Florian Zebrzydowski and His Property in Radocza in the Duchy of Zator
Abstract
The article recounts the development of the property of Florian Zebrzydowski, Radwan coat of arms (d. 1566), one of Sigismund Augustus’s most trusted courtiers, military commanders, and officials. Using the inductive method, the study highlights the facts previously omitted in historiography such as Zebrzydowski’s coming into possession of the property in the village of Radocza near Wadowice in the Duchy of Zator. As a co-owner of the village, Zebrzydowski litigated against Jakub Frydrychowski in 1549–1550. Later, in a document from 1551, the king bestowed on Zebrzydowski the privilege to build a dam/moat on the Skawa River to supply water to the property in Radocza, which was necessary to make fishponds (the text with translation is provided in the Appendix). Eight years later, Florian Zebrzydowski concluded a transaction with Felicja Frydrychowska and her husband Stanisław Milanowski with regard to the Radocza property. Although it was impossible to determine when the dignitary disposed of his property in the village, the sources dating to the last few years of his life and decades after his death, containing names of the owners of Radocza no longer mention the Zebrzydowski family. Apart from the findings concerning Radocza, the article casts light on other property transactions in which Zebrzydowski participated. The study was aimed at indicating the necessity of broader research on the growth of Florian Zebrzydowski’s property in the the context of his family’s financial affairs, thus outlining new research perspectives.
References
Archiwum Główne Akt Dawnych MK 54, 65, 68, 76, 78, 80, 84, 85, 93, 95, 99 Lustracje, dz. XVIII, 16-18 [Rej. poborowy woj. krak. z 1581 r.] 1/7/0/3/121
Archiwum Kurii Metropolitalnej w Krakowie AVCap 17, Acta visitationis exterioris decanatuum Oswiecimensis, Novi Montis, Zatoriensis et Skamnesis ad archidiaconatum Cracoviensem pertinentium per R. D. Christophorum Kazimirski, nominatum episcopum Kijoviensem et praepositum Tarnoviensem ex commissione Illustr. Principis D. Georgii, divina miseratione S.R.E. tituli s. Sixti cardinalis presbiteri Radziwiłł nuncupati, episcopatus Cracoviensis administratoris perpetui, in Olica er Nieswież ducis a. D. 1598
Archiwum Narodowe w Krakowie Acta Castrensia Sandecensia, 29/7/0/1/10 Castrensia Cracoviensia, 29/5/0/1/81, 82, 84-86, 88, 89 Księgi ziemskie zatorskie, 29/2/0/2/5 Biblioteka Jagiellońska Rkps 5945, t. 2 Biblioteka Kórnicka Dypl. 156
Matricularum Regni Poloniae Summaria, ed. Teodor Wierzbowski, t. IV/3 (Varsoviae: C. Kowalewski, 1915).
Matricularum Regni Poloniae Summaria, ed. Teodor Wierzbowski, t. V (Varsoviae: C. Kowalewski, 1919).
Prawa, przywileje i lauda księstw oświęcimskiego i zatorskiego, wyd. Stanisław Kutrzeba, Arch. Kom. Praw., t. IX (Kraków: Akademia Umiejętności, 1912).
Soudní knihy osvětimské a zátorské z r. 1440–1562, wyd. Rudolf Rauscher (Praha: Státní Tiskárna w Praze, 1931).
Anna Sucheni-Grabowska, Zygmunt August. Król polski i wielki książę litewski 1520–1562 (Kraków: Universitas, 2010).
Chłapowski Krzysztof, Starostowie niegrodowi w Koronie 1565–1795 (Materiały źródłowe) (Warszawa–Bellerive-sur-Allier: DiG, Edition La Rama Sasu, 2017).
Cynarski Stanisław, Zygmunt August (Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich, 2004).
Ferenc Marek, Dwór Zygmunta Augusta. Organizacja i ludzie (Oświęcim: Napoleon V, 2014).
