Królowe – Habsburżanki jako panie dworu

Proces rekrutacji na dwory żon Zygmunta III Wazy

DOI: https://doi.org/10.35765/pk.2022.3904.11
Słowa kluczowe: królowa, Anna Habsburżanka (1573–1598), Konstancja Habsburżanka (1588–1631), dwór, dworzanin

Abstrakt

W niniejszym artykule dwór królowej postrzegany jest jako miejsce jej aktywności, gdzie tworzy ona wielowymiarowe relacje międzyludzkie, stając się centrum skomplikowanej społecznej sieci. Jego celem jest przedstawienie habsburskich żon Zygmunta III jako świadomych pań dworu, mających wpływ na dobór dworzan. Królowe Anna i Konstancja inicjowały proces rekrutacyjny. Korzystały z pośrednictwa dworu monachijskiego. Miały sprecyzowane wymagania odnośnie do kandydatów na dworzan. Oceniały pracę swoich sług. W zamian otaczały ich troskliwą opieką. Habsburżanki dbały o odpowiednie warunki bytowe i finansowe swoich dworzan, a zwłaszcza wychowanie i korzystne zamążpójście dworek. Swoimi działaniami sprawiały, że ich dwory przypominały solidnie zarządzane gospodarstwa.

Biogram autora

Aleksandra Barwicka-Makula , Uniwersytet Śląski w Katowicach

Doktor nauk humanistycznych, historyk, pracownik Instytutu Historii Uniwersytetu Śląskiego w Katowicach, autorka książki Od wrogości do przyjaźni. Habsburgowie austriaccy wobec Polski w latach 1587–1592 (Katowice 2019), nominowanej do Nagrody im. Wacława Felczaka i Henryka Wereszyckiego. Prowadzi badania nad polityką zagraniczną i wewnętrzną Zygmunta III Wazy oraz życiem dworskim w dobie panowania pierwszego Wazy na polskim tronie. Interesują ją także losy polskich królowych pochodzących z dynastii Habsburgów.

Bibliografia

Wiedeń, Haus-, Hofund Staatsarchiv, Hausarchiv, Familienkorrespondenz A, Karton 40, 41, 42, 43, 44, 45, 47.

Monachium, Bayerisches Hauptstaatsarchiv, Kasten Schwarz, 6613–6614.

Dobner, H. (2015). Briefwechsel zwischen Erzherzogin Maria von Innerösterreich und ihrer Tochter Anna, Königin von Polen und Schweden, während ihres Aufenthaltes in Schweden 1593/1594 – Historische Analyse und Edition. Wien: unveröffentlichte Masterarbeit. Pozyskano z: https://utheses.univie. ac.at/detail/34464# (dostęp: 01.09.2022).

Lichy, K. i Hegedüs, O. (2022a). Hofkorrespondenz von und an Ursula Meyer (1625–1629). Pozyskano z: https://cbhist.pan.pl/wp-content/uploads/hofkorrespondenz-von-und-an-ursula-meyer-1625-1629.pdf (dostęp: 01.09.2022).

Lichy, K. i Hegedüs, O. (2022b). Hofkorrespondenz von und an Ursula Meyer (1630–1634). Pozyskano z: https://cbhist.pan.pl/wp-content/uploads/hofkorrespondenz-von-und-an-ursula-meyer-1630-1634.pdf (dostęp: 01.09.2022).

Stieve, F. (1886). Wittelsbacher Briefe aus den Jahren 1590 bis 1610, vol. 1. Abhandlungen der Historischen Classe der königlich bayerischen Akademie der Wissenschaften, nr 17, 385–498.

Bogucka, M. (2009). The Court of Anna Jagiellon: Size, Structure and Functions. Acta Poloniae Historica, nr 99, 91–105.

Fabiani, B. (1976). Warszawski dwór Ludwiki Marii. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy.

