Strój w środowisku akademickim – od czapki studenckiej po rektorskie „gronostaje” na przykładzie Uniwersytetu Rolniczego w Krakowie

DOI: https://doi.org/10.35765/pk.2024.4401.29
Słowa kluczowe: tradycja akademicka, strój akademicki, insygnia, czapka studencka, Uniwersytet Rolniczy im. H. Kołłątaja w Krakowie

Abstrakt

W pracy przedstawiono szeroki przekrój strojów i insygniów Uniwersytetu Rolniczego w Krakowie, które swoimi korzeniami sięgają średniowiecza. Omówiono najważniejsze dzieje i zmiany, które zachodziły w użytkowaniu ubiorów akademickich od czasów Uniwersytetu Jagiellońskiego po wytworzenie się samodzielnej wyższej szkoły rolniczej w Krakowie. Autor przedstawił także współczesny wygląd strojów ceremonialnych: rektorskich, prorektorskich, dziekańskich oraz innych używanych na uczelni. W drugiej części omówiono tradycje stroju studenckiego, w tym czapki akademickiej, oraz współczesne stroje używane przez zespoły artystyczne budujące życie kulturalne w środowisku URK. W podsumowaniu zawarto wnioski dotyczące tego, jakie funkcje pełnią ubiory akademickie i jaka jest ich rola w działaniu krakowskiej wyższej uczelni rolniczej współcześnie.

Biogram autora

Paweł Jakubiec, Uniwersytet Rolniczy w Krakowie

Historyk-archiwista, dyrektor Biblioteki Głównej Uniwersytetu Rolniczego im. H. Kołłątaja w Krakowie, w swoich pracach naukowych koncentruje się na historii wsi, ruchu ludowego, nauczania rolnictwa, biografiach naukowców, przyrodników, polityków i działaczy ludowych oraz źródłach do dziejów nauk przyrodniczych.

Bibliografia

Archiwum URK, Pismo Ewy Turczyńskiej do rektora Akademii Rolniczej prof. dr. hab. Zbigniewa Ślipka nr RN-BG-66/8/2022 z dnia 19.03.2002.

„Biuletyn Informacyjny UR” nr 5(61), 10/2009, s. 14, s. 90.

Brzuchacz Józef – kierownik Studenckiego Zespołu Góralskiego „Skalni” – informacja usta, 2023.

Chlebowski Gabriel – kierownik Zespołu Sygnalistów Myśliwskich „Ha-gard” – informacja ustna, 2023.

Gutowska-Kuźmicz Joanna – dyrygentka Chóru URK oraz chóru „Agricola” – informacja ustna, 2023.

Jakubiec, P. (2022). Insygnia Uniwersytetu Rolniczego. cz. 1: Rektor i prorektorzy. Serwis Informacyjny Biblioteki Głównej, Uniwersytet Rolniczy im. H. Kołłątaja w Krakowie 5 (wrzesień–październik), 14–17.

Jubileusz 70-lecia Uniwersytetu Rolniczego – materiał filmowy. Pozyska-no z: https://www.youtube.com/watch?v=jWgcKKR-gfQ&t=32s (do-stęp: 16.09.2023).

Komornicki, T. i Ziółek, E. (red.) (1980). XXV lat Akademii Rolniczej imienia Hugona Kołłątaja w Krakowie (1953-1978) w 60-lecie niepodległości Polski (1980). Kraków: Akademia Rolnicza w Krakowie.

Leśniak, T. (red.) (1973). 75 lat Towarzystwa Ogrodniczego w Krakowie: 1893–1968. Kraków: Państwowe Wydawnictwo Rolnicze i Leśne.

Lovell, B. (1884). Czapki studenckie – moda czy obyczaj? Przekrój, nr 20 z 17 maja.

Matejko J. Portret Józefa Szujskiego, Kraków 1886. W: Galeria Malarstwa Polskiego. Pozyskano z: http://www.pinakoteka.zascianek.pl/Matejko/Images/Jozef_Szujski.jpg (dostęp: 15.09.2023).

Matejko, J. Ubiory w Polsce 1200–1795, 1507–1548, ryc. 28: Uczeni w latach 1507–1548, ok. 1875, Biblioteka Cyfrowa Uniwersytetu Wrocławskiego. Pozyskano z: https://www.bibliotekacyfrowa.pl/dlibra/publication/2287/edition/6411/content (dostęp: 10.09.2023).

Matejko, J. Zygmunt I nadaje szlachectwo profesorom Uniwersytetu Jagiellońskiego, 1858. W: Galeria Malarstwa Polskiego. Pozyskano z: http://www.pinakoteka.zascianek.pl/Matejko/Images/Profesorowie_UJ.jpg (dostęp: 10.09.2023).

Muzeum URK: Czapki studenckie Studium Rolniczego-Wydziału Rolnicze-go UJ, sygn. MAR I/15, MAR I/660; Laska profesora Schmidta, sygn. Ks. wpływów 802; Zegarek prof. Kazimierza Roupperta, sygn. MAR V/12.

O nas. W: Agricola Chór Męski Krakowskiego Środowiska Akademickiego przy Uniwersytecie Rolniczym. Pozyskano z: http://choragricola.krakow.pl/20.html (dostęp: 19.09.2023).

