Debaty, spory i restrykcje dotyczące ubioru.
Zarys problematyki
Abstrakt
Ubiór na przestrzeni wieków przyjmował między innymi funkcję znaku, społecznie zrozumiałego komunikatu. To pociągało za sobą konflikty i spory dotyczące formy, kształtu, koloru, materii itd. Czasem powody były ekonomiczne, innym razem społeczne lub religijne, ale niezmiennie i cyklicznie przez wieki pojawiały się spory i restrykcje. W niektórych rejonach Europy forma i rodzaj odzieży regulowane były normami prawnymi, co miało być w założeniu uspokojeniem konfliktów „modowych”. Zwykle jednak narzucane odgórnie normy prawne prowokowały do jeszcze bardziej zaognionych kłótni.
Bibliografia
Archiwum Franciszkanów w Krakowie, brak sygn., A. Karwacki, Materiały do historii Prowincji i konwentu OO. Franciszkanów w Polsce, Litwie i Rusi, t. 7.
Bałaban M., Historia i literatura żydowska ze szczególnym uwzględnieniem Żydów w Polsce, Lwów, Warszawa, t. 2, Kraków 1925, [Warszawa 1988 – reprint].
Bałaban M., Historia Żydów w Krakowie i na Kazimierzu 1304 – 1868, t. 1, Kraków 1931,.
Bernardi Ordo Cluniacensis, [w:] Vetus disciplina monastica, red. M. Herrgott, P. Engelbert, Sirgburg 1999.
Boucher F., Historia mody. Dzieje ubiorów od czasów prehistorycznych do końca XX wieku, Warszawa 2006.
Cantarella G. M., Comites aulae coelestis. Studia z historii, kultury i duchowości Cluny w średniowieczu, red. T. M. Gronowski, K. Skwierczyński, seria: Źródła monastyczne, t. 47, Kraków 2009.
Cantarella M., Comites aulae coelestis: studia z historii, kultury i duchowości Cluny w średniowieczu, red. T. Gronowski, K. Skwierczyński, Kraków 2009.
Constitutiones generales Ordinis Minorum, dictae Farineriae, „Archivym Franciscanum Historicum”, nr 35:1932.
Constitutiones Narbonenses, „Archivym Franciscanum Historicum”, nr 34:1941.
Constitutiones Ord Fr. Min. S. P. F. Conventualium ad Codicem luris Canonici conformatae, Roma 1932.
Davril A., Palazzo E., La vie des moines au temps des grandes abbayes, Paris 2000.
Fijałkowski P., Dzieje Żydów w Polsce. Wybór tekstów źródłowych XI – XVIII w., Warszawa, bez daty wydania.
Fitzgerald C. P., Chiny. Zarys historii kultury, Warszawa 1974.
Giza A., Przykłady stroju chińskiego jako narzędzia komunikacji władzy, [w:] Znak-symbol-rytuał. Nagość i odzienie, red. J. Marecki, L. Rotter, A. Giza, Kraków 2021.
Giza F., Notes of the costume of the Jewish woman in Eastern Europe, “Journal of Jewish Art”, vol. 7: 1980.
Grzegorz Wielki, Dialogi, [w:] Źródła monastyczne 23, red. M. Starowieyski, Kraków 2000, par. II 1.8.
Hallinger K., Gorze-Kluny. Studien zu den monastischen Lebensformen und Gegensätzen im Hochmittellalter, Rzym 1950–1951.
Jaklińska A., Typy Żydów krakowskich z drugiej połowy XIX wieku na fotografiach I. Kriegera w zbiorach Muzeum Historycznego m. Krakowa, “Krzysztofory” nr 1:1985.
Jeziorowski T., Jeziorkowski A., Mundury wojewódzkie Rzeczypospolitej Obojga Narodów, Warszawa 1992.
Jodłowiec-Dziedzic A., Ubiór Żydów na ziemiach polskich w świetle prawa, „Prace Historyczno-Archiwalne”, t. 27 :2015.
Kajdański E., Chiny. Leksykon. Warszawa 2005.
Kantak K., Franciszkanie polscy, Kraków 1937.
Karwacki A., Materiały do historii Prowincji i konwentu OO. Franciszkanów w Polsce, Litwie i Rusi, t. 7.
Knowles D., Cistercians and Cluniacs, the Controversy between St. Bernard and Peter the Venerable, London 1955.
Kozina I., Historia Mody, Warszawa 2017.
Kozina I., Historia mody, Warszawa 2017.
Lebeuf A., Stopa bosa, stopa obuta, Kraków 2003.