Januszek-Sieradzka, A. (2017). Królowa Barbara Radziwiłłówna w dworskim mikroświecie. Lublin: Wydawnictwo KUL.

Keller, K. (2016). Frauen und dynastische Herrschaft. Eine Einführung. W: B. Braun, K. Keller i M. Schnettger (red.), Nur die Frau des Kaisers? Kaiserinnen in der Frühen Neuzeit. Wien: Böhlau Verlag

Leitsch, W. (2009). Das Leben am Hof König Sigismunds III. von Polen, t. 1–4. Wien: Verlag der Österreichischen Akademie der Wissenschaften.

Lewandowska-Malec, I. (2008). Zabezpieczenie majątkowe królowych polskich na przełomie XVI i XVII w : oprawa wiana Anny i Konstancji z Habsburgów. W: M. Mikuła (red.), Prawo blisko człowieka : z dziejów prawa rodzinnego i spadkowego : materiały konferencji zorganizowanej przez Sekcję Historii Państwa i Prawa Towarzystwa Biblioteki Słuchaczów Prawa Uniwersytetu Jagiellońskiego, Kraków 7-8 marca 2007 r. Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, 37–47.

Marchwińska, A. (2008). Królewskie dwory żon Zygmunta Augusta. Organizacja i składy osobowe. Toruń: Towarzystwo Naukowe w Toruniu.

Roth, E. (1967). Erzherzogin Anna von Innerösterreich, Königin von Polen und Schweden. Leben und Stellung in der habsburgischen Politik ihrer Zeit (1573– 1598). Graz: unveröffentlichte Dissertation.

Szulc, T. (2015). Oprawa posagu królowych w szlacheckiej Rzeczypospolitej. Studia Prawno-Ekonomiczne, nr 94, 123–148.

Targosz, K. (1975). Uczony dwór Ludwiki Marii Gonzagi (1646–1667). Z dziejów polsko-francuskich stosunków naukowych. Wrocław, Warszawa, Kraków, Gdańsk: Zakład Narodowy imienia Ossolińskich Wydawnictwo Polskiej Akademii Nauk

Opublikowane
2022-12-27
Jak cytować
[1]
Barwicka-Makula , A. 2022. Królowe – Habsburżanki jako panie dworu: Proces rekrutacji na dwory żon Zygmunta III Wazy. Perspektywy Kultury. 39, 4 (grudz. 2022), 127-140. DOI:https://doi.org/10.35765/pk.2022.3904.11.
Numer
Tom 39 Nr 4 (2022): Dwór królowej w średniowieczu i w epoce nowożytnej - ludzie, relacje, wpływy
Dział
Dwór królowej w średniowieczu i w epoce nowożytnej

Copyright (c) 2022 Akademia Ignatianum w Krakowie

Creative Commons License

Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.

Autor, zgłaszając swój artykuł, wyraża zgodę na korzystanie przez Wydawnictwo Uniwersystet Ignatianum z utworu na następujących polach eksploatacji:

  1. utrwalania utworu w formie papierowej, a także na nośniku cyfrowym lub magnetycznym;
  2. zwielokrotnienia utworu dowolną techniką, bez ograniczenia ilości wydań i liczby egzemplarzy;
  3. rozpowszechniania utworu i jego zwielokrotnionych egzemplarzy na jakimkolwiek nośniku, w tym wprowadzenia do obrotu, sprzedaży, użyczenia, najmu;
  4. wprowadzenia utworu do pamięci komputera;
  5. rozpowszechniania utworu w sieciach informatycznych, w tym w sieci Internet;
  6. publicznego wykonania, wystawienia, wyświetlenia, odtworzenia oraz nadawania i reemitowania, a także publicznego udostępniania utworu w taki sposób, aby każdy mógł mieć do niego dostęp w miejscu i czasie przez siebie wybranym. 

Wydawca zobowiązuje się szanować osobiste prawa autorskie do utworu.