Stereotypowe poglądy na temat narodów Grupy Wyszehradzkiej w przysłowiach i wyrażeniach przysłowiowych

Anna Domin

Anna Domin Uniwersytet Papieski Jana Pawła II w Krakowie

Słowa kluczowe: Grupa Wyszehradzka, przysłowie, slogan, stereotyp, wyrażenie przysłowiowe

Abstrakt

W artykule przedstawione zostały przysłowia i wyrażenia przysło- wiowe, których tematem są narody Grupy Wyszehradzkiej. Przy- słowia i wyrażenia przysłowiowe zostały opisane tematycznie (każ- da narodowość osobno), a wśród analizowanych tekstów są nie tylko przysłowia, ale także gatunki pokrewne (zwłaszcza współ- czesne): zdania osobne, slogany, hasła reklamowe, cytaty. Wymie- nione przysłowia opisane zostały w kontekście stereotypowych poglądów na temat sąsiadujących ze sobą krajów. Celem artyku- łu jest próba odpowiedzi na pytanie czy wyrażone w przysłowiach (często z wielowiekowym rodowodem) stereotypy można uzna- wać za aktualne i czy mogą one odzwierciedlać rzeczywiste relacje międzynarodowe.

Biogram autora

Anna Domin, Uniwersytet Papieski Jana Pawła II w Krakowie

Absolwentka filologii polskiej na Uniwersytecie Rzeszowskim oraz studiów podyplomowych z archiwistyki i biblioteko- znawstwa na Uniwersytecie Papieskim Jana Pawła II w Krakowie. Obecnie doktorantka na Wydziale Historii i Dziedzictwa Kulturowe- go Uniwersytetu Papieskiego Jana Pawła II w Krakowie. Zaintereso- wania naukowe: kostiumologia, czasopiśmiennictwo kobiece w XIX i XX w., literatura XIX i XX w., biblioznawstwo.

Bibliografia

BRALCZYK Jerzy. 2006. Polak potrafi. Przysłowia, hasła i inne polskie zdania osobne. Warszawa: Świat Książki.

ČELAKOVSKÝ František Ladislav. 1852. Mudrosloví národu slovanského v příslovích. Praga: České museum, Novočeská bibliothéka.

CINCIAŁA Andrzej. 1885. Przysłowia, przypowieści i ciekawsze zwroty języko- we ludu polskiego na Śląsku. Cieszyn: nakł. autora.

HARBANOWICZ Justyna. 1999. Polska i Polacy w przysłowiach innych na- rodów, W Literatura i kultura popularna, T. Żabski (red.), t. 8, 213-224. Wrocław: Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego.

HLOUŠKOVÁ Jasna. 1995. Portret Polaka w oczach Czecha, W Narody i stereo- typy, T. Walas (red.), 47-52. Kraków: Międzynarodowe Centrum Kultury. JAGIEŁŁO Michał. 2005. Słowacy w polskich oczach. Obraz Słowaków w piś- miennictwie polskim, t. 1-2. Warszawa: Biblioteka Narodowa; Nowy Targ: Podhalańska Państwowa Wyższa Szkoła Zawodowa.

JURASZ Tomasz. 1989. Banialuka czyli kopa starych przysłów polskich. Rze- szów: Krajowa Agencja wydawnicza.

KROH Antoni. 1995. Polak, Czech – dwa bratanki, W Narody i stereotypy,

T. Walas (red.), 43-46. Kraków: Międzynarodowe Centrum Kultury. KRZYŻANOWSKI Julian. 1975. Mądrej głowie dość dwie słowie. Pięć centuryj przysłów polskich i diabelski tuzin, t. I. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy.

KRZYŻANOWSKI Julian. 1980. Szkice folklorystyczne, t. 3: Wokół legen- dy i zagadki z zagadnień przysłowioznawstwa, Kraków: Wydawnictwo Literackie.

LEC Stanisław Jerzy. 1974. Myśli nieuczesane, Kraków: Wydawnictwo Literackie.

MARKIEWICZ Henryk, ROMANOWSKI Andrzej. 1990. Skrzydlate słowa. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy.

MARKIEWICZ Henryk, ROMANOWSKI Andrzej. 2007. Skrzydlate słowa. Wielki słownik cytatów polskich i obcych. Kraków: Wydawnictwo Literackie. MARKIEWICZ Henryk. 2012. Skrzydlate słowa. Wielki słownik cytatów polskich i obcych 2. Kraków: Wydawnictwo Literackie.

MASŁOWSKA Danuta, MASŁOWSKI Włodzimierz (oprac.). 2000. Księga przysłów polskich. Kęty: „Antyk”.

MESTAN Antonin. 1995. Czeski stereotyp Czechów a czeski stereotyp Polaków, W Narody i stereotypy, T. Walas (red.), 35-42. Kraków: Międzynarodowe Centrum Kultury.

Nowa księga przysłów polskich i wyrażeń przysłowiowych polskich, w oparciu o dzieło Samuela Adalberga opracował Zespół Redakcyjny pod kierun- kiem Juliana Krzyżanowskiego, t. 1-4. 1969-1978. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy.

NYCZAJ Stanisław (red.). 1994. Mała księga przysłów polskich. Radom: Oficy- na Wydawnicza STON.

ORŁOŚ Teresa Zofia, HORNIK Joanna. 1996. Czesko-polski słownik skrzydlatych słów. Kraków: Universitas.

REIMAN Judit. 1995. Węgierskie postrzeganie Polaków w latach osiemdziesią- tych, W Narody i stereotypy, T. Walas (red.), 63-69. Kraków: Międzynaro- dowe Centrum Kultury.

RYSIŃSKI Salomon. 1634. Przypowieści polskie przez Salomona Rysińskiego zebrane, a teraz nowo wydane i na centurji ośmnaście rozłożone. Raków: Se- bastian Sternacki.

ŚWIERCZYŃSKA Dobrosława. 1996. Stereotypowe oceny narodów w przysło- wiach polskich i krajów sąsiednich, W Symbioza kultur słowiańskich i niesło- wiańskich w Europie Środkowej, M. Bobrownicka (red.), 245-253. Kraków: Towarzystwo Autorów i Wydawców Prac Naukowych „Universitas”.

ŚWIERCZYŃSKA Dobrosława. 2001. Przysłowia są… na wszystko. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.

ŚWIRKO Stanisław (oprac.). 1975. Na wszystko jest przysłowie. Poznań: Wy- dawnictwo Poznańskie.

ZÁTURECKÝ Adolf Peter. 1975. Slovenské príslovia, porekadlá a úslovia. Bra- tislava: Tatran.