Zabytki sztuki cerkiewnej Drohobycza na rysunkach Stanisława Wyspiańskiego z podróży w sierpniu roku 1887

Agnieszka Gronek Agnieszka Gronek

doi:10.35765/pk.2022.3803.18

Agnieszka Gronek Uniwersytet Jagielloński https://orcid.org/0000-0002-4066-2864

DOI: https://doi.org/10.35765/pk.2022.3803.18

Słowa kluczowe: Stanisław Wyspiański, Drohobycz, sztuka cerkiewna, XIX w.

Abstrakt

Stanisław Wyspiański w sierpniu 1887 r. wyjechał do Galicji Wschodniej. Rysunki, które pozostały z tej podróży, stanowią bardzo cenne źródło obrazowe do poznania zabytków z tych terenów. W artykule uwaga została skupiona na rysunkach z Drohobycza. Badania porównawcze i kwerenda terenowa pozwoliły uzupełnić dane dotyczące ich dziejów, a nawet rozpoznać i odnaleźć dzieła uważane za zaginione.

Biogram autora

Agnieszka Gronek, Uniwersytet Jagielloński

Historyk, historyk sztuki, doktor habilitowana, profesor nadzwyczajna w Zakładzie Studiów Polsko-Ukraińskich na Wydziale Studiów Międzynarodowych i Politycznych UJ. Od niemal trzydziestu lat bada sztukę cerkiewną dawnej Rzeczypospolitej i jej związki ze sztuką zachodnioeuropejską oraz innymi ośrodkami kultury prawosławnej. Jest redaktorką blisko dziesięciu monografii zbiorowych, autorką trzech monografii i ponad siedemdziesięciu artykułów opisujących głównie cerkiewne dziedzictwo Rzeczypospolitej Obojga Narodów.

Bibliografia

Bunsch-Piażmowska, M. (1959). Szkicowniki młodzieńcze Stanisława Wyspiańskiego 1876–1891. Wrocław: Ossolineum.

Cerkiew św. Trójcy (ok. 1909). Drohobycz: Wydawnictwo Kart Widokowych Księgarni J. Pilpla.

Dür, J. (1934). Wędrówka Stanisława Wyspiańskiego po Małopolsce Wschodniej. Kurier Literacko-Narodowy, nr 53, 13–15.

Dür, J. (1935). Wędrówka Stanisława Wyspiańskiego po Małopolsce Wschodniej. Kurier Literacko-Narodowy, nr 1(75), 2–4.

Gronek, A. (2022). Źródła ikonograficzne do rysunków Stanisława Wyspiańskiego na temat sztuki ruskiej. W: A. Gronek (red), O miejsce książki w historii sztuki. T. 3. Sztuka książki około 1900. W 150 rocznicę urodzin Stanisława Wyspiańskiego. Kraków: Księgarnia Akademicka, 69–80.

Kowalczuk, M. (1885). Drewniane cerkwie w Drohobyczu i Rozdole. W: Zabytki Sztuki w Polsce. Zdjęcia wykonane przez słuchaczy wydziału budownictwa c.k. Szkoły Politechnicznej we Lwowie pod przewodnictwem Juliana Zachariewicza i asystentów. Lwów: J. Milikowski.

Kupčins’ka, L. – Купчинська, Л. (2009). Творчість Теофіла Копистинського.

Львів-Філадельфія: „Друкарські куншти”.

Lubos-Kozieł, J. (2004). Wiarą tchnące obrazy. Studia z dziejów malarstwa religijnego na Śląsku w XIX wieku. Wrocław: Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego

Nazaruk, O. – Назарук, O. (1939). По наших монастирях у Дрогобичі. Нова Зoря 26, 4 kwietnia.

Płoszewski, L., Blumówna, H., Tobiaszowa, Z. i Kucielska Z. (oprac.). (1958). Stanisław Wyspiański 1869–1907. Wystawa Jubileuszowa 1907–1957. Muzeum Narodowe w Krakowie, grudzień 1957 – listopad 1958. T. 1: Biografia – plastyka. Kraków: Muzeum Narodowe.

Remešilo-Ribčins’ka, O. i Klimenûk, T. – Ремешило-Рибчинська, O., Клименюк, T. (1998). Дерев’яні церкви Дрогобича та виконання їх обмірних креслень Львівською архітектурною школою. W: П. Скоп i in., Дрогобицькі храми Воздвиження та Святого Юра у дослідженнях, перші читання. Дрогобич: Відроження, 35–42.

Savìnova, L. – Савінова, Л. (2003). Вівтарі церкви святої Тійці у Дрогобичi. W: Сакральне мистецтво Бойківщини. Шості Наукові Драгановські Читання. Дрогобич: Коло, 126–135.

Skop, P. – Скоп, П. (2003). Стилістичні особливості архітектури церкви Святої Трійці у Дрогобичі. W: П. Скоп i in. (red.), Сакральне мистецтво Бойківщини. Шості Наукові Драгановські Читання. Дрогобич: Коло, 59–63.

Slobodân, V. – Слободян, В. (1998). Церкви України. Перемиська єпархія. Львів: b.w.

Solecki, E.L. (1882–1883). Nasze budowle pamiątkowe w Galicji. Rocznik Samborski. Nowa serya illustrowana: wydawnictwo na cele dobroczynne samborskie, 6, 180–183.

Stankiewiczowa rkps – Notatki p. Maryi Stankiewiczowej dotyczące się St. Wyspiańskiego, rkp. Muzeum Narodowe w Krakowie, nr 20, k. 5–6.

Sypczuk, P. i Lasek, P. (2019). Cerkiew p.w. św. Jura w Drohobyczu. Nieznane materiały do badań drewnianej architektury sakralnej. Konteksty, LXXIII, nr 1–2, 540–545.

Świerz, S. (oprac.). (1925). Dzieła malarskie, graficzne i rzeźbiarskie Stanisława Wyspiańskiego. W: S. Przybyszewski i T. Żuk-Skarzewski, Stanisław Wyspiański. Dzieła malarskie. Bydgoszcz: Instytut Wydawniczy „Bibljoteka Polska”.

Tygodnik samborsko-drohobycki, 1905, nr 47, z 19 listopada, s. 2.

Tygodnik samborsko-drohobycki, 1905, nr 31 z 30 lipca, s. 1.

Tygodnik samborsko-drohobycki, 1905, nr 21, z 21 maja, s. 2.

Tygodnik samborsko-drohobycki 1905, R. 6, nr 6, z 6 lutego, s. 2.

Val’ko, O. – Валько, O. (2018). Деревяні різьблені хрести XVI-поч. XX ст. Львів: Інститут колекціонерства українських мистецьких пам’яток при НТШ.

Zabytki Sztuki w Polsce…, z. II, 1885, il. VII/2.

Zaucha, T. (1998). Dawny kościół pw. Św. Michała i klasztor oo. Karmelitów Trzewiczkowych (obecnie cerkiew pw. Świętej Trójcy) w Drohobyczu. W: E. Herniczek, Ś. Lenartowicz. J.K. Ostrowski i in. (red.). Kościoły i klasztory rzymskokatolickie dawnego województwa ruskiego, t. 6. Kraków: Wydawnictwo Antykwa, 79–83.

Żuławski, W. (1930). Książki, które Wyspiański czytał z ołówkiem w ręku, cz. III. Czas, nr 285 (12 XII), 284, 285, 290–292.