Długa droga do Japonii prostą drogą do męczeństwa: Wojciech Męciński SJ i jego listy w Rzymskim Archiwum Towarzystwa Jezusowego
Abstrakt
Polski jezuita Wojciech Męciński (1598-1643) to zapewne pierwszy Po lak, który dotarł do Japonii. Zginął w Nagasaki w okolicznościach, które dobrze przypomniał niedawny film Martina Scorsese Silence. Historia misjonarza wpisuję się w dzieje chrześcijaństwa w Kraju Wschodzą cego Słońca, którego ewangelizację rozpoczął w 1549 r. św. Franciszek Ksawerego, a którą zatrzymały brutalne prześladowania w początkach XVII w. Postać polskiego jezuity, jak również historia jego współbraci oraz współwyznawców w Japonii są znane i mają już własną literaturę, do której obecny artykuł jest jedynie przyczynkiem. Jego celem jest pub likacja korespondencji Męcińskiego zachowanej w Rzymskim Archi wum Towarzystwa Jezusowego. Przechowywane tam oryginalne jego listy, choć znane i cytowane przez różnych autorów, nie zostały nigdy opublikowane w całości, co jest właśnie celem artykułu.
Bibliografia
BANGERT William. 1986. A History of the Society of Jesus. St. Louis: Institu te of Jesuit Sources.
BRODRICK James. 1952. Saint Francis Xavier (1506-1552). London: Burns Oates.
CIESLIK Hubert. 1974. „The Case of Christóvão Ferreira”. Monumenta Nipponica 29/1: 1-54.
CZERMIŃSKI Marcin. 1895. Życie ks. Wojciecha Męcińskiego T.J., umęczone- go za wiarę w Japonii. Kraków: Misje Katolickie.
CZERMIŃSKI Marcin. 1900. Vie du Père Albert Mencinski S.J. mis à mort au Japon en haine de la foi, 1598-1643. Troyes: Imprimerie Paul Bage.
DANIELUK Robert. 2017. „«Milczenie» po polsku: Wojciech Męciński SJ (1598-1643) i jego długa droga do Japonii”. Studia Bobolanum 2: 5-31.
DÍAZ-TRECHUELO LÓPEZ-SPÍNOLA Lourdes. 2009. Hurtado de Cor cuera y Gaviria, Sebastián, W: Diccionario Biográfico Español, vol. 26, 516-518. [s. l.]: Real Academia de la Historia.
DOBRACZYŃSKI Jan. 1984. Spotkania Jasnogórskie. Warszawa: Pax. DZIURA Ryszard. 2008. Męciński Wojciech, W: Encyklopedia Katolicka, t. 12, 679. Lublin: Towarzystwo Naukowe Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego.
ENDO Shusaku. 1966. Chinmoku. Tokio: Shinchosha. ENDO Shusaku. 1970. Silence. Tokio: Sophia University. ENDO Shusaku. 1971. Milczenie. Warszawa: Pax.
ENDO Shusaku. 2017. Milczenie. Kraków: Znak.
FÉJER Josephus. 1982. Defuncti primi saeculi Societatis Jesu 1540-1640, vol. II. Romae: Curia Generalitia S.J./Institutum Historicum S.J.
FÉJER Josephus. 1985. Defuncti secundi saeculi Societatis Jesu 1641-1740, vol. I. Romae: Curia Generalitia S.J./Institutum Historicum S.J.
FÉJER Josephus. 1986. Defuncti secundi saeculi Societatis Jesu 1641-1740, vol. II. Romae: Curia Generalitia S.J./Institutum Historicum S.J.
FÉJER Josephus. 1989. Defuncti secundi saeculi Societatis Jesu 1641-1740, vol. IV. Romae: Curia Generalitia S.J./Institutum Historicum S.J.
FOIS Mario. 2001. Vitelleschi, Mucio, W: Diccionario Histórico de la Compañía de Jesús. Biográfico-temático vol. II, 1621-1627. Roma: Institutum Histori cum S.I., Madrid: Universidad Pontificia Comillas.
FRIEDRICH Markus. 2011. Der lange Arm Roms?: Globale Verwaltung und Kommunikation im Jesuitenorden: 1540-1773. Frankfurt/New York: Cam pus Verlag.
FRÓIS Luís. 1596. Literae Annuae Iaponenses Anni 1591. et 1592. quibus res memoratu dignae, quae novis christianis ibidem toto biennio accidunt, recen- sentur. A P. Ludovico Frois ad Reverendum Patrem Generalem Societatis Iesu conscriptae. Coloniae Agrippinae: Apud Henricum Falckenburg.
