Medialny sposób prezentowania momentu śmierci: godność osoby umierającej w nauczaniu Kościoła a praktyka dziennikarska

Studium przypadków

DOI: https://doi.org/10.35765/pk.2021.3302.08
Słowa kluczowe: etyka dziennikarska, godność człowieka umierającego, intymność momentu śmierci, relacjonowanie wydarzeń tragicznych, szacunek dla zwłok

Abstrakt

Autor artykułu ponawia zadawane po wielokroć w świecie mediów, kultury i nauki pytanie o granice dziennikarskiej rzetelności oraz konieczności infor­macyjnej w medialnych przekazach dotyczących ludzkiej śmierci, szczególnie w odniesieniu do prezentowania momentu śmierci tragicznej i jej bezpośred­nich następstw. Uwzględnia nauczanie Kościoła, w tym samego Jana Pawła II, nt. konieczności poszanowania godności człowieka w publikacjach dzienni­karskich, ze szczególnym uwzględnieniem godności człowieka umierającego oraz szacunku względem ciała osoby zmarłej. Analizie poddaje wybrane prze­kazy medialne o adekwatnej treści z lat 2017–2020, a odnosząc się do reak­cji niektórych przedstawicieli zagranicznych mediów, dokonuje próby skon­struowania listy postulatów dotyczących podwyższenia stopnia wrażliwości w obszarze omawianych zagadnień. W przygotowaniu niniejszego artykułu, stanowiącego zasadniczo studium przypadków z etyki dziennikarskiej, posłu­żono się przede wszystkim metodą analizy zawartości w stosunku do bada­nych prezentacji medialnych oraz metodą analityczno‑syntetyczną, gdy idzie o wyodrębnianie wskazań etycznych z analizowanych tekstów i przy konstru­owaniu wniosków.

Biogram autora

Tomasz Podlewski, Uniwersytet Papieski Jana Pawła II w Krakowie

Priest in the Archdiocese of Częstochowa, MA in theology (2016), MA in journalism and social communication (2020), PhD student in the sciences of social communication and media at the Faculty of Social Sciences of the Pontifical University of John Paul II in Cracow, journalist, author of more than a hundred texts printed in nation­wide Catholic magazines and several Internet websites, author of a popu­lar science book. He was awarded the Mater Verbi Medal (2014) for jour­nalistic work.

Bibliografia

II Vatican Council (1963). Decree on the Media of Social Communications. Inter mirifica. Retrieved from: http://www.vatican.va/archive/hist_coun­cils/ii_vatican_council/documents/vat-ii_decree_19631204_inter-miri­fica_en.html (access: 05.03.2021).

II Vatican Council (1965). Declaration on Religious Freedom. Dignitatis huma­nae. Retrieved from: https://www.vatican.va/archive/hist_councils/ii_vati­can_council/documents/vat-ii_decl_19651207_dignitatis-humanae_ en.html (access: 05.03.2021).

Adam, D. (2019). Unfassbar, dass die BILD das Video dieses psychisch kran­ken Menschen zeigt. Retrieved from: https://twitter.com/dirk_adam/sta­tus/1106657863253016578 (access: 14.12.2019).

Bremer, J. (2012). Szacunek wobec ludzkich zwłok. Spojrzenie filozoficzno­-prawne. In B. Grochmal‑Bach (ed.), Pedagogiczna refleksja nad życiem i śmiercią. Kraków: WAM.

Carr, N. (2010). Płytki umysł. Jak Internet wpływa na nasz mózg? Gliwice: Helion.

Czabański, K. (2020). „Rzetelna informacja równie ważna, jak tlen dla czło­wieka”. Krzysztof Czabański o serwisach dla Białorusi. Retrieved from: https://polskieradio24.pl/5/1222/Artykul/2569421,Rzetelna-informacja­-rownie-wazna-jak-tlen-dla-czlowieka-Krzysztof-Czabanski-o-serwi­sach-dla-Bialorusi (access: 01.09.2020).

Depo, W. (2019). Fenomen mediów. Częstochowa: Sekretariat Metropolity Archidiecezja Częstochowska.

Drożdż, M. (2018). Trzeba wracać do podstaw. Niedziela, 5.

Drożdż, M. (2011). Zasady obecności Kościoła w mediach. In M. Przybysz & K. Marcyński (eds.), Media i Kościół. Polityka informacyjna Kościoła. Warszawa: Elipsa.

Goban‑Klas, T. (2005). Cywilizacja medialna. Kraków: WSiP.

Halász, G. (2019). Warum es journalistisch und moralisch falsch ist, komplett auf das Mord‑Video von Christchurch zu verzichten? Retrieved from: https://t. co/ImsAriiW0H (access: 13.12.2019).

Hodalska, M. (2010). Śmierć Papieża, narodziny mitu. Kraków: Wydawnictwo UJ.

Jan Paweł II (1999). Godność człowieka umierającego. Przemówienie do uczest­ników zgromadzenia ogólnego Papieskiej Akademii Pro Vita. Rzym. Retrie­ved from: https://opoka.org.pl/biblioteka/W/WP/jan_pawel_ii/przemo­wienia/cz_umierajacy_27021999.html (access: 12.12.2019).

