Materialne i niematerialne dziedzictwo Europy Środkowej w praktykach Międzynarodowego Centrum Kultury w Krakowie
Abstrakt
Międzynarodowe Centrum Kultury w Krakowie to instytucja, która od lat działa na rzecz popularyzacji i ochrony dziedzictwa kulturowego Europy Środkowej. Celem niniejszego artykułu jest pokazanie specyfiki tej instytucji oraz ukazanie różnorodności działań podejmowanych przez MCK: od wystaw, przez działania edukacyjne w postaci prelekcji i warsztatów, po konferencje i publikacje (o charakterze popularyzatorskim i naukowym).
Zestawiając te działania, w których MCK pokazuje zarówno twórczość konkretnych artystów, jak i przybliża historię oraz dziedzictwo poszczególnych narodów, a wreszcie sięga do idei i fenomenów (takich jak Kresy czy mit Galicji), które są istotnym elementem kulturowej spuścizny Europy Środkowej, ukazuję, że działania te wpisują się w humanistyczne myślenie o dziedzictwie kulturowym. Pokazuję też korelację między tematyką organizowanych wystaw i innych wydarzeń a miejscem, czyli miastem, w którym działa MCK. Wszystkie te przykłady potwierdzają, że MCK, jako autorski projekt, jest nowoczesną instytucją o interdyscyplinarnym podejściu i charakterze. Pełni ono funkcję zarówno muzeum, jak i placówki edukacyjno-naukowej oraz dyplomatycznej – dbając (w myśl polityki „soft power”) o budowanie dobrosąsiedzkich relacji między Polską i innymi państwami z tej części kontynentu.
Prezentowane praktyki są potwierdzeniem realizacji misji MCK, którą jest kształtowanie i propagowanie nowego podejścia do europejskiego dziedzictwa: z jednej strony akcentującego kwestie tożsamości, tradycji i rodzimości poszczególnych kultur, z drugiej – otwartego na dialog międzykulturowy, będący istotnym wyzwaniem i znakiem współczesności.
Bibliografia
Andruchowycz, J. i Stasiuk, A. (2000). Moja Europa: Dwa eseje o Europie zwanej Środkową. Wołowiec: Wydawnictwo Czarne.
Bajor, W. (2022). Humanizm jako podstawa krakowskiej teorii ius gen-tium. W: L. Korporowicz, A. Knap-Stefaniuk i Ł. Burkiewicz (red.), Słowniki społeczne, t. VIII: Studia kulturowe. Kraków: Wydawnictwo Naukowe Akademii Ignatianum w Krakowie.
Brix, E. (2012). Z powrotem w Europie Środkowej. Eseje i szkice. Kraków: Międzynarodowe Centrum Kultury.
Ehrlich, L. (red.) (1968). Pisma wybrane Pawła Włodkowica, t. 1. War-szawa: Instytut Wydawniczy PAX.
Galusek, Ł. (red.). (2011). 20: Międzynarodowe Centrum Kultu-ry 1991–2011 = International Cultural Centre 1991–2011, oprac. A. Gawron, Ł. Galusek, J. Purchla i A. Wąsowska-Pawlik, tłum. M. Myszkiewicz. Kraków: Międzynarodowe Centrum Kultury.
Grigorova, M. (2020). Polskie doświadczenie historyczne a słowiańska perspektywa literacka Europy Środkowo-Wschodniej (Czesław Miłosz, Milan Kundera, Danilo Kiš). Zeszyty Cyrylo-Metodiańskie, nr 9, 36–57.
Gruša, J. (2018). Czechy. Instrukcja obsługi. Kraków: Międzynarodowe Centrum Kultury.
Janczyk, J. (2018). Dziedzictwo kulturowe a prawa człowieka. W: I. Topa i M. Półtorak (red.), Powszechny system ochrony praw człowieka: podsumowanie dekad. Katowice: Wydawnictwo Uniwersytetu Ślą-skiego.
Kiss, C.G. (2010). Jak widzimy siebie nawzajem. Obrazy narodów, uprze-dzenia w Europie Środkowej. Herito, nr 1.