GETTELMAN Nancy M. 2001. Morando (Morandi) Francesco, W: Dic- cionario Histórico de la Compañía de Jesús. Biográfico-temático vol. III, 2739. Roma: Institutum Historicum S.I., Madrid: Universidad Pontificia Comillas.
GRZEBIEŃ Ludwik (red.). 2004. Banfi Fabrycy, W: Encyklopedia wiedzy o je- zuitach na ziemiach Polski i Litwy 1564-1995, 25. Kraków: Wyższa Szkoła Filozoficzno-Pedagogiczna Ignatianum/Wydawnictwo WAM.
GRZEBIEŃ Ludwik (red.). 2004. Brzechwa (Brzechfa) Stanisław, W: Ency- klopedia wiedzy o jezuitach na ziemiach Polski i Litwy 1564-1995, 71. Kra ków: Wyższa Szkoła Filozoficzno-Pedagogiczna Ignatianum/Wydawni ctwo WAM.
GRZEBIEŃ Ludwik (red.). 2004. Fabricius (Fabrycy) Wojciech, W: Ency- klopedia wiedzy o jezuitach na ziemiach Polski i Litwy 1564-1995, 150, 820. Kraków: Wyższa Szkoła Filozoficzno-Pedagogiczna Ignatianum/Wydaw nictwo WAM.
GRZEBIEŃ Ludwik (red.). 2004. Japonia, W: Encyklopedia wiedzy o jezui- tach na ziemiach Polski i Litwy 1564-1995, 240. Kraków: Wyższa Szkoła Filozoficzno-Pedagogiczna Ignatianum/Wydawnictwo WAM.
GRZEBIEŃ Ludwik (red.). 2004. Lambertengo Pompilius, W: Encyklopedia wiedzy o jezuitach na ziemiach Polski i Litwy 1564-1995, 353. Kraków: Wyż sza Szkoła Filozoficzno-Pedagogiczna Ignatianum/Wydawnictwo WAM. GRZEBIEŃ Ludwik (red.). 2004. Lublin, W: Encyklopedia wiedzy o jezuitach na ziemiach Polski i Litwy 1564-1995, 373-375. Kraków: Wyższa Szkoła Filozoficzno-Pedagogiczna Ignatianum/Wydawnictwo WAM.
GRZEBIEŃ Ludwik (red.). 2004. Męciński Wojciech, W: Encyklopedia wiedzy o jezuitach na ziemiach Polski i Litwy 1564-1995, 417-418. Kraków: Wyż sza Szkoła Filozoficzno-Pedagogiczna Ignatianum/Wydawnictwo WAM.
GRZEBIEŃ Ludwik (red.). 2004. Pichert (Gedanensis) Henryk, W: Ency- klopedia wiedzy o jezuitach na ziemiach Polski i Litwy 1564-1995, 504. Kra ków: Wyższa Szkoła Filozoficzno-Pedagogiczna Ignatianum/Wydawni ctwo WAM.
GRZEBIEŃ Ludwik (red.). 2004. Plosinius (Płocki) Błażej, W: Encyklopedia wiedzy o jezuitach na ziemiach Polski i Litwy 1564-1995, 516. Kraków: Wyż sza Szkoła Filozoficzno-Pedagogiczna Ignatianum/Wydawnictwo WAM.
GRZEBIEŃ Ludwik (red.). 2004. Trzaskowski Mikołaj, W: Encyklopedia wie- dzy o jezuitach na ziemiach Polski i Litwy 1564-1995, 701. Kraków: Wyż sza Szkoła Filozoficzno-Pedagogiczna Ignatianum/Wydawnictwo WAM. GRZEBIEŃ Ludwik (red.). 2004. Tyszkiewicz Jerzy, W: Encyklopedia wiedzy o jezuitach na ziemiach Polski i Litwy 1564-1995, 707. Kraków: Wyższa Szkoła Filozoficzno-Pedagogiczna Ignatianum/Wydawnictwo WAM.
GRZEBIEŃ Ludwik (red.). 2004. Wizytator, W: Encyklopedia wiedzy o je- zuitach na ziemiach Polski i Litwy 1564-1995, 750. Kraków: Wyższa Szkoła Filozoficzno-Pedagogiczna Ignatianum/Wydawnictwo WAM.
GRZEBIEŃ Ludwik. 2009. Podstawowa bibliografia do dziejów Towarzystwa Jezusowego w Polsce, t. 2. Kraków: Wydawnictwo WAM/Wyższa Szkoła Filozoficzno-Pedagogiczna „Ignatianum”.
