Czas i transformacja w społeczno-obyczajowych powieściach Henry’ego Jamesa
Abstrakt
Powieści Księżna Casamassima oraz Bostończycy (obie opublikowane w 1886 r.) stanowią wyjątek w literackim dorobku Henry’ego Jamesa. Świadczą bowiem o podjętej przez pisarza próbie dostrojenia się do czytelniczych oczekiwań poprzez włączenie się w ówczesne debaty społeczno-polityczne. Proponując czytelnikom te dwie powieści, James wykazał się odwagą. Żaden współczesny mu recenzent nie spodziewał się po nim wiedzy w sprawach związanych z życiem protofeministek oraz niższych warstw społecznych. James interesował się jednak tymi aktualnymi kwestiami, inwestując czas i wysiłek w ich zbadanie. Obie powieści tworzą transatlantycki dyptyk, przy czym w powieści Bostończycy James porusza temat amerykańskiego feminizmu, a w Księżnej Casamassimie skupia się na ruchach robotniczych w Wielkiej Brytanii. Jak można było przewidzieć, większość amerykańskich recenzentów krytykowała powieść Bostończycy, co wskazuje na celność zawartej w niej krytyki społecznej, chwaląc zarazem Księżnę Casamassimę, która wydawała się dotyczyć brytyjskiego społeczeństwa. Recenzenci w Wielkiej Brytanii postąpili odwrotnie, co ujawnia quasi-patriotyczny impuls, jakim podszyte były recenzje literackie tamtych czasów, a być może recenzje jako takie. Autorka artykułu dowodzi, że praca Jamesa nad tymi powieściami społecznymi zmieniła sposób, w jaki postrzegał on siebie jako pisarza. Pokazuje również, że przemiany, które James uchwycił w anglosaskich społeczeństwach i ich przedstawicielach po obu stronach Atlantyku, są jednocześnie uwikłane w historię i symptomatycznie ponadczasowe, niemal historiozoficzne.
Bibliografia
“A Mistake to Understand” (1887, February 23). The Princess Casamassima by Henry James reviewed in the Guardian. Retrieved September 15, 2023, from https://www.theguardian.com/books/2003/jun/28/fromthearchives.henryjames.
Anesko, M. (1986). “Friction with the Market”: Henry James and the Profession of Authorship. Oxford: Oxford University Press.
Davis, B., ed. (2014 [2010]). Martin Heidegger: Key Concepts. Abingdon, Oxon and New York, NY: Routledge.
Edel, L. (1962). The Middle Years. J.B. Lippincott Company: Philadelphia and New York.
Gale, R.L. (1989). A Henry James Encyclopedia. New York: Greenwood Press.
Guy, J.M. (1996). The Victorian Social-Problem Novel: The Market, the Individual, and Communal Life. Houndsmills and London: Macmillan.
James, H. (1984). The Letters of Henry James, Volume IV: 1895-1916. Edel, L. (ed.). Cambridge MA: Harvard University Press.
James, H. (1987). The Complete Notebooks of Henry James. Edel, L. and Powers, L. (eds.). New York and Oxford: Oxford University Press.
James, H. (2011a [1913]). A Small Boy and Others: A Critical Edition. Collister, P. (ed.). Charlottesville & London: University of Virginia Press.
James, H. (2011b [1934]) The Art of the Novel: Critical Prefaces. Blackmur, R.P. (Introduction), Tóibín, C. (Foreword). Chicago: University of Chicago Press.
James, H. (2020). The Princess Casamassima. Poole, A. (ed.). Cambridge: Cambridge University Press.
Joyce, S. (2015). Modernism and Naturalism in British and Irish Fiction, 1880-1930. Cambridge: Cambridge University Press.
Karlin, D. (2019). Introduction. In The Bostonians. Karlin, D. (ed.) (pp. xxvii–cxiv). Cambridge: Cambridge University Press.
Merriam-Webster. (n.d.). Tergiversation. In Merriam-Webster.com dictionary. Retrieved September 13, 2023, from https://www.merriam-webster.com/dictionary/tergiversation.
Okker, P. (2003). Social Stories: The Magazine Novel in Nineteenth-Century America. Charlottesville and London: University of Virginia Press.
Poe, E.A. (2023 [1846]). “The Philosophy of Composition.” In The Norton Anthology of American Literature. Levine, R.S. (general ed.) (pp. 714–722). New York: W.W. Norton & Company.
Poole, A. (2020). Introduction. In The Princess Casamassima. Poole A. (ed.) (pp. xxv– xcv). Cambridge: Cambridge University Press.
Ronda, B.A. (2017). The Fate of Transcendentalism: Secularity, Materiality, and Human Flourishing. Athens, GA: University of Georgia Press.
Small, R. (2010). Time and Becoming in Nietzsche’s Thought. London and New York: Continuum.
Wadsworth, S. (2022). Introduction. In The Complete Letters of Henry James, 1887–1888, Volume 1. Anesko, M, Zacharias, G.W., Sommer, K. (eds.) (pp. xix - lxvi). Lincoln NE: University of Nebraska Press.
Copyright (c) 2024 Perspektywy Kultury
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa 4.0 Międzynarodowe.
Autor, zgłaszając swój artykuł, wyraża zgodę na korzystanie przez Wydawnictwo Uniwersystet Ignatianum z utworu na następujących polach eksploatacji:
- utrwalania utworu w formie papierowej, a także na nośniku cyfrowym lub magnetycznym;
- zwielokrotnienia utworu dowolną techniką, bez ograniczenia ilości wydań i liczby egzemplarzy;
- rozpowszechniania utworu i jego zwielokrotnionych egzemplarzy na jakimkolwiek nośniku, w tym wprowadzenia do obrotu, sprzedaży, użyczenia, najmu;
- wprowadzenia utworu do pamięci komputera;
- rozpowszechniania utworu w sieciach informatycznych, w tym w sieci Internet;
- publicznego wykonania, wystawienia, wyświetlenia, odtworzenia oraz nadawania i reemitowania, a także publicznego udostępniania utworu w taki sposób, aby każdy mógł mieć do niego dostęp w miejscu i czasie przez siebie wybranym.
Wydawca zobowiązuje się szanować osobiste prawa autorskie do utworu.