Korporowicz, L. i Jaskuła, S. (2019). Deklaracja z Sydney. Prawa człowieka w perspektywie wielopodmiotowej. Kultura Współczesna, 2(105), 222–231.
Korporowicz, L., Knap-Stefaniuk, A. i Burkiewicz, Ł. (red.) (2022). Słowniki społeczne, t. VIII: Studia kulturowe. Kraków: Wydawnictwo Naukowe Akademii Ignatianum w Krakowie.
Marcinko, M. (2022). Współczesna interpretacja definicji dobra kultural-nego w międzynarodowym prawie humanitarnym. W: P. Plichta (red.), Pamięć i dziedzictwo kulturowe. Studia i szkice in memoriam profesor Andrzej Pankowicz (1950–2011). Kraków: Księgarnia Akademicka.
Miłoszewska, D. i Potocki, R. (2010). Rola „soft power” w środowisku międzynarodowym. W: A. Zaremba i B. Zapała (red.), Wymiary bez-pieczeństwa na porogu XXI wieku. Między teorią a praktyką. Toruń: Adam Marszałek.
Owsianowska, S. i Banaszkiewicz, M. (2015). Trudne dziedzictwo a turystyka. O dysonansie dziedzictwa kulturowego. Turystyka Kultu-rowa, nr 11, 6–24.
Pacak, P. (2014). Soft power jako środek realizacji celów polityki zagra-nicznej państwa w systemie postwestflaskim. Polskie Towarzystwo Stosunków Międzynarodowych. Pozyskano z: http://ptsm.edu.pl/ (do-stęp: 23.01.2023).
Purchla, J. (red.) (2019). Rynek Główny 25. Dzieje pewnego adresu. Kra-ków: Międzynarodowe Centrum Kultury.
Purchla, J. (red.). (2000). Kraków i Praga – dwie stolice Europy Środkowej: materiały międzynarodowej konferencji zorganizowanej w dniach 1–2 czerwca 2000. Kraków: Międzynarodowe Centrum Kultury.
Purchla, J. (red.). (2005). Kraków i Lwów w cywilizacji europejskiej: mate-riały międzynarodowej konferencji zorganizowanej w dniach 15–16 li-stopada 2002. Kraków: Międzynarodowe Centrum Kultury.
Sandoz, Y., Swinarski, Ch. i Zimmermann, R. (ed.). (1987). Commentary on the Additional Protocols of 8 June 1977. Genewa.
Škrabec, S. (2013). Geografia wyobrażona. Koncepcja Europy Środkowej w XX wieku. Kraków: Międzynarodowe Centrum Kultury.
Jordan, P. (oprac.) (2006). A subdivision of Europe into Larger Regions by Cultural Criteria. Pozyskano z: https://unstats.un.org/unsd/geoinfo/ungegn/docs/23-gegn/wp/gegn23wp48.pdf (dostęp: 12.01.2023).
Konwencja UNESCO w sprawie ochrony niematerialnego dziedzictwa kulturowego. (2003). Dz.U. 2011 nr 172 poz. 1018. Pozyskano z: https://www.unesco.pl/fileadmin/user_upload/pdf/Konwencja_o_ochronie_dz._niemater_2003.pdf (dostęp: 12.01.2023).
Międzynarodowa Rada Muzeów. (2007). (International Council of Mu-seums - ICOM). Statut. Pozyskano z: https://icom.museum/en/resources/standards-guidelines/museum-definition/ (dostęp: 11.12.2022).
Międzynarodowe Centrum Kultury. (2022). Pozyskano z: https://mck.krakow.pl (dostęp: 11.12.2022).
Copyright (c) 2023 Akademia Ignatianum w Krakowie
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.
Autor, zgłaszając swój artykuł, wyraża zgodę na korzystanie przez Wydawnictwo Uniwersystet Ignatianum z utworu na następujących polach eksploatacji:
- utrwalania utworu w formie papierowej, a także na nośniku cyfrowym lub magnetycznym;
- zwielokrotnienia utworu dowolną techniką, bez ograniczenia ilości wydań i liczby egzemplarzy;
- rozpowszechniania utworu i