Lutske H., The Book of Jewish Customs, London-Northvale-New Jersey 1986.
Lynn E., Tudor Fashion, New Haven 2017.
Makarczyk J., Habit, „Nasze Życie”, nr 57:1995.
Marcinkowski R., Kobieta i mężczyzna w ujęciu Talmudu, „Studia Judaica”nr 10-11: 2002-2003.
Melosik Z., Tożsamość, ciało i władza, Toruń 1996.
Morley J., Moda od starożytności do współczesności, Warszawa 1997.
Odoardi J., Bracia Mniejsi Konwentualni. Geneza i ewolucja od w. XIII do 1517 oraz historia nowożytna (1517–1976) [w:] Bracia mniejsi Konwentualni – Historia i życie (1209–1976), red. W. Fanzo, J. Odoardi, A. Pompei, Niepokalanów 1988.
Olszewski W., Chiny. Zarys kultury. Poznań 2003.
Opulski R., Władze Polski Ludowej wobec zjawiska „bikiniarstwa” w okresie stalinowskim [w:] Znak-symbol-rytuał. Nagość i odzienie, red. J. Marecki, L. Rotter, A. Giza, Kraków 2021.
Planche J.R., History of British costume, London 1847.
Reguła benedyktyńska w życiu chrześcijańskim, oprac. G. Holzherr, Tyniec 1988.
Reguła i Konstytucje Zakonu Braci Mniejszych Konwentualnych Świętego Ojca Franciszka, Niepokalanów 1986;
Rotter L. (tekst), Pawelec D. (fotografie), Co można opowiedzieć ubiorem? t.1: Semantyka strojów zakonnych, Kraków 2021.
Rotter L., Habit franciszkański na przykładzie wybranych wspólnot męskich i żeńskich, „Zeszyty Sądecko-Spiskie”, nr 4:2009.
Rotter L., Z wieszaka historii. Ubiór jako element kodu kulturowego, Kraków 2023.
Shorter E., A History of Women’s Bodies, Harmondsworth 1982.
Somogyi T., Die Schejnen und die Prosten, Berlin 1982.
Starkey D., Elizabeth: Apprenticeship, London 2001.
Starkey D., Elizabeth: Woman, Monarch, Mission, London 2003.
Sumner O., The English Benedictine Habit, „The Downside Review”, nr 61:1943, s. 105 – 114; nr 62:1944.
Szwareman-Czarnota B., Ważniejsze akcesoria żydowskie, [w:] Kalendarz Żydowski. Almanach 2007-2008, Warszawa 2007.
The Letters of Peter the Venerable, red. G. Constable, t. 1, Cambridge 1967.
Turnau I., Ubiór żydowski w Polsce XVI-XVIII wieku, “Przegląd Orientalistyczny”, Nr 3:1987.
Unterman A., Encyklopedia tradycji i legend żydowskich, Warszawa 1994.
Unterman A., Żydzi. Wiara i życie, Łódź 1989.
Yaniv B., Ceremonial textiles for the synagogue, [w:] Treasures of Jewish Galicia. Judaica from the Museum of Ethnography and Crafts in Lvov, Tel-Aviv 1996.
Zawidzka I., Sztrajmł, “Kronika Bocheńska” luty 1998.
Żebrowski R., Zagadnienie stroju żydowskiego w dobie Sejmu Czteroletniego. Projekt reformy, ” Biuletyn Żydowskiego Instytutu Historycznego”, nr 3 – 4:1984.
Copyright (c) 2025 Perspektywy Kultury
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.
Autor, zgłaszając swój artykuł, wyraża zgodę na korzystanie przez Wydawnictwo Uniwersystet Ignatianum z utworu na następujących polach eksploatacji:
- utrwalania utworu w formie papierowej, a także na nośniku cyfrowym lub magnetycznym;
- zwielokrotnienia utworu dowolną techniką, bez ograniczenia ilości wydań i liczby egzemplarzy;
- rozpowszechniania utworu i jego zwielokrotnionych egzemplarzy na jakimkolwiek nośniku, w tym wprowadzenia do obrotu, sprzedaży, użyczenia, najmu;
- wprowadzenia utworu do pamięci komputera;
- rozpowszechniania utworu w sieciach informatycznych, w tym w sieci Internet;
- publicznego wykonania, wystawienia, wyświetlenia, odtworzenia oraz nadawania i reemitowania, a także publicznego udostępniania utworu w taki sposób, aby każdy mógł mieć do niego dostęp w miejscu i czasie przez siebie wybranym.
Wydawca zobowiązuje się szanować osobiste prawa autorskie do utworu.
