Pierwszy admirał tureckiej marynarki wojennej: Czaka Bej
Abstrakt
Turcy zwracali szczególną uwagę na naziemną organizację wojskową ze względu na położenie geograficzne Azji Środkowej i na tym terenie utworzyli najsilniejsze armie lądowe na świecie. Założona przez nich pierwsza organizacja należąca do sektora morskiego powstała po podboju Anatolii – półwyspu rozciągającego się na zachód i położonego między Europą i Azją, a także połączeniem szlaków morskich i lądowych między kontynentami. Wraz z rozpoczęciem turkizacji ziem anatolijskich po zwycięstwie Manzikerta w 1071 roku zmieniła się także strategia dominacji Turków, a nowi właściciele tego kraju otoczonego morzami z trzech stron zdali sobie sprawę, że sposobem ochrony ich ziem była dominacja nad morzami. W tym okresie z jednej strony zatłoczone masy tureckie zaczęły przenikać do regionu zachodniej Anatolii, a z drugiej strony Czaka Bej (po turecku Çaka Bey), który zdołał zdobyć Smyrnę (po turecku Izmir) po zmianie tronu w Bizancjum w 1081 roku, założył tu Tureckie Księstwo Nadmorskie (po turecku Türk Sahil Beyliği lub İzmir Türk Beyliği). Chociaż jego życie było krótkie, to pierwsze nadmorskie państwo ma duże znaczenie z punktu widzenia historii tureckiej. Najważniejsze, że historia marynarki wojennej tureckiej zaczyna się od roku 1081, który jest datą powstania pierwszej marynarki wojennej założonej przez Czaka Beja.
Bibliografia
Alkayış, M.F. (2014). Eski Türkçede Deniz ve Denizcilik Kavramları. In Uluslararası Piri Reis ve Türk Denizcilik Tarihi Sempozyumu Türk Denizcilik Tarihi Bildiriler (pp. 13–26). Ankara: Türk Tarih Kurumu.
Alptekin, C. (1987). İzmir Türk Beyliği (Çaka Beyliği). In Tarihte Türk Devletleri (C. II, pp. 476–480). Ankara: C.II.
Angold, M. (1995). Church and Society in Byzantium Under the Comneni, 1081–1261. New York: Cambridge University Press.
Angold, M. (1997). The Byzantine Empire, 1025–1204. A Political History. London & New York: Longman.
Ayönü, Y. (2009). İzmir’de Türk Hakimiyeti’nin Başlaması. Türk Dünyası İncelemeleri Dergisi, cilt IX, sayı 1, 1–8.
Boşol, R.Ö. (2014). Akdeniz Çalışma Kültürü, Kırklareli Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, Kırklareli: cilt 3, sayı 1, 40.
Cahen, C. (1994). Osmanlılardan Önce Anadolu’da Türkler (Y. Moran, Trans.). İstanbul.
Daş, M. (2009). Türklerin Bizans ve Venedik’le Denizlerdeki İlişki ve Mücadeleleri (XI–XIV. Yüzyıllar). In İ. Bostan i S. Özbaran (Eds.), Türk Denizcilik Tarihi (pp. 49–59). İstanbul: Deniz Kuvvetleri Komutanlığı Yayınları.
Demirkent, I. (1996). Türkiye Selçuklu Sultanı I. Kılıç Arslan. Ankara: Türk Tarih Kurumu.
Demirkent, I. (2005). Bizans Tarihi Yazıları. İstanbul: Dünya Kitapları.
Gencer, A.İ. (2005). Doğu-Batı Çatışması Ekseninde Anadolu Türk Denizciliğinin Başlaması. İstanbul: Semavi Eyiceye Saygı. Tarihte Doğu- Batı Çatışması.
Geyiklioğlu, H. (2003). Selçuklular’ın Deniz Politikası ve Denizcilik Faaliyetleri. Atatürk Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları Enstitüsü Dergisi, Sayı: 22, 255–256.
Hatipoğlu, M.N. (2005). Orta Çağda Akdeniz’de Deniz Güçlerinin İncelenmesi, Anadolu’da İlk Türk Denizciliği (Umur Bey’in Epir Harekâtı). İstanbul: Deniz Kuvvetleri Komutanlığı, Deniz Basımevi.
İlgürel, M. (1993). Çaka Bey. In İslam Ansiklopedisi, vol. 8 (pp. 186–188). İstanbul: Türkiye Diyanet Vakfı.
Kafesoğlu, İ. (1953). Sultan Melikşah Devrinde Büyük Seşçuklu İmparatorluğu. İstanbul.
Kafesoğlu, İ. (1984). Selçuklu Çağındaki İzmir Türk Beyi’nin Adı: Çaka mı, Çağa mı, Çakan mı? Edebiyat Fakültesi Tarih Dergisi, 34, 55–60.
Koca, S. (1997). Sultan I. İzzeddin Keykavus (1211–1220). Ankara: Türk Tarih Kurumu Yayınları.
Komnena, A. (1996). Alexiade, Anadolu’da ve Balkan Yarımadası’nda İmparator Aleksios Komnenos Dönemi’nin Tarihi, Malazgirt’in Sonrası (B. Umar, Trans.). İstanbul.
Kurat, A.N. (1937). Peçenek Tarihi. İstanbul: Devlet Basımevi.
Kurat, A.N. (1966). Çaka Bey, İzmir ve Civarında Adaların İlk Türk Beyi. Ankara.
Merçil, E. (1994). Bizans’ta Selçuklu Hanedan Mensupları. XI. Türk Tarih Kongresi Bildiriler (II, pp. 709–710). Ankara.
Ostrogorsky, G. (1981). Bizans Devleti Tarihi (Fikret Işıltan, Trans.). Ankara: Türk Tarih Kurumu.
Sevim, A. & Merçil, E. (1995). Selçuklu Devletleri Tarihi. Ankara.
Turan, O. (1973). Türkler Anadolu’da. İstanbul: Hareket Yayınları.
Turan, O. (1984). Selçuklular Zamanında Türkiye. İstanbul.
Yınanç, M.H. (1934). Türkiye Tarihi, Selçuklu Devri I: Anadolu’nun Fethi. İstanbul.
Zonaras, I. (2008). Tarihlerin Özeti. Transl. Bilge Umar. İstanbul: Arkeoloji ve Sanat Yayınları.
Copyright (c) 2020 Akademia Ignatianum w Krakowie
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.
Autor, zgłaszając swój artykuł, wyraża zgodę na korzystanie przez Wydawnictwo Uniwersystet Ignatianum z utworu na następujących polach eksploatacji:
- utrwalania utworu w formie papierowej, a także na nośniku cyfrowym lub magnetycznym;
- zwielokrotnienia utworu dowolną techniką, bez ograniczenia ilości wydań i liczby egzemplarzy;
- rozpowszechniania utworu i jego zwielokrotnionych egzemplarzy na jakimkolwiek nośniku, w tym wprowadzenia do obrotu, sprzedaży, użyczenia, najmu;
- wprowadzenia utworu do pamięci komputera;
- rozpowszechniania utworu w sieciach informatycznych, w tym w sieci Internet;
- publicznego wykonania, wystawienia, wyświetlenia, odtworzenia oraz nadawania i reemitowania, a także publicznego udostępniania utworu w taki sposób, aby każdy mógł mieć do niego dostęp w miejscu i czasie przez siebie wybranym.
Wydawca zobowiązuje się szanować osobiste prawa autorskie do utworu.
