Czas i transformacja w społeczno-obyczajowych powieściach Henry’ego Jamesa
Abstrakt
Powieści Księżna Casamassima oraz Bostończycy (obie opublikowane w 1886 r.) stanowią wyjątek w literackim dorobku Henry’ego Jamesa. Świadczą bowiem o podjętej przez pisarza próbie dostrojenia się do czytelniczych oczekiwań poprzez włączenie się w ówczesne debaty społeczno-polityczne. Proponując czytelnikom te dwie powieści, James wykazał się odwagą. Żaden współczesny mu recenzent nie spodziewał się po nim wiedzy w sprawach związanych z życiem protofeministek oraz niższych warstw społecznych. James interesował się jednak tymi aktualnymi kwestiami, inwestując czas i wysiłek w ich zbadanie. Obie powieści tworzą transatlantycki dyptyk, przy czym w powieści Bostończycy James porusza temat amerykańskiego feminizmu, a w Księżnej Casamassimie skupia się na ruchach robotniczych w Wielkiej Brytanii. Jak można było przewidzieć, większość amerykańskich recenzentów krytykowała powieść Bostończycy, co wskazuje na celność zawartej w niej krytyki społecznej, chwaląc zarazem Księżnę Casamassimę, która wydawała się dotyczyć brytyjskiego społeczeństwa. Recenzenci w Wielkiej Brytanii postąpili odwrotnie, co ujawnia quasi-patriotyczny impuls, jakim podszyte były recenzje literackie tamtych czasów, a być może recenzje jako takie. Autorka artykułu dowodzi, że praca Jamesa nad tymi powieściami społecznymi zmieniła sposób, w jaki postrzegał on siebie jako pisarza. Pokazuje również, że przemiany, które James uchwycił w anglosaskich społeczeństwach i ich przedstawicielach po obu stronach Atlantyku, są jednocześnie uwikłane w historię i symptomatycznie ponadczasowe, niemal historiozoficzne.
Bibliografia
“A Mistake to Understand” (1887, February 23). The Princess Casamassima by Henry James reviewed in the Guardian. Retrieved September 15, 2023, from https://www.theguardian.com/books/2003/jun/28/fromthearchives.henryjames.
Anesko, M. (1986). “Friction with the Market”: Henry James and the Profession of Authorship. Oxford: Oxford University Press.
Davis, B., ed. (2014 [2010]). Martin Heidegger: Key Concepts. Abingdon, Oxon and New York, NY: Routledge.
Edel, L. (1962). The Middle Years. J.B. Lippincott Company: Philadelphia and New York.
Gale, R.L. (1989). A Henry James Encyclopedia. New York: Greenwood Press.
Guy, J.M. (1996). The Victorian Social-Problem Novel: The Market, the Individual, and Communal Life. Houndsmills and London: Macmillan.
James, H. (1984). The Letters of Henry James, Volume IV: 1895-1916. Edel, L. (ed.). Cambridge MA: Harvard University Press.
James, H. (1987). The Complete Notebooks of Henry James. Edel, L. and Powers, L. (eds.). New York and Oxford: Oxford University Press.
James, H. (2011a [1913]). A Small Boy and Others: A Critical Edition. Collister, P. (ed.). Charlottesville & London: University of Virginia Press.
James, H. (2011b [1934]) The Art of the Novel: Critical Prefaces. Blackmur, R.P. (Introduction), Tóibín, C. (Foreword). Chicago: University of Chicago Press.
James, H. (2020). The Princess Casamassima. Poole, A. (ed.). Cambridge: Cambridge University Press.
Joyce, S. (2015). Modernism and Naturalism in British and Irish Fiction, 1880-1930. Cambridge: Cambridge University Press.
Karlin, D. (2019). Introduction. In The Bostonians. Karlin, D. (ed.) (pp. xxvii–cxiv). Cambridge: Cambridge University Press.
Merriam-Webster. (n.d.). Tergiversation. In Merriam-Webster.com dictionary. Retrieved September 13, 2023, from https://www.merriam-webster.com/dictionary/tergiversation.
Okker, P. (2003). Social Stories: The Magazine Novel in Nineteenth-Century America. Charlottesville and London: University of Virginia Press.
Poe, E.A. (2023 [1846]). “The Philosophy of Composition.” In The Norton Anthology of American Literature. Levine, R.S. (general ed.) (pp. 714–722). New York: W.W. Norton & Company.
Poole, A. (2020). Introduction. In The Princess Casamassima. Poole A. (ed.) (pp. xxv– xcv). Cambridge: Cambridge University Press.
Ronda, B.A. (2017). The Fate of Transcendentalism: Secularity, Materiality, and Human Flourishing. Athens, GA: University of Georgia Press.
Small, R. (2010). Time and Becoming in Nietzsche’s Thought. London and New York: Continuum.
Wadsworth, S. (2022). Introduction. In The Complete Letters of Henry James, 1887–1888, Volume 1. Anesko, M, Zacharias, G.W., Sommer, K. (eds.) (pp. xix - lxvi). Lincoln NE: University of Nebraska Press.
Copyright (c) 2024 Perspektywy Kultury
![Creative Commons License](http://i.creativecommons.org/l/by/4.0/88x31.png)
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa 4.0 Międzynarodowe.
Autor, zgłaszając swój artykuł, wyraża zgodę na korzystanie przez Wydawnictwo Uniwersystet Ignatianum z utworu na następujących polach eksploatacji:
- utrwalania utworu w formie papierowej, a także na nośniku cyfrowym lub magnetycznym;
- zwielokrotnienia utworu dowolną techniką, bez ograniczenia ilości wydań i liczby egzemplarzy;
- rozpowszechniania utworu i jego zwielokrotnionych egzemplarzy na jakimkolwiek nośniku, w tym wprowadzenia do obrotu, sprzedaży, użyczenia, najmu;
- wprowadzenia utworu do pamięci komputera;
- rozpowszechniania utworu w sieciach informatycznych, w tym w sieci Internet;
- publicznego wykonania, wystawienia, wyświetlenia, odtworzenia oraz nadawania i reemitowania, a także publicznego udostępniania utworu w taki sposób, aby każdy mógł mieć do niego dostęp w miejscu i czasie przez siebie wybranym.
Wydawca zobowiązuje się szanować osobiste prawa autorskie do utworu.