. Jackowski do WT, 27 lipca 1886;
- WT II 65, Ks. E. Lamboy do Dziekanatu WT, 27 stycznia 1887;
- WT II 65, Dziekan ks. Z. Lenkiewicz do c.k. Prezydium, 17 kwietnia 1887;
- WT II 14, Protokół RW w sprawie dofinansowania studiów rzymskich ks. J. Bilczewskiego kwotą 300 złr, 20 kwietnia 1887
- WT II 65, Dziekan ks. Z. Lenkiewicz do Konsystorza, 29 kwietnia 1887;
- WT II 47, Odpis polecenia c.k. Namiestnictwa wypłacenia subwencji 300 złr, 31 października 1887;
- WT II 47, Ks. J. Bilczewski do ks. W. Chotkowskiego, 15 listopada 1887;
- WT II 60, Ministerstwo WiO do Dziekanatu WT UJ, 23 listopada 1887;
- WT II 47, Dziekan WT ks. W. Knapiński w sprawie stypendium na druk habilitacji ks. J. Bilczewskiego, 12 stycznia 1890;
- WT II 56, Protokół habilitacyjny ks. J. Bilczewskiego spisany na posiedzeniach Rady WT, 6, 18 czerwca i 5 lipca 1890;
- WT II 47, Ministerstwo WiO do ks. J. Bilczewskiego, 20 lipca 1890.
- Bilczewski, J. (1890). Archeologia chrześcijańska wobec historii Kościoła i dogmatu, Kraków: Księgarnia G. Bebethnera i Spółki.
- Bilczewski, J. (2005). Listy Pasterskie, odezwy, kazania i mowy okolicznościowe. T 1. Lwów – Kraków: Wydawnictwo bł. Jakuba Strzemię Archidiecezji Lwowskiej ob. łac.
- Kronika - Kronika Uniwersytetu Jagiellońskiego od r. 1864. do r. 1887 i obraz jego stanu dzisiejszego: wraz z rzeczą o rektorach od czasów najdawniejszych. Wydanie Senatu Akademickiego na pamiątkę otwarcia Collegium Novum, pod red. S. Tarnowskiego, Kraków 1887.
Barycz, H. (1969). Z dziejów polskich wędrówek naukowych za granicę. Wrocław: Ossolineum.
Dobrzanowski, S. (1972). Wydział Teologiczny Uniwersytetu Jagiellońskiego w latach 1849-1890. Studia Theologica Varsaviensia 10/2, 67-103.
Dobrzanowski, S. (1976). Restauracja diecezji krakowskiej w latach osiemdziesiątych XIX wieku, [w:] Studia z historii Kościoła w Polsce. T. 3, (red.) E. Wyczawski. Warszawa: Wydawnictwo ATK.
Hałaburda, M. (2007). Krakowskie Seminarium Duchowne (1801-1901). Kraków: WN Papieskiej Akademii Teologicznej w Krakowie.
Lewicki, K. (1971). Habilitacja ks. Józefa Bilczewskiego w Uniwersytecie Jagiellońskim w r. 1890. Nasza Przeszłość 36, s. 261–270.
Kałużny, J.C. (2015). Święty Józef Bilczewski badacz starożytności chrześcijańskiej i jego interdyscyplinarna metoda w świetle nieznanych materiałów źródłowych z lat 1885-1900. Lwów - Kraków: Wydawnictwo bł. Jakuba Strzemię Archidiecezji Lwowskiej ob. łac.
Kałużny, J.C. (2016). Rzym w sercu, serce w Rzymie. Mecenat naukowy arcybiskupa Józefa Bilczewskiego w latach 1901-1923. W: Kałużny J.C. (red). Starożytność chrześcijańska. Materiały zebrane. T. 4. Kraków: WN Uniwersytetu Papieskiego Jana Pawła II w Krakowie, 103-115.
Kanior, M. (1998). Wydział Teologiczny w dziejach Uniwersytetu Krakowskiego (1780–1880). Studia do dziejów Wydziału Teologicznego Uniwersytetu Jagiellońskiego, T. 8, Kraków: WN Papieskiej Akademii Teologicznej w Krakowie.
Perkowska, U. (1975). Kształtowanie się zespołu naukowego uniwersytetu Jagiellońskiego 1860–1920. Warszawa: Ossolineum.
Perkowska, U. (2003). Młodość i lata krakowskie Józefa Bilczewskiego. Studia do dziejów Wydziału Teologicznego Uniwersytetu Jagiellońskiego, T. 8, Kraków: WN Papieskiej Akademii Teologicznej w Krakowie. 131-149.
Piech, S. (1995). Dzieje Wydziału Teologicznego Uniwersytetu Jagiellońskiego w latach 1880–1939. Studia do dziejów Wydziału Teologicznego Uniwersytetu Jagiellońskiego, T. 6, Kraków: WN Papieskiej Akademii Teologicznej w Krakowie.
Starowieyski, M. (2002). Ks. prof. Józef Bilczewski – Uczony. Warszawskie Studia Teologiczne T. XV, 141-156.
Wołczański, J. (2002). Biogram i bibliografia prac drukowanych błogosławionego Józefa Bilczewskiego za lata 1888–1929. [w:] Błogosławiony Józef Bilczewski arcybiskup metropolita lwowski obrządku łacińskiego. Sesja Naukowa na Uniwersytecie Jagiellońskim, Kraków, 4–5 czerwca 2002, Studia do dziejów Wydziału Teologicznego Uniwersytetu Jagiellońskiego, T. 16, Kraków: WN Papieskiej Akademii Teologicznej w Krakowie. 17–47.
Wołczański, J. (2011). Wydział Teologiczny Uniwersytetu Lwowskiego w latach 1661– 1939, [w:] Universitati Leopoliensi: trecentesimum quinquagesimum anniversarium suae fundationis celebranti in memoriam. (red.) W. Lohman. Kraków: Wydawnictwo PAU Kraków. 77-144.
Copyright (c) 2023 Perspektywy Kultury
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.
Autor, zgłaszając swój artykuł, wyraża zgodę na korzystanie przez Wydawnictwo Uniwersystet Ignatianum z utworu na następujących polach eksploatacji:
- utrwalania utworu w formie papierowej, a także na nośniku cyfrowym lub magnetycznym;
- zwielokrotnienia utworu dowolną techniką, bez ograniczenia ilości wydań i liczby egzemplarzy;
- rozpowszechniania utworu i jego zwielokrotnionych egzemplarzy na jakimkolwiek nośniku, w tym wprowadzenia do obrotu, sprzedaży, użyczenia, najmu;
- wprowadzenia utworu do pamięci komputera;
- rozpowszechniania utworu w sieciach informatycznych, w tym w sieci Internet;
- publicznego wykonania, wystawienia, wyświetlenia, odtworzenia oraz nadawania i reemitowania, a także publicznego udostępniania utworu w taki sposób, aby każdy mógł mieć do niego dostęp w miejscu i czasie przez siebie wybranym.
Wydawca zobowiązuje się szanować osobiste prawa autorskie do utworu.
