Polskość jako wartość nadrzędna w działalności społecznej Erazma Józefa Jerzmanowskiego
Abstrakt
„Polski Nobel”, „polski baron”, „ten, który oświetlił Amerykę”, to tylko niektóre z przydomków nadawanych Erazmowi Jerzmanowskiemu (1844-1909) – uczestnikowi powstania styczniowego, polskiemu emigrantowi, wynalazcy, biznesmenowi i filantropowi. Jerzmanowski, uzyskując wysoką pozycję w świecie amerykańskiego biznesu lat 80. i 90. XIX stulecia (jedyny Polak na ówczesnej liście największych milionerów amerykańskich), realizował ideały pozytywistycznej pracy u podstaw i poświęcił się szerokiej działalności filantropijnej oraz społecznej skierowanej zarówno do amerykańskiej Polonii, jak i pozostających pod zaborami rodaków. Jej ukoronowaniem stała się fundacja nagrody porównywanej z fundacją Alfreda Nobla (laureatami byli m.in. Henryk Sienkiewicz, Ignacy Jan Paderewski). Wartością nadrzędną w prowadzonych przez niego działaniach była praca na rzecz podniesienia poziomu ekonomicznego, kulturalnego i naukowego polskiego społeczeństwa, a poprzez to doprowadzenie w przyszłości do odzyskania przez Polskę niepodległości.
Bibliografia
Borys M., Polska emigracja do Stanów Zjednoczonych do 1914 roku, Toruń 2011.
Fijałkowska G., Tyle życia ile w czynie. Rzecz o Erazmie Jerzmanowskim, Kraków 2009.
Hulewicz J., Jerzmanowski Erazm Józef Dołęga, “Polski Słownik Biograficzny,” 1964, T. XI, pp. 178-179.
Kiper D., Wzorce zachowań politycznych przywódców polonijnych na przykładzie biografii Henryka Kałussowskiego i Erazma Józefa Jerzmanowskiego, in: Mędrzec, filozof, humanista… czyli uczony poprzez wieki, eds. E.L. Po¬lańska, P.M. Siewierska, T. Siewierski, Lublin 2013, pp. 82-100.
Kubiak H., Rodowód narodu amerykańskiego, Kraków 1975.
Łotysz S., Wynalazczość Polska w Stanach Zjednoczonych, Warszawa 2013.
Radecki-Pawlik A., Patenty inżynierskie „polskiego Nobla” Erazma Jerzmanowskiego, in: Erazm Józef Jerzmanowski (1844-1909). Życie w służbie idei, ed. O.J. Biernat, A.S. Więch, Kraków–Prokocim 2013.
Skrzyński T., Fundacja Nagród imienia Erazma i Anny małżonków Jerzmanowskich. Założenia i rzeczywistość, in: Prokocim dawniej i dziś, ed. T. Ściężor, Kraków 2018, pp. 91-106.
Więch A.S., Realizacja chrześcijańskiej idei miłości bliźniego – wokół katolicyzmu Erazma Józefa Jerzmanowskiego, in: Erazm Józef Jerzmanowski (1844- 1909). Życie w służbie idei, eds. O.J. Biernat, A.S. Więch, Kraków–Prokocim 2013, pp. 49-55.
Więch A.S., Rola powstania styczniowego w drodze życiowej Erazma Józefa Jerzmanowskiego, in: Erazm Józef Jerzmanowski (1844-1909). Życie w służbie idei, eds. O.J. Biernat, A.S. Więch, Kraków–Prokocim 2013, pp. 41-48.
Wodzińska I., Obraz działalności Erazma Jerzmanowskiego w polskiej publicystyce prasowej przełomu XIX i XX wieku, in: Erazm Józef Jerzmanowski (1844-1909). Życie w służbie idei, eds. O.J. Biernat, A.S. Więch, Kraków– Prokocim 2013, pp. 56-65.
Copyright (c) 2019 Akademia Ignatianum w Krakowie
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.
Autor, zgłaszając swój artykuł, wyraża zgodę na korzystanie przez Wydawnictwo Uniwersystet Ignatianum z utworu na następujących polach eksploatacji:
- utrwalania utworu w formie papierowej, a także na nośniku cyfrowym lub magnetycznym;
- zwielokrotnienia utworu dowolną techniką, bez ograniczenia ilości wydań i liczby egzemplarzy;
- rozpowszechniania utworu i jego zwielokrotnionych egzemplarzy na jakimkolwiek nośniku, w tym wprowadzenia do obrotu, sprzedaży, użyczenia, najmu;
- wprowadzenia utworu do pamięci komputera;
- rozpowszechniania utworu w sieciach informatycznych, w tym w sieci Internet;
- publicznego wykonania, wystawienia, wyświetlenia, odtworzenia oraz nadawania i reemitowania, a także publicznego udostępniania utworu w taki sposób, aby każdy mógł mieć do niego dostęp w miejscu i czasie przez siebie wybranym.
Wydawca zobowiązuje się szanować osobiste prawa autorskie do utworu.