Gąsiorowska Patrycja, „Od Jana do Michała. Zarys dziejów rodu Zebrzydowskich”, w: Mikołaj Zebrzydowski (1553–1620), palatinus et capitaneus Cracoviensis, fundator et defensor Ecclesiae. W czterechsetną rocznicę śmierci, red. Aleksander Krzysztof Sitnik (Kraków: Wydawnictwo Homini, 2021), 11–46. Graff Tomasz, Najstarsze bractwo różańcowe w Wadowicach 1616–1822 (Kraków: Księgarnia Akademicka, 2020).
Graff Tomasz, Wołyniec Bartłomiej, Wróbel Elżbieta Elena, Mikołaj Zebrzydowski 1553–1620. Szkic biograficzny (Kraków: Księgarnia Akademicka, 2020). Hartleb Kazimierz, Jan z Ocieszyna Ocieski (Lwów: Towarzystwo Dla Popierania Nauki Polskiej, 1917).
Korolko Mirosław, Seminarium Rzeczypospolitej Królestwa Polskiego. Humaniści w kancelarii królewskiej Zygmunta Augusta (Warszawa: Wiedza Powszechna, 1991).
Kowalska Halina, „Myszkowski Mikołaj”, w: Polski Słownik Biograficzny 22 (Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich, PAN, 1977), 377–379.
Luciński Jerzy, Rozwój królewszczyzn w Koronie od schyłku XIV wieku do XVII wieku (Poznań: Poznańskie Towarzystwo Przyjaciół Nauk, 1970).
Łopatecki Karol, „Disciplina militaris” w wojskach Rzeczypospolitej do połowy XVII wieku (Białystok: Instytut Badań nad Dziedzictwem Kulturowym Europy, 2012), 168–182.
Makowiec Paweł, „Kariera urzędnicza Floriana Zebrzydowskiego. Przyczynek do dziejów awansu «rodów nowych» w elicie władzy za panowania Zygmunta II Augusta”, w: Materiały do historii wojskowości, nr 1, red. Antoni Krzysztof Sobczak (Pułtusk: Akademia Humanistyczna im. A. Gieysztora, 2004), 63–68.
Makowiec Paweł, „Działalność wojskowa hetmana Floriana Zebrzydowskiego”, w: Materiały do historii wojskowości, nr 2, red. Antoni Krzysztof Sobczak, Janusz Waldemar Jasiński (Pułtusk: Akademia Humanistyczna im. A. Gieysztora, 2004), 11–18.
Marczewski Bolesław, Powiat wadowicki pod względem geograficznym, statystycznym i historycznym (Kraków: Drukarnia Aleksandra Słomskiego, 1897). Opaliński Edward, Rodziny wielkosenatorskie w Wielkopolsce, na Kujawach i na
Mazowszu za Zygmunta III. Podstawy karier (Warszawa: DiG, 2007).
Plewczyński Marek, Wojny i wojskowość polska w XVI wieku, t. I–III: (1500–1599) (Zabrze–Tarnowskie Góry: Wydawnictwo Inforteditions, 2011–2013).
Polak Jerzy, Zarys dziejów Lipnika (Bielsko-Biała: Stowarzyszenie LIPNIK, 2002). Putek Józef, O zbójnickich zamkach, heretyckich zborach i oświęcimskiej Jerozolimie (Kraków: Biblioteka Kresów Śląskich, 1938).
Serczyk Jerzy, Florian Zebrzydowski hetman wojsk zaciężnych, kasztelan lubelski, starosta sądecki i tyszowiecki. Przyczynek do historii wojskowej XVI w., mps (Toruń, 1950).
Studnicki Gustaw, Kto był kim w Wadowicach? (Wadowice: Grafikon, 2004).
Sucheni-Grabowska Anna, „Nieproste drogi kariery Jana Ocieskiego”, w: Aetas media, aetas moderna: studia ofiarowane profesorowi Henrykowi Samsonowiczowi w siedemdziesiątą rocznicę urodzin, red. Halina Manikowska et al. (Warszawa: IH UW, 2000), 483–493.
Sucheni-Grabowska Anna, „Ocieski Jan”, w: Polski Słownik Biograficzny 23 (Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich, PAN, 1978), 507–513.
