Dyplomata Wazów wobec kobiet na dworach hiszpańskich – przypadek czy różnice kulturowo-społeczne?
Abstrakt
Badania porównujące kulturę polityczną Zachodu i Rzeczypospolitej wykazały duże odmienności. Wskazuje na nie także praktyka postępowania długoletniego dyplomaty polskich Wazów, Stanisława Mąkowskiego, który przebywał na dworach hiszpańskich w Madrycie i w Neapolu w latach 1627–1655. Zabiegał przede wszystkim o tzw. sumy neapolitańskie. Można jednak postawić pytanie, czy jego zrozumienie funkcjonowania dworów hiszpańskich i przyjęta strategia działania były adekwatne do miejscowej specyfiki. Uwzględnienie kobiet dworu w strategii dyplomatycznej może służyć za swoisty barometr tej kwestii. Dyplomata nie miał łatwego zadania, z jednej strony musiał rozpoznać i działać wśród odmiennego od znanego sobie świata dworów hiszpańskich, z drugiej miał swego mocodawcę w Rzeczypospolitej, którego musiał przekonać do adekwatności podejmowanych przez siebie środków.
Bibliografia
Calliere, E. (1888). Klasztor OO. Benedyktynów w Lubiniu Wielkopolskim. Szkic geograficzno-historyczny. W: Szkice geograficzno-historyczne. Seria druga. Poznań, 18–39.
Conde Pazzos, M. (2011). El tratado de Nápoles. El encierro del Príncipe Juan Casimiro y la leva de los polacos de Medina de las Torres (1638–1642). Studia Historica. Historia Moderna, nr 33, 123–139.
Conde Pazos, M. (2014). Entre franceses y españoles: El cardenalato del príncipe Juan Casimiro Vasa y la diplomacia hispana en Italia (1643–1648). VII Seminario Internacional „La Corte en Europa“, nr 1, 33–51.
Fernández, M.C. (2015). Un ejemplo de transculturalidad y diplomacia en la época moderna la embajadora Lady Fanshaw en la corte madrileña (1664–1666). W: J.J.I. Rodríguez, R.M. Pérez García, M.F. Fernández Chaves (coord.), Comercio y cultura en la Edad Moderna: Actas de la XIII Reunión Científica de la Fundación Española de Historia Moderna, 2867–2877.
Gemma, A. (2019). The Rise of the Ambassadress: English Ambassadorial Wives and Early Modern Diplomatic Culture. The Historical Journal, 62(3), 617–638.
Grabowski, A. (wyd.) (1845). Listy i inne pisma urzędowe Władysława IV: materyał dziejowy. Kraków.
Heredia Moreno, M.C. i Hidalgo Ogáyar, J. (2016). Intercambio de rega-los entre la realeza europea y mercedes reales por servicios presta-dos a la corona (1621–1640). De Arte, nr 15, 150–167.
Herrero Sánchez, M. (1999). La política de embargos y el contrabando de productos de lujo en Madrid (1635–1673). Sociedad cortesana y dependencia de los mercados internacionales. Hispania, nr LIX/1 (201), 171–191.
Kalinowska, J.A. (wyd.). (1992). Z dworu Stanisława Hozjusza: listy Stani-sława Reszki do Marcina Kromera, 1568–1582. Olsztyn: Ośrodek Ba-dań Nauk im. W. Kętrzyńskiego i Towarzystwa Nauk im. W. Kętrzyńskiego.
Kieniewicz, J. i Urjasz-Raczko, M. (2020). Fathoming Spanish Arcana: Philip IV and His Court in the Eyes of the Polish Ambassador Stanisław Mąkowski (1638–1647). W: J.L. Colomer, J. Fernández-Santos i J. El-liott (eds.), Ambassadors in Golden-Age Madrid. The court of Philip IV ‘The Planet King’ through Foreign Eyes. Madrid: CEEH, 173–199.
Kozłowski, P.K. (2012). Rola duchowieństwa na dworze Władysława IV Wazy. Kronika Zamkowa: biuletyn informacyjny Zamku Królewskiego w Warszawie, nr 1–2, 47–78.
Krzyżagórska-Pisarek, K. (2012). Two Portraits of the Prince Ladis-las-Sigismund Vasa from the Collections in Wawel Castle re-examined. Rocznik Historii Sztuki, nr XXXVII, 93–114.
Llorente, M. (2018). La reina doña Mariana y el embajador Holandés Hi-eronymus van Berveningk. Magallánica. Revista de Historia Moderna, nr 5/9, 217–238.
Michalewicz, J. (1974). Mąkowski Stanisław. W: Polski słownik biogra-ficzny, t. XIX.
Nieto Nuño, M. (ed.). (1990 i 1993). Diario del conde de Pötting, embaja-dor del Sacro Imperio en Madrid. Madrid: Escuela Diplomática, 2 vols.
Ochoa Brun, M.A. (2005). Los Embajadores de Felipe IV. W: J. Al-calá-Zamora y Queipo de Llano (coord.), Felipe IV: el hombre y el reinado. Madrid: Real Academia de la Historia; Centro de Estudios Europa Hispánica, CEEH, 199–234.