Jarkiewicz, K. (2015). Medialne oblicze Kościoła. Dyskurs wokół polskiego dziennikarstwa katolickiego. In R. Jasnos & E. Miśkowiec (eds.), Ponowo­czesne przestrzenie oddziaływań wychowawczo‑formacyjnych Kościoła i „zie­mie niczyje”. Kraków: WAM.

Katechizm Kościoła Katolickiego (1992). Poznań

L’Osservatore Romano (2005). (Polish edition, 4).

Lewek, A. (2008). „Dziennikarz znakomity” według Jana Pawła II. Łódzkie Studia Teologiczne, iss. 17.

Lewek, A. (2010). Informacja w nauce Kościoła o mediach. Kultura – Media – Teologia, iss. 2 (2).

Pastoral Council for the Means of Social Communication (1971). Pasto­ral Instruction Communio et Progressio on the Means of Social Com­munication. Retrieved from: http://www.vatican.va/roman_curia/ pontifical_councils/pccs/documents/rc_pc_pccs_doc_23051971_commu­nio_en.html (access: 03.05.2021).

Pindur, M. (2019). Zurückhaltung beim Umgang mit Propagandavideos geboten. Retrieved from: https://www.deutschlandfunk.de/video-des-is­-chefs-zurueckhaltung-beim-umgang-mit.2907.de.html?dram:article_ id=447562 (access: 11.02.2020).

Pius XII (1957). Miranda prorsus. Rome. Retrieved from: https://www.papa­lencyclicals.net/pius12/p12miran.htm (access: 04.05.2021).

Pius XII (1953). Address to the Representatives of the Diplomatic Corps Accredited to the Holy See.

Podlewski, T. (2020). Informacyjne i formacyjne funkcje diecezjalnego portalu internetowego na przykładzie archidiecezji częstochowskiej. Studium przy­padku. Unpublished master’s thesis.

Przybysz, M. (2011). Obieg informacji w Kościele. In M. Przybysz & K. Mar­cyński (eds.), Media i Kościół. Polityka informacyjna Kościoła. Warszawa: Elipsa.

Strączek, M. (2017). Historia jednej fotografii. Retrieved from: http://historia­jednejfotografii.blogspot.com/2017/10/granice-publikacji-super-express-i. html (access: 12.12.2019).

Sziling, L. (2014). Nie można się zwolnić ze śmierci – umieranie jest drogą. Retrieved from: http://sluzebniczki.pl/news,nie_mozna_sie_zwolnic_ze_ smierci__umieranie_jest_droga,396.html (access: 13.05.2020).

Tusch, R. (2019). Kritik an Bild‑Chef Julian Reichelt wegen Veröffentlichung von Szenen aus Live‑Video des Attentäters. Retrieved from https://mee­dia.de/2019/03/16/unfassbar-kritik-an-bild-chef-julian-reichelt-wegen­-veroeffentlichung-von-szenen-us-live-video-des-attentaeters (access: 14.12.2019).

Żurawski, J. (2015). Relacjonowanie wydarzeń tragicznych przez dzienni­karzy. Aspekty prawne i etyczne. In E. Krajewska‑Kułak, C. Łulaszuk, J. Lewko & W. Kułak (eds.), W drodze do brzegu życia, vol. XIII. Białystok: Wydawnictwo Uniwersytetu Medycznego w Białymstoku.

Opublikowane
2021-07-01
Jak cytować
[1]
Podlewski, T. 2021. Medialny sposób prezentowania momentu śmierci: godność osoby umierającej w nauczaniu Kościoła a praktyka dziennikarska: Studium przypadków. Perspektywy Kultury. 33, 2 (lip. 2021), 91-108. DOI:https://doi.org/10.35765/pk.2021.3302.08.
Numer
Tom 33 Nr 2 (2021): Literatura. Media. Propaganda
Dział
Literatura. Media. Propaganda

Copyright (c) 2021 Akademia Ignatianum w Krakowie

Creative Commons License

Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.

Autor, zgłaszając swój artykuł, wyraża zgodę na korzystanie przez Wydawnictwo Uniwersystet Ignatianum z utworu na następujących polach eksploatacji:

  1. utrwalania utworu w formie papierowej, a także na nośniku cyfrowym lub magnetycznym;
  2. zwielokrotnienia utworu dowolną techniką, bez ograniczenia ilości wydań i liczby egzemplarzy;
  3. rozpowszechniania utworu i jego zwielokrotnionych egzemplarzy na jakimkolwiek nośniku, w tym wprowadzenia do obrotu, sprzedaży, użyczenia, najmu;
  4. wprowadzenia utworu do pamięci komputera;
  5. rozpowszechniania utworu w sieciach informatycznych, w tym w sieci Internet;
  6. publicznego wykonania, wystawienia, wyświetlenia, odtworzenia oraz nadawania i reemitowania, a także publicznego udostępniania utworu w taki sposób, aby każdy mógł mieć do niego dostęp w miejscu i czasie przez siebie wybranym. 

Wydawca zobowiązuje się szanować osobiste prawa autorskie do utworu.