Sucheni-Grabowska Anna, Monarchia dwu ostatnich Jagiellonów a ruch egzekucyjny (Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich, 1974).
Urzędnicy centralni i dostojnicy Wielkiego Księstwa Litewskiego XIV–XVIII wieku. Spisy, oprac. Henryk Lulewicz, Andrzej Rachuba, red. Antoni Gąsiorowski (Kórnik: Biblioteka Kórnicka, 1994).
Urzędnicy centralni i nadworni Polski XIV–XVIII wieku. Spisy, oprac. Krzysztof Chłapowski et al., red. Antoni Gąsiorowski (Kórnik: Biblioteka Kórnicka, 1992).
Urzędnicy podlascy XIV-XVIII wieku. Spisy, oprac. Ewa Dubas-Urwanowicz et al., red. Antoni Gąsiorowski (Kórnik: Biblioteka Kórnicka, 1994).
Urzędnicy województwa krakowskiego XVI–XVIII wieku. Spisy, oprac. Stanisław Cynarski, Alicja Falniowska-Gradowska, red. Antoni Gąsiorowski (Kórnik: Biblioteka Kórnicka, 1990).
Urzędnicy województwa lubelskiego XVI–XVIII wieku. Spisy, oprac. Witold Kłaczewski, Wacław Urban, red. Antoni Gąsiorowski (Kórnik: Biblioteka Kórnicka, 1991).
Urzędnicy województwa sandomierskiego XVI–XVIII wieku. Spisy, oprac. Krzysztof Chłapowski, Alicja Falniowska-Gradowska, red. Antoni Gąsiorowski (Kórnik: Biblioteka Kórnicka, 1993).
Wyczawski Hieronim Eugeniusz, Kalwaria Zebrzydowska, wyd. II (Kalwaria Zebrzydowska: Wydawnictwo Calvarianum, 2006).
Bodniak Stanisław, „Przedmowa”, [do:] „Hetman Florian Zebrzydowski o porządku wojennym”, Przegląd Historyczno-Wojskowy 3 (1931), z. 2: 295–299.
Korzeniowski Hubert, „Organizacja wojskowa w dziełach hetmana Floriana Zebrzydowskiego”, Clepsydra 1 (2020): 79–99.
Łopatecki Karol, „Poglądy Floriana Zebrzydowskiego dotyczące ufortyfikowania, obrony i poddania twierdz”, Białostockie Teki Historyczne 13 (2015): 91–110.
Karpacz Emilia, Radocza, https://sdm.upjp2.edu.pl/miejscowosci/radocza (dostęp: 31.08.2022).
Słownik historyczno-geograficzny ziem polskich w średniowieczu. Edycja elektroniczna, red. Tomasz Jurek, cz. I: Kraków, 685, http://www.slownik.ihpan.edu. pl/search.php?id=5392 (dostęp: 7.11.2022).
Copyright (c) 2023 Jesuit University Ignatianum in Krakow
This work is licensed under a Creative Commons Attribution 4.0 International License.
The Yearbook only accepts materials for publication that are free of all conflicts of interest, and that in no way involve conflicts over authorship, copyright, etc. The Editors will take action against any cases of plagiarizing, ghostwriting1, guest/honorary authorship2, etc. Where co-authored work is concerned, the Author listed first is expected to take responsibility for the submission, and is required to make clear the contributions of all of the Co-Authors involved. In the event of the publication owing its existence to funding dedicated to this purpose, this fact should be made clear: e.g. in any note of thanks/acknowledgement, or in a footnote, etc. Explicit notification should be given of any form of reprinting, with the appropriate evidence of permission to publish being furnished as required. Any impropriety on the part of Authors/Reviewers risks exposing them to appropriate responses from the relevant institutions.
______
1 This term refers to instances of a person who has made an essential contribution being omitted from the list of authors, or from notes conveying gratitude and/or acknowledgement.
2 This occurs when a person who has made either an insignificant contribution or no contribution at all nevertheless appears on the list of authors.
