Tymon Zaborowski – peryferyjność i regionalizm. Wokół życia i twórczości podolskiego „rówieśnika Mickiewicza”

Abstrakt

Tymon Zaborowski to poeta należący do pokolenia urodzonego w ostatnich latach wieku XVIII, które w literaturze przedmiotu na- zywane jest „generacją Mickiewicza”. Literacka świadomość Zabo- rowskiego ukształtowała się w Krzemieńcu, uformowała ją przede wszystkim specyficzna atmosfera i program nauczania Gimnazjum Wołyńskiego oraz wspólnota rówieśnicza Klubu Piśmienniczego. Podczas pobytu w Warszawie jako jeden z pierwszych poetów wystą- pił Zaborowski z postulatami narodowo-regionalnymi, które później eksponowane były przez romantyków. Ten swoistego rodzaju manifest programowy zamieścił poeta w „Ćwiczeniach Naukowych”. W swo- jej twórczości Tymon Zaborowski połączył elementy narodowe z lu- dowością, rodzinne Podole ukazał jako miejsce niezwykłe i poezjo- twórcze. To właśnie z jednej strony Podole („peryferia”), zaś z drugiej Warszawa („centrum”) wpłynęły na całokształt twórczości Zaborow- skiego, co znalazło swój wyraz w sposobie poetyckiej realizacji po- dolskiego wariantu regionalizmu. Szczególnie widoczny był on na ostatnim etapie biografii twórczej Zaborowskiego, a jego najpełniej- szą poetycką realizacją było Zdobycie Kijowa i Dumy podolskie. Tymon Zaborowski był poetą okresu przejściowego zawieszonym pomiędzy kilkoma prądami i wieloma estetykami, ciągle poszukującym swojej własnej drogi. Był rówieśnikiem Adama Mickiewicza, ale jego życie potoczyło się zupełnie inaczej. Zaborowski żył, jak prawdziwy roman- tyk, targany miłosnymi rozterkami zmarł śmiercią samobójczą.