Technologia w służbie polityki w czeskich utopiach negatywnych w XX wieku

Abstrakt

Celem artykułu była analiza roli polityki i technologii w czeskich utopiach negatywnych w XX w. Szczególna uwaga została poświęcona dwóm utworom dystopijnym: wydanemu w 1920 r. dramatowi R.U.R. Rossumovi Univerzální Roboti Karela Čapka (1860–1927) oraz opublikowanej w 1967 r. powieści Blažený věk Jiříego Marka (1914–1994). Obydwa utwory stanowią przykłady niezwykłych eksperymentów literackich, w których wykreowane wizje pozornie szczęśliwych społeczeństw są pretekstem do krytyki nie tylko czechosłowackiej, ale również europejskiej rzeczywistości politycznej. Niezależnie od dzielącego obydwa dzieła niemalże półwiecza, jak również ich odmienności gatunkowej, wykazują one wiele wspólnych elementów treściowych, dzieląc również podobne obawy o wpływ nowoczesnej technologii na życie człowieka. Jak się okazuje, każda z wizji wywarła także bardzo duży wpływ na współczesną kulturę popularną, stając się źródłem wciąż aktualnych idei społecznych oraz interesujących debat toczonych nie tylko w kręgach politycznych, ale również w szeroko pojętym środowisku zwolenników fantastyki naukowej.