Rodzina jako środowisko przeżyć religijnych w świeckiej kulturze

DOI: https://doi.org/10.35765/pk.2023.430402.34
Słowa kluczowe: rodzina, religia, kultura, rytuał, sekularyzacja

Abstrakt

Rodzina jest kluczową strukturą społeczną z punktu widzenia obecności i znaczenia religii w dzisiejszej kulturze. Proces sekularyzacji spowodował poważne zmiany cywilizacyjne, które dotknęły zarówno religię, jak i rodzinę. Świeckość stała się głównym wyznacznikiem tożsamości człowieka. Badania z dziedziny antropologii kultury, socjologii religii czy teologii fundamentalnej wykazują, że teoretyczny model homo oeconomicus czy homo faber nie do końca odzwierciedla obraz egzystencji „realnego człowieka”. Pozostają w nim wciąż cechy homo religiosus, czyli człowieka odczuwającego dramat istnienia, wymiar ostateczności i tajemnicy. Poszukując sensu istnienia i znaczenia swych przeżyć, tworzy symbole, które są próbą nazwania transcendującej go rzeczywistości. W tym aspekcie rodzina jest podstawowym środowiskiem socjalizującym człowieka również w wymiarze religijnym i dającym mu możliwość doświadczenia rzeczywistości sakralnej.

Biogram autora

Marek Żmudziński, Uniwersytet Warmińsko-Mazurski w Olsztynie

Doktor habilitowany w dziedzinie nauk teologicznych (teologia fundamentalna), od 2000 r. pracownik naukowo-dydaktyczny na Wydziale Teologii Uniwersytetu Warmińsko-Mazurskiego w Olsztynie, od 2016 r. dziekan na Wydziale Teologii UWM w Olsztynie; główny obszar jego badań obejmuje eklezjologię, w szczególności prymat Biskupa Rzymu, nieomylność papieską i dialog ekumeniczny; inny wymiar badań dotyczy apologii, obejmującej współczesny wymiar kultury i rodziny oraz obecności Kościoła w życiu publicznym.

Bibliografia

Boissen, A.T. (2015). Religion in crisis and custom: a sociological and psychological study. New York: Andesite Press.

Bruce, S. (2002) God is Dead. Secularisation in the West. Oxford: Wiley-Blackwell.

Casanova, J. (1988). Deprywatyzacja religii. W: W. Piwowarski (red.) Socjologia

religii. Antologia tekstów, Kraków: Nomos, 320-412.

Dąsal, M. (2008). Dlaczego brak nam zaufania do rytuałów? Perspektywa antropologiczna. Znaczenia. Kultura-Komunikacja-Społeczeństwo, nr 1, 33-43.

Decyk, J. (1992). Liturgia życia rodzinnego. Collectanea Theologica, nr 3, 77-90.

De Schrijver, G. (1981). Wiara jako akt ogołocenia i jej przedmiot. Communio, nr 4, 40-57.

Eliade, M. (1958). Patterns in Comparative Religion, New York: Sheed & Ward.

Eliade, M. (1997). Inicjacja, obrzędy, stowarzyszenia tajemne. Narodziny mistyczne. Kraków: Znak.

Fürstenberg, F. E. (1994). Säkularisierung. W: R. Dunde (red.), Religionssoziologie. Gütersloh: Gütersloher Verlagshaus, 279–287.

Giddens, A., Sutton, P.W. (2014). Socjologia. Kluczowe pojęcia. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.

Habermas, J. (2009). Die Revitalisierung der Weltreligionen – Herausforderung für ein säkulares Selbstverständnis der Moderne? W: J. Habermas (red.), Philosophische Texte 5. Frankfurt am Main: Shurkamp Verlags, 367-389.

Herriger, C. (1998). Rytuały. Komunikacja bez słów. Wrocław: Astrum.

Janicka, I., Liberska, H. (2014). Psychologia rodziny. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.

Jasiński, K. (2017). Relacja między religią i sferą publiczną w filozofii społecznej i politycznej Charlesa Taylora. Olsztyn: Wydawnictwo UWM.

Kaufmann, F. X. (2000). Wie überlebt das Christentum? Freiburg im Breisgau: Herder.

