Fenomenologia święta na przykładzie wybranych kultów pogańskich
Abstrakt
Artykuł jest propozycją przedstawienia święta jako zjawiska kulturowego połączonego z kultem religijnym. Prezentuje fenomenologię święta według Mircei Eliadego jako zjawisko kulturowe zestawione z kultem religijnym. Przedstawia teorię święta, którą Roger Caillois nazywa „sacrum wykroczenia” i analogicznie do eliadowskiej opozycji sacrum – profanum pokazuje jako opozycję święto – dzień powszedni, wyraźnie ukazującą różnice między tym, co święte, a tym, co świeckie. Współczesna struktura święta jest z jednej strony bardzo różna od jego dawnej formy, z drugiej wydaje się bardzo podobna. Świadczy o tym to, że z utęsknieniem wyczekujemy, a następnie chętnie świętujemy. Należy jednak zwrócić uwagę na fakt, że ze względu na obszerność zagadnienia artykuł jest próbą syntetycznego przedstawienia analizy wybranych pod kątem artykułu kultów. Również dobór bibliografii miał na celu popularyzację twórczości i poglądów wybitnych religioznawców: Mircei Eliadego i Rogera Caillois.
Bibliografia
Adami Bremensis Gesta Hammaburgensis Ecclesiae Pontificum (1999). Tłum. za G. Labudą. W: G. Labuda (red.), Słowiańszczyzna starożytna i wczesnośredniowieczna. Antologia tekstów źródłowych. Poznań, 214–215.
Anisimow, A. (1971). Wierzenia ludów Północy. Warszawa: Książka i Wiedza. Apulejusz (1998). Metamorfozy albo złoty osioł. Warszawa: Unia Wydawnicza Verum.
Biblia Tysiąclecia (1987). Poznań–Warszawa: Pallottinum. Hervieu-Leger, D. (1999). Religia jako pamięć. Kraków: Nomos.
Bronk, A. (2003). Podstawy nauk o religii. Lublin: Towarzystwo Naukowe KUL.
Caillois, R. (1995). Człowiek i sacrum. Warszawa: PIW. Caillois, R. (1995). Żywioł i ład. Warszawa: PIW.
Ciołek, T.M., Olędzki, J. i Zadrożyńska, A. (1976). Wyrzeczysko. O świętowaniu w Polsce. Warszawa: LSW.
Czarnowski, S., 1958. Kultura. Warszawa: PWN.
Danielou, J., 2011. Pisma wybrane. Kraków: Wydawnictwo WAM.
Dąbrowski, J., Grodecki, R., Zachorowski, S. (1995). Dzieje Polski Średniowiecznej. Kraków: Universitas.
de Pinho, A. (1987). O duszpasterstwo właściwe dla religijności ludowej. Communio. Międzynarodowy Przegląd Teologiczny, nr 7, 124–125.
Dowiat, J. (1960). Chrzest Polski. Warszawa: Wiedza Powszechna.
Dowiat, J. (1968). Historia kościoła katolickiego w Polsce. Warszawa: Wiedza Powszechna.
Eliade, M. (1988). Historia wierzeń i idei religijnych, t. I. Warszawa: PAX. Eliade, M. (1992). Próba labiryntu. Warszawa: Sen.
Eliade, M. (1999). Sacrum i profanum. Warszawa: Wyd. KR. Eliade, M. (2000). Traktat o historii religii. Warszawa: Wyd. KR.
Gaj, B. (2015). Firmicus Maternus. Jak nieświadomi błądzą w wierze. Warszawa: Wydawnictwo UKSW.
Frazer, J.G. (2002). Złota gałąź. Warszawa: Wyd. KR.
Gieysztor, A. (1982). Mitologia Słowian. Warszawa: Wydawnictwo UW. Graves, R. (1982). Mity greckie. Warszawa: PIW.
Grimal, P. (1998). Mitologia grecka. Warszawa: Volumen. Helmold (1974). Kronika Słowian. Warszawa: PWN.
Hervieu-Leger, D., 1999. Religia jako pamięć. Kraków: Nomos.
Keller, J., Kotański, W., Szafrański, W., Szymański, E., Tyloch, W. i Żbikowski, T. (1971). Religie wczoraj i dziś. Warszawa: Iskry.
Keller, J., Kotański, W., Szafrański, W., Szymański, E., Tyloch, W. i Żbikowski, T. (1978). Zwyczaje, obrzędy i symbole religijne. Warszawa: Iskry.
Keller, J., Kotański, W., Kupis, B. i Tyloch, W. (1986). Zarys dziejów religii. Warszawa: Iskry.
Kowalski, S. (1961). W poszukiwaniu początków wierzeń religijnych. Warszawa: Iskry.
Kubiak, Z. (1998). Mitologia Greków i Rzymian. Warszawa: Świat Książki. Leach, M. (1998). Uniwersalny leksykon bóstw. Poznań: Oficyna Wydawnicza Atena.
Lipińska, J. i Marciniak, M. (1986). Mitologia starożytnego Egiptu. Warszawa: Wydawnictwo Artystyczne i Filmowe.
Łyczkowska, K. i Szarzyńska, K. (1981). Mitologia Mezopotamii. Warszawa: Wydawnictwo Artystyczne i Filmowe.
Maliński, M. (1989). Pokochać życie. Poznań: Wyd. Św. Wojciecha. Mickiewicz, A. (1911). Dziady, cz. IV. Kraków: Wyd. Księgarni Gubrynowicza i Schmidta.
Niwiński, A. (1995). Mity i symbole starożytnego Egiptu. Warszawa: Pro-Egipt. Pełka, L. (1989). Rytuały – obrzędy – święta. Warszawa: Replika.
Sosińscy, H. i J. (2003). Argentyna – Odpust na Punie. Pozyskano z: https:// podroze.onet.pl/ciekawe/argentyna-odpust-na-punie/p480lqp (dostęp: 21.11.2023).
Werner, W. (2004). Kult początków. Poznań: Wydawnictwo Poznańskie.
Zadrożyńska, A. (2002). Świętowania polskie. Warszawa: Twój Styl. Żygulski, K. (1981). Święto i kultura. Warszawa: Inst. Wyd. Zw. Zaw.
Copyright (c) 2024 Perspektywy Kultury
![Creative Commons License](http://i.creativecommons.org/l/by/4.0/88x31.png)
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa 4.0 Międzynarodowe.
Autor, zgłaszając swój artykuł, wyraża zgodę na korzystanie przez Wydawnictwo Uniwersystet Ignatianum z utworu na następujących polach eksploatacji:
- utrwalania utworu w formie papierowej, a także na nośniku cyfrowym lub magnetycznym;
- zwielokrotnienia utworu dowolną techniką, bez ograniczenia ilości wydań i liczby egzemplarzy;
- rozpowszechniania utworu i jego zwielokrotnionych egzemplarzy na jakimkolwiek nośniku, w tym wprowadzenia do obrotu, sprzedaży, użyczenia, najmu;
- wprowadzenia utworu do pamięci komputera;
- rozpowszechniania utworu w sieciach informatycznych, w tym w sieci Internet;
- publicznego wykonania, wystawienia, wyświetlenia, odtworzenia oraz nadawania i reemitowania, a także publicznego udostępniania utworu w taki sposób, aby każdy mógł mieć do niego dostęp w miejscu i czasie przez siebie wybranym.
Wydawca zobowiązuje się szanować osobiste prawa autorskie do utworu.