Utworzenie dworu Marii Klementyny Sobieskiej w Rzymie i spory o jego finansowanie
Abstrakt
Maria Klementyna Sobieska po poważnych perturbacjach i ucieczce z cesarskiego więzienia poślubiła Jakuba Stuarta i zamieszkała w Rzymie. Natychmiast dostała się w wir walk toczących się w zajadle rywalizującym środowisku jakobitów. Główne fakcje tworzyli faworyci królewscy James Murray i John Hay oraz ich wróg John Erskine, diuk Mar. Maria Klementyna – zapewne za namową faworytów – została pozbawiona dam do towarzystwa, którymi powinny być małżonki arystokratów, niechętnie postrzegane przez Stuarta. Tymczasem Sobieska bez entuzjazmu powitała w swoim apartamencie Marjorie Hay. Wkrótce stało się jasne, że królowa współpracuje z gronem niechętnym faworytom, domagając się uwagi małżonka, a może nawet dostępu do jego politycznej korespondencji i kontaktów z jakobitami. Gdy Stuart powierzył opiekę nad starszym synem Jamesowi Murrayowi, pozbawiając królową jedynego poważnego obowiązku i ograniczając jej kontakty z synem, Maria Klementyna opuściła pałac i schroniła się w klasztorze. Wskutek pośrednictwa i nacisku dworów europejskich powróciła do męża, którego otoczenie opuścili John i Marjorie Hayowie. Królowa zdołała wywalczyć niezależność, a mąż stworzył dla niej odrębny dwór. Nieporozumienia dotyczyły także finansowania otoczenia Sobieskiej, a kilka zachowanych rachunków pozwala wskazać, na co ona sama przeznaczała swoje pieniądze.
Bibliografia
Archivio di Stato di Roma, t. 338.
Narodny Gistaryczny Archiu Biełarusi, fond 694, opis 12, rkps 358, 360.
Royal Archives, Stuart Papers, rkps Main 43, 44, 84, 87, 127, 128, 130, 131, 158, 174, 176.
Gilbert, J.T. (ed.) (1894). Narratives of the Detention, Liberation and Marriage of Maria Clementina Stuart Styled Queen of Great Britain and Ireland with Contemporary Letters and Papers Now for the First Time Published. Dublin: Printed for the Editor.
Betts, S. (2015). Matriarchs of The Royal House of Stuarts: Negotiating Personal and Dynastic Ambition, Motherhood, And Adversity (1613–1662). W: E. Woodacre i C. Fleiner (red.), Royal Mothers and Their Ruling Children. Wielding Political Authority from Antiquity to the Early Modern Era. London: Winchester University Press.
Breccola, G. (2020). Il matrimonio di Giacomo III Stuart e Maria Clementina Sobieska a Montefiascone. W: Il matrimonio di Giacomo III Stuart e Maria Clementina Sobieska: atti del Convegno (Montefiascone, 30 novembre 2019). Viterbo: Archeoares, 34–47.
Corp, E. (2011). The Stuarts in Italy, 1719–1766. A Royal Court in Permament Exile. Cambridge: University Press.
Corp, E. (2018). Sir David Nairne. The Life of a Scottish Jacobite at the Court of The Exiled Stuarts. Studies in the History and Culture of Scotland, nr 8. Oxford–Bern–Berlin–Bruxelles–Frankfurt a/Main–New York–Wien: Peter Lang.
Genet Rouffiac, N. (2000). The Irish Jacobite Exile in France 1692–1715. W: T. Barnard i J. Fenlon (red.), The Dukes of Ormonde, 1610–1745. Woolbridge: Longman.
Komaszyński, M. (1983). Maria Kazimiera d`Arquien Sobieska królowa Polski (1641–1716). Kraków: Wydawnictwo Literackie.
Maclean Kybett, S. (1988). Bonnie Prince Charlie. A Biography. London–Sydney–Wellington: Unwin Hyman.
McLynn, F. (2003). Bonnie Prince Charles. London: Pimilco.
Roszkowska, W. (1984) Oława królewiczów Sobieskich. Wrocław: Ossolineum.
Skrzypietz, A. (2005). Bezkrólewie po śmierci Jana III Sobieskiego w narracji ambasadora francuskiego Melchiora de Polignac. W: L. Kochanowicz, R. Nahorny i R. Włodarczyk (red.), Narracje–(Auto)biografia–Etyka. Wrocław: Wydawnictwo Naukowe Dolnośląskiej Szkoły Wyższej Edukacji TWP, 301–314.
Skrzypietz, A. (2008). Kłopoty małżeńskie Marii Klementyny Sobieskiej. W: S. Achremczyk (red.), Między barokiem a oświeceniem. Staropolski regionalizm. Olsztyn: Towarzystwo Naukowe i Ośrodek Badań Naukowych im. W. Kętrzyńskiego w Olsztynie, 230–244.
Skrzypietz, A. (2011). Królewscy synowie – Jakub, Aleksander i Konstanty Sobiescy. Katowice: Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego.
Skrzypietz, A. (2022). Maria Klementyna Sobieska, królowa i służebnica Boża. Katowice: Uniwersytet Śląski.
Szajnocha, K. (1909). Wnuka króla Jana III. Szkice historyczne. Warszawa: Gebethner i Wolff.
Copyright (c) 2022 Akademia Ignatianum w Krakowie
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.
Autor, zgłaszając swój artykuł, wyraża zgodę na korzystanie przez Wydawnictwo Uniwersystet Ignatianum z utworu na następujących polach eksploatacji:
- utrwalania utworu w formie papierowej, a także na nośniku cyfrowym lub magnetycznym;
- zwielokrotnienia utworu dowolną techniką, bez ograniczenia ilości wydań i liczby egzemplarzy;
- rozpowszechniania utworu i jego zwielokrotnionych egzemplarzy na jakimkolwiek nośniku, w tym wprowadzenia do obrotu, sprzedaży, użyczenia, najmu;
- wprowadzenia utworu do pamięci komputera;
- rozpowszechniania utworu w sieciach informatycznych, w tym w sieci Internet;
- publicznego wykonania, wystawienia, wyświetlenia, odtworzenia oraz nadawania i reemitowania, a także publicznego udostępniania utworu w taki sposób, aby każdy mógł mieć do niego dostęp w miejscu i czasie przez siebie wybranym.
Wydawca zobowiązuje się szanować osobiste prawa autorskie do utworu.