Ochoa Brun, M.A. (2006). Historia de la Diplomacia Española. La Edad Barroca, II. Madrid: Ministerio de Asuntos Exteriores, 195, 342–344.
Oliván Sataliestra, L. (2012). Aromas para ver, tocar y degustar. Usos y elaboración del perfume cortesano en el siglo XVII. W: G. Franco (coord.), La vida de cada día: rituales, costumbres y rutinas cotidianas en la España Moderna. Madrid: Al-Mudayna, 299–327.
Oliván Santaliestra, L. (2015). Lady Anne Fanshawe, Ambassadress of England at the Court of Madrid (1664–1666). W: G. Sluga i C. James (red.), Women, Diplomacy and International Politics since 1500. Lon-don: Routledge, 65–86.
Oliván Santaliestra, L. (2016). Amazonas del secreto en la embajada madrileña del Graf von Pötting (1663–1674). Memoria y civilización: anuario de historia, nr 19, 221–254.
Oliván Santaliestra, L. (2016). Judith Rebecca von Wrbna and Maria So-phia von Dietrichstein: Two Imperial Ambassadresses from the King-dom of Bohemia at the Court of Madrid (1653–1674). Theatrum histo-riae, nr 19, 95–117.
Sánchez Martín, J.L. i Sancho de Monroy y de Zúñiga. W: Real Academia de la Historia, Diccionario Biográfico electrónico. Pozyskano z: http://dbe.rah.es/biografias/21215/sancho-de-monroy-y-de-zuniga (dostęp: 02.05.2021)
Skowron, R. (1996). Dyplomaci polscy w Hiszpanii w XVI i XVII wieku. Kra-ków: Universitas, 146–196.
Skowron, R. (2013). Pax i Mars. Polsko-hiszpańskie relacje polityczne w latach 1632–1648. Kraków: Uniwersytet Śląski w Katowicach. To-warzystwo Wydawnicze „Historia Iagiellonica”, 289–313.
Urjasz-Raczko, M. (2019). Comprender lo incomprensible. Los diplomáti-cos de Felipe II de Habsburgo frente a las primeras elecciones libres en la República polaco-lituana (1573–1587). Investigaciones históricas: Época moderna y contemporánea, nr 39, 149–178.
Urjasz-Raczko, M. (2022). Dwory kobiece w historiografii hiszpańskiej. Przegląd badań. Perspektywy Kultury, 4(39), 49–59.
Urjasz-Raczko, M. i Conde Pazos, M. (2020). La política exterior de los Jagellones en el siglo XVI. W: J. Kieniewicz, A. Alvar Ezquerra, C. Gon-zález-Caizán, M. Urjasz-Raczko i M. Conde Pazos (red.), Cartas latinas en la época de los Jagellones. Años 1519–1572. Madrid: Ministerio de Asuntos Exteriores Unión Europea y Cooperación, Instituto Polaco de Cultura de Madrid, Facultad de “Artes Liberales” de la Universidad de Varsovia, 19–45.
Vermeir, R., Andrés de Rozas. W: Real Academia de la Historia, Dic-cionario Biográfico electrónico. Pozyskano z: http://dbe.rah.es/biografias/37975/andres-de-rozas (dostęp 02.05.2021)
Vermeir, R. Charles de Bonnières. W: Real Academia de la Historia, Dic-cionario Biográfico electrónico. Pozyskano z: http://dbe.rah.es/biografias/58051/charles-de-bonnieres (dostęp: 02.05.2021)
Żukowski, J. (2010). Admirał hiszpańskiej floty na Bałtyku. Zapomniany portret Władysława Zygmunta Wazy według Petera Claesz Soutma-na. Barok: historia, literatura, sztuka, nr 1, 105–122.
Copyright (c) 2024 Uniwersytet Ignatianum w Krakowie
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa 4.0 Międzynarodowe.
Autor, zgłaszając swój artykuł, wyraża zgodę na korzystanie przez Wydawnictwo Uniwersystet Ignatianum z utworu na następujących polach eksploatacji:
- utrwalania utworu w formie papierowej, a także na nośniku cyfrowym lub magnetycznym;
- zwielokrotnienia utworu dowolną techniką, bez ograniczenia ilości wydań i liczby egzemplarzy;
- rozpowszechniania utworu i jego zwielokrotnionych egzemplarzy na jakimkolwiek nośniku, w tym wprowadzenia do obrotu, sprzedaży, użyczenia, najmu;
- wprowadzenia utworu do pamięci komputera;
- rozpowszechniania utworu w sieciach informatycznych, w tym w sieci Internet;
- publicznego wykonania, wystawienia, wyświetlenia, odtworzenia oraz nadawania i reemitowania, a także publicznego udostępniania utworu w taki sposób, aby każdy mógł mieć do niego dostęp w miejscu i czasie przez siebie wybranym.
Wydawca zobowiązuje się szanować osobiste prawa autorskie do utworu.