HA NGUYEN Duc. 2006. Polscy misjonarze na Dalekim Wschodzie w XVII--XVIII wieku. Warszawa: Wydawn. Neriton.
KOŁACZ Jakub. 2006. Słownik języka i kultury jezuitów polskich. Kraków: Wydawnictwo WAM.
KUREK Antoni. 1997. Japonia. Kościół Katolicki, W: Encyklopedia Katolicka, t. 7, 1012-1013. Lublin: Towarzystwo Naukowe Katolickiego Uniwersyte tu Lubelskiego.
Lettere Annue del Giappone de gl’anni MDCXXV, MDCXXVI, MDCXXVII. Roma: Francesco Corbelletti, 1632.
LÓPEZ-GAY Jesús. 2001. Leria Giovanni Maria, W: Diccionario Histórico de la Compañía de Jesús. Biográfico-temático vol. III, 2336. Roma: Institu tum Historicum S.I., Madrid: Universidad Pontificia Comillas.
LÓPEZ-GAY Jesús. 2001. Mastrilli Marcello (Francesco), W: Diccionario Hi- stórico de la Compañía de Jesús. Biográfico-temático vol. III, 2566. Roma: Institutum Historicum S.I., Madrid: Universidad Pontificia Comillas.
LÓPEZ-GAY Jesús, YUUKI (PACHECO) Ryōgo (Diego). 2001. Vieira, Sebastião, W: Diccionario Histórico de la Compañía de Jesús. Biográfico--temático vol. IV, 3952. Roma: Institutum Historicum S.I., Madrid: Uni versidad Pontificia Comillas.
MIYAZAKI Kantaro. 2003. Roman-Catholic Mission in Pre-Modern Japan, W: Handbook of Christianity in Japan, 7-17. Leiden/Boston: Brill.
NATOŃSKI Bronisław. 1972. Męciński Wojciech, W: Hagiografia polska. Słownik bio-bibliograficzny, 124-137. Poznań: Księgarnia Św. Wojciecha.
NATOŃSKI Bronisław. 1975. Męciński Wojciech, W: Polski Słownik Bio- graficzny, t. 20, 498-500. Wrocław/Warszawa/Kraków: Polska Akademia Umiejętności/PAN/Ossolineum, 1975.
NATOŃSKI Bronisław. 1975. Wojciech Męciński, W: Gdy Europa szukała Azji, F. PLATTNER, 303-316. Kraków: WAM.
NOWAK Katarzyna. 2000. „Pierwszy Polak w Japonii – Wojciech Męciński”.Japonia 12: 165-178
NOWAKOWSKI Paweł F. 2017. „Love Transposed in Silence. Wojciech (Al bert) Męciński’s Vocation to Japan”. Perspektywy Kultury 19: 81-106.
PASIO Francesco. 1604. Litterae Annuae Iaponicae a Reverendo P. Francisco Pa- sio V. Provinciali ad Admodum R.P. N. Claudium Aquavivam Societatis Iesu Praepositum Generalem Anno Domini MDCI. datae. Moguntiae: A Baltha zare Lippio.
PINEDO Isidoro. 2001. Quirino (Chirino) Salazar, Fernando de, W: Dic- cionario Histórico de la Compañía de Jesús. Biográfico-temático vol. IV, 3270. Roma: Institutum Historicum S.I., Madrid: Universidad Pontificia Comillas.
POLGÁR László. 1990. Bibliographie sur l’histoire de la Compagnie de Jésus, 1901-1980, t. 3**. Roma: Institutum Historicum Societatis Iesu.
Relatione delle persecutioni mosse contro la fede di Christo in varii regni del Giap- pone ne gl’anni MDCXXVIII, MDCXXIX, MDCXXX. Roma: Francesco Corbelletti, 1635.
RUIZ-DE-MEDINA Juan. 2001. Japón, Antigua CJ, W: Diccionario Histórico de la Compañía de Jesús. Biográfico-temático vol. III, 2130-2136. Roma: In stitutum Historicum S.I., Madrid: Universidad Pontificia Comillas.
RUIZ-DE-MEDINA Juan. 2001. Marques (senior), Pedro, W: Diccionario Histórico de la Compañía de Jesús. Biográfico-temático vol. III, 2112. Roma: Institutum Historicum S.I., Madrid: Universidad Pontificia Comillas.
