Kostiumy Luigiego Sapellego w zbiorach Muzeum Krakowa

DOI: https://doi.org/10.35765/pk.2023.430402.14
Słowa kluczowe: teatr, kostium, aktor, projektant kostiumów, scenografia

Abstrakt

Kostium – element spektaklu teatralnego, a także swoisty strój – „przedmiot” wyróżniający aktora na scenie. Pomaga lub przeszkadza artyście scenicznemu w tworzeniu postaci. Przez wieki i dekady zmieniały się jego forma oraz znaczenie. Celem niniejszego artykułu jest zaprezentowanie kostiumów teatralnych zaprojektowanych przez Luigiego Sapellego, jednego z największych projektantów strojów scenicznych z przełomu XIX i XX w. Opis kostiumów poprzedzi szkic, skrótowo przybliżający stylistykę teatru okresu Młodej Polski oraz obowiązujące wówczas zasady tworzenia strony plastycznej spektakli. Omawiane kostiumy stanowią część kolekcji teatralnej należącej do Muzeum Krakowa.

Biogram autora

Agnieszka Kowalska, Muzeum Krakowa

Absolwentka filologii polskiej Uniwersytetu Jagiellońskiego ze specjalizacją teatrologia. W 2008 roku obroniła pracę doktorską, a w 2011 ukończyła studia podyplomowe z zakresu muzealnictwa (Wydział Historii UJ). Obecnie kustosz w Dziale Dokumentacji Historii Teatru Krakowskiego Muzeum Krakowa. Autorka artykułów z zakresu historii teatru krakowskiego, uczestniczka grantów badawczych. Interesuje się sztuką aktorską przełomu XIX i XX wieku oraz dwudziestolecia międzywojennego, awangardą sceniczną i metodami tworzenia widowiska scenicznego. Autorka wielu wystaw teatralnych. Prowadziła wykłady dla studentów Uniwersytetu Jagiellońskiego oraz Uniwersytetu Ignatianum w Krakowie.

Bibliografia

Jarząbek -Wasyl, D. (2016). Za kulisami. Narodziny przedstawienia w teatrze polskim XIX wieku. Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego

Michalik, J. (1985). Dzieje Teatru w Krakowie, t.5, cz. I, vol. I i II. Kraków: Wydawnictwo Literackie.

Witkiewicz, J.S. (2000). Stanisław Drabik. W: Leksykon operowy. Warszawa: Wydawnictwo Iskry, s.151.

Żygulski, Z. (jun.). (1972). Kostiumologia. Kraków: Wydawnictwo Akademii Sztuk Pięknych.

Jarząbek-Wasyl, D. (2019). Zapiski Szatnego z Placu św. Ducha. W: J. Stacewicz – Podlipska, E. Partyga (red.), Światła na wszystkie strony. Prace ofiarowane profesor Lidii Kuchtównie. Warszawa: Instytut Sztuki PAN, 67-84.

Balicki, A.E. (1911). Teatr Krakowski, „Przegląd Polski”, t. 182.

Flach, J. (1902). Dola aktorek. „EMTA”, nr 1002.

Naokoło sceny i estrady. Z teatru. (1911). „Nowiny”, nr 208, 3.

Zapolska, G. (1897). Krowięta. Studium teatralne. „EMTA”, nr 35, 36, 37.

Stan. Drabik inicjatorem wystawienia „Casanovy“ Różyckiego w królewskiej operze w Białogrodzie. (1932). „Ilustrowany Kurier Codzienny”, nr 62, 8.

Crespi Morbio, V. (2008). „Caramba Mago del costume” - fragment książki, Mediolan: wyd. Amici della Scala, . Pozyskano z: https://www.vittoriacrespimorbio.com/en/caramba-mago-del-costume/

Leyko, M. „Kostium” - hasło w Encyklopedii PWN. Pozyskano z: https://encyklopedia.pwn.pl/haslo/kostium-teatralny;3926243.html)

Lav Zinovjev. Biogram. Pozyskano z: http://teatroslov.mpus.org.rs/licnost.php?id=5870&jezik=lat (dostęp: 2017).

Michalik, J. Jadwiga Mrozowska, Biogram. Słownik Biograficzny Teatru Polskiego 1900-1980. Pozyskano z: https://www.ipsb.nina.gov.pl/a/biografia/jadwiga-toeplitz-mrozowska-1880-1966-aktorka-podrozniczka-pisarka

Rietti, F.R. (2018). Luigi Sapelli. W: Dizionario Biografico degli Italiani, Volume 90. Roma: Istituto dell'Enciclopedia Italiana. Pozyskano z: http://www.treccani.it/enciclopedia/luigi-sapelli_%28Dizionario-Biografico%29/ (dostęp: 2018).

Viotti, A. Caramba, Il Pantocrator della scena. Ricordo di Luigi Sapelli. Pozyskano z: https://studylibit.com/doc/1598053/caramba--il-pantocrator-della-scena

Perspektywy Kultury tom 43/2
Opublikowane
2023-10-22
Jak cytować
[1]
Kowalska, A. 2023. Kostiumy Luigiego Sapellego w zbiorach Muzeum Krakowa. Perspektywy Kultury. 43, 4/2 (paź. 2023), 205-216. DOI:https://doi.org/10.35765/pk.2023.430402.14.
Numer
Tom 43 Nr 4/2 (2023): Wokół stroju w kulturze – przebieranie, ukrywanie, kreowanie, manifestowanie, kontestowanie. W tradycji i współczesności
Dział
Wokół stroju w kulturze – Kultura artystyczna

Copyright (c) 2023 Perspektywy Kultury

Creative Commons License

Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa 4.0 Międzynarodowe.

Autor, zgłaszając swój artykuł, wyraża zgodę na korzystanie przez Wydawnictwo Uniwersystet Ignatianum z utworu na następujących polach eksploatacji:

  1. utrwalania utworu w formie papierowej, a także na nośniku cyfrowym lub magnetycznym;
  2. zwielokrotnienia utworu dowolną techniką, bez ograniczenia ilości wydań i liczby egzemplarzy;
  3. rozpowszechniania utworu i jego zwielokrotnionych egzemplarzy na jakimkolwiek nośniku, w tym wprowadzenia do obrotu, sprzedaży, użyczenia, najmu;
  4. wprowadzenia utworu do pamięci komputera;
  5. rozpowszechniania utworu w sieciach informatycznych, w tym w sieci Internet;
  6. publicznego wykonania, wystawienia, wyświetlenia, odtworzenia oraz nadawania i reemitowania, a także publicznego udostępniania utworu w taki sposób, aby każdy mógł mieć do niego dostęp w miejscu i czasie przez siebie wybranym. 

Wydawca zobowiązuje się szanować osobiste prawa autorskie do utworu.