Piech, Z. (2022a). Znaki Uniwersytetu Jagiellońskiego w XIX–XXI wieku, cz. 2. Alma Mater, 231–232 (marzec–kwiecień), 28–35.

Piech, Z. (2022b). Znaki Uniwersytetu Jagiellońskiego w XIX–XXI wieku, cz. 3. Alma Mater, 233 (maj), 36–39.

Piech, Z. (2022c). Znaki Uniwersytetu Jagiellońskiego w XIX–XXI wieku, cz. 4. Alma Mater, 235 (październik), 40–44.

Pochwalski, K. Portret Edwarda Janczewskiego, Kraków ok. 1901, ze zbiorów Uniwersytetu Rolniczego im. H. Kołłątaja w Krakowie.

Pochwalski, K. Portret Stefana Surzyckiego, Kraków lata 20. XX w., ze zbiorów Marcina Surzyckiego.

Rzewuski, W. Józef Dietl. Portret, Kraków 1862. W: Muzeum Fotografii. Pozyskano z: https://zbiory.mufo.krakow.pl/card/mhf-20099-ii/ (do-stęp: 15.09.2023).

Seweryn, T. (1930). Parzenice góralskie. Kraków: Muzeum Etnograficzne w Krakowie.

Sikorski Szymon – mistrz ceremonii pogrzebowej – informacja ustna, 2022.

Sondel, J. (2012). Słownik historii i tradycji Uniwersytetu Jagiellońskiego. Kraków: Universitas.

Statut Akademii Rolniczej im. Hugona Kołłątaja w Krakowie, Kraków 1986.

Statut Akademii Rolniczej im. Hugona Kołłątaja w Krakowie, Kraków 1991.

Statut Akademii Rolniczej im. Hugona Kołłątaja w Krakowie, Kraków 1997.

Statut Uniwersytetu Rolniczego im. Hugona Kołłątaja w Krakowie tekst ujednolicony na dzień 31.05.2023 r.

Studencki Zespół Góralski „Skalni”. Pozyskano z: https://skalni.urk.edu.pl/ (dostęp: 20.09.2023).

Szanduła, M. (2020). Kultura studencka na Uniwersytecie Rolniczym w Krakowie. Historia i współczesność. Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Rolniczego w Krakowie.

Trebunia-Staszel, S., Etynkowska, A., Etynkowski, M. i Fiedler, K. (2015). Strój Podhalański. Atlas Polskich Strojów Ludowych. Cz. 5, Małopolska. Wrocław: Polskie Towarzystwo Ludoznawcze.

Uniwersytet Rzeszowski. Muzeum. Zbiory. Pozyskano z: https://www.ur.edu.pl/pl/uniwersytet/jednostki/jednostki-ogolnouczelniane/muzeum/zbiory (dostęp: 16.09.2023).

Uroczystość nadania tytułu doktora honoris causa profesorowi Colinowi G. Scanesowi, USA. Pozyskano z: https://urk.edu.pl/wiadomosci/11912 (dostęp: 16.09.2023).

Zarządzenie Nr 70/2014 Rektora Uniwersytetu Rolniczego im. Hugona Kołłątaja w Krakowie z dnia 23 października 2014 roku w sprawie: p-grzebów pracowników, studentów i doktorantów Uczelni.

Zespół Sygnalistów Myśliwskich „Hagard”. Pozyskano z: https://hagard.urk.edu.pl/ (dostęp: 18.09.2023).

Opublikowane
2023-10-22
Jak cytować
[1]
Jakubiec, P. 2023. Strój w środowisku akademickim – od czapki studenckiej po rektorskie „gronostaje” na przykładzie Uniwersytetu Rolniczego w Krakowie. Perspektywy Kultury. 44, 1 (paź. 2023), 423-442. DOI:https://doi.org/10.35765/pk.2024.4401.29.
Numer
Tom 44 Nr 1 (2024): Kultura w mediach, media w kulturze
Dział
Varia

Copyright (c) 2024 Uniwersytet Ignatianum w Krakowie

Creative Commons License

Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa 4.0 Międzynarodowe.

Autor, zgłaszając swój artykuł, wyraża zgodę na korzystanie przez Wydawnictwo Uniwersystet Ignatianum z utworu na następujących polach eksploatacji:

  1. utrwalania utworu w formie papierowej, a także na nośniku cyfrowym lub magnetycznym;
  2. zwielokrotnienia utworu dowolną techniką, bez ograniczenia ilości wydań i liczby egzemplarzy;
  3. rozpowszechniania utworu i jego zwielokrotnionych egzemplarzy na jakimkolwiek nośniku, w tym wprowadzenia do obrotu, sprzedaży, użyczenia, najmu;
  4. wprowadzenia utworu do pamięci komputera;
  5. rozpowszechniania utworu w sieciach informatycznych, w tym w sieci Internet;
  6. publicznego wykonania, wystawienia, wyświetlenia, odtworzenia oraz nadawania i reemitowania, a także publicznego udostępniania utworu w taki sposób, aby każdy mógł mieć do niego dostęp w miejscu i czasie przez siebie wybranym. 

Wydawca zobowiązuje się szanować osobiste prawa autorskie do utworu.