RUIZ-DE-MEDINA Juan. 2001. Rubino, Antonio, W: Diccionario Histórico de la Compañía de Jesús. Biográfico-temático vol. IV, 3430. Roma: Institu tum Historicum S.I., Madrid: Universidad Pontificia Comillas.
SCHURHAMMER Georg. 1982. Francis Xavier, His Life, His Times, vol. IV: Japan and China 1549-1552. Rome: The Jesuit Historical Institute.
SCHÜTTE Josephus Franciscus. 1968. Introductio ad historiam Societatis Jesu in Japonia, 1549-1650, ac prooemium ad catalogos Japoniae edendos, ad eden- da Societatis Jesu Monumenta Historica Japoniae propylaeum. Romae: Apud Institutum Historicum Soc. Jesu.
SCHÜTTE Josef Franz (red.). 1975. Monumenta Historica Japoniae, vol. I: Textus Catalogorum Japoniae aliaeque de personis domibusque S. J. in Japo- nia informationes et relationes 1549-1654. Romae: Apud „Monumenta Hi storica Soc. Iesu”.
SERWAŃSKI Maciej, DOBOSZ Józef (red.). 2002. Słownik władców Europy nowożytnej i najnowszej. Poznań: Wydawnictwo Poznańskie.
SKARGA Piotr. 1936. Żywoty świętych, t. 4. Kraków: Wydawnictwo Księży Jezuitów.
SOMMERVOGEL Carlos. 1891. Bibliothèque de la Compagnie de Jésus, t. 2. Bruxelles: Schepens, Paris: Picard.
SOMMERVOGEL Carlos. 1894. Bibliothèque de la Compagnie de Jésus, t. 5. Bruxelles: Schepens, Paris: Picard.
SOMMERVOGEL Carlos. 1900. Bibliothèque de la Compagnie de Jésus, t. 9. Bruxelles: Schepens, Paris: Picard.
SOMMERVOGEL Carlos. 1932. Bibliothèque de la Compagnie de Jésus, t. 11 ( red. Pierre BLIARD). Paris: Picard.
STREIT Robert. 1929. Bibliotheca Missionum, t. 5. Aachen: Franziskus Xave rius Missionsverein. Synopsis historiae Societatis Jesu. Lovanii: Typis Sancti Alphonsi, 1950.
TUBIELEWICZ Jolanta. 1984. Historia Japonii. Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich.
TYLENDA Joseph N. 2001. Męciński (Męcziński), Wojciech, W: Dicciona- rio Histórico de la Compañía de Jesús. Biográfico-temático vol. III, 2598- 2599. Roma: Institutum Historicum S.I., Madrid: Universidad Pontificia Comillas.
VAZ DE CARVALHO José. 2001. Veiga (Vega), Manuel da (I), W: Diccionario Histórico de la Compañía de Jesús. Biográfico-temático vol. IV, 3917. Roma: Institutum Historicum S.I., Madrid: Universidad Pontificia Comillas.
VAZ DE CARVALHO José. 2001. Álvares, Simão, W: Diccionario Histórico de la Compañía de Jesús. Biográfico-temático vol. I, 91. Roma: Institutum Hi storicum S.I., Madrid: Universidad Pontificia Comillas.
WITWER Anton. 2017. „Justus Takayama Ukon, missionario giapponese del Cinquecento”. La Civiltà Cattolica 3998: 175-184.
Copyright (c) 2018 Akademia Ignatianum w Krakowie
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa 4.0 Międzynarodowe.
Autor, zgłaszając swój artykuł, wyraża zgodę na korzystanie przez Wydawnictwo Uniwersystet Ignatianum z utworu na następujących polach eksploatacji:
- utrwalania utworu w formie papierowej, a także na nośniku cyfrowym lub magnetycznym;
- zwielokrotnienia utworu dowolną techniką, bez ograniczenia ilości wydań i liczby egzemplarzy;
- rozpowszechniania utworu i jego zwielokrotnionych egzemplarzy na jakimkolwiek nośniku, w tym wprowadzenia do obrotu, sprzedaży, użyczenia, najmu;
- wprowadzenia utworu do pamięci komputera;
- rozpowszechniania utworu w sieciach informatycznych, w tym w sieci Internet;
- publicznego wykonania, wystawienia, wyświetlenia, odtworzenia oraz nadawania i reemitowania, a także publicznego udostępniania utworu w taki sposób, aby każdy mógł mieć do niego dostęp w miejscu i czasie przez siebie wybranym.
Wydawca zobowiązuje się szanować osobiste prawa autorskie do utworu.