Kongregacja Nauki Wiary. (1986). Instrukcja o chrześcijańskiej wolności i wyzwoleniu. Poznań: Pallotinum.

Krasnodębski, Z. (2001). Pewność Europy. Tygodnik Powszechny, nr 18, 8.

Langer, S. (1975). Nowy sens filozofii. Rozważania o symbolach myśli, obrzędu i sztuki, Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy.

Mariański, J. (1990). W poszukiwaniu sensu życia: szkice socjologiczno-pastoralne. Lublin: KUL.

Mariański, J. (2017). Sekularyzacja jako mega trend społeczno-kulturowy. Relacje międzykulturowe, nr 1, 231-257.

Nowak, W. (2011). Liturgia w rodzinie po Soborze Watykańskim II. Warszawskie Studia Teologiczne, nr 24, 1185-198.

O’Dea, T. (1996). The Sociology of Religion. Newbury: Englewood Cliffs.

Pawlik, J. (2006). Antropologiczne badania rytuału. W: M. Filipiak, M. Rajewski (red.), Rytuał: przeszłość i teraźniejszość. Lublin: Wydawnictwo UMCS, 19–37.

Piwowarski, W. (1988). Wstęp. W: W. Piwowarski (red.) Rytuał religijny w rodzinie. Warszawa-Poznań: Pallotinum, 7-12.

Piwowarski, W. (1983). Socjologia rytuału religijnego. Roczniki Nauk Społecznych, nr 11, 5-84.

Rahner, K. (1983). O możliwości wiary dziś. Kraków: Znak.

Rahner, K. (1997). Podstawowy wykład wiary. Warszawa: PAX

Schneider, L. (1970). Sociological Approach to Religion. New York: Wiley.

Smith, J. E. (1971). Doświadczenie i Bóg. Warszawa: PAX.

Tilich, P. (1987). Dynamika wiary. Poznań: W drodze.

Tyszka, Z. (2003). Rodzina we współczesnym świecie. Poznań: Wydawnictwo Naukowe UAM

Wach, J. (1961). Socjologia religii. Warszawa: Książka i Wiedza.

Yinger, M. J. (1970). The Scientific Study of Religion. London: The Macmillan Company.

Życiński, J. (1988). Głębia bytu. Kraków: W drodze.

Perspektywy Kultury tom 43/2
Opublikowane
2023-10-03
Jak cytować
[1]
Żmudziński, M. 2023. Rodzina jako środowisko przeżyć religijnych w świeckiej kulturze. Perspektywy Kultury. 43, 4/2 (paź. 2023), 611-624. DOI:https://doi.org/10.35765/pk.2023.430402.34.
Numer
Tom 43 Nr 4/2 (2023): Wokół stroju w kulturze – przebieranie, ukrywanie, kreowanie, manifestowanie, kontestowanie. W tradycji i współczesności
Dział
Varia

Copyright (c) 2023 Perspektywy Kultury

Creative Commons License

Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa 4.0 Międzynarodowe.

Autor, zgłaszając swój artykuł, wyraża zgodę na korzystanie przez Wydawnictwo Uniwersystet Ignatianum z utworu na następujących polach eksploatacji:

  1. utrwalania utworu w formie papierowej, a także na nośniku cyfrowym lub magnetycznym;
  2. zwielokrotnienia utworu dowolną techniką, bez ograniczenia ilości wydań i liczby egzemplarzy;
  3. rozpowszechniania utworu i jego zwielokrotnionych egzemplarzy na jakimkolwiek nośniku, w tym wprowadzenia do obrotu, sprzedaży, użyczenia, najmu;
  4. wprowadzenia utworu do pamięci komputera;
  5. rozpowszechniania utworu w sieciach informatycznych, w tym w sieci Internet;
  6. publicznego wykonania, wystawienia, wyświetlenia, odtworzenia oraz nadawania i reemitowania, a także publicznego udostępniania utworu w taki sposób, aby każdy mógł mieć do niego dostęp w miejscu i czasie przez siebie wybranym. 

Wydawca zobowiązuje się szanować osobiste prawa autorskie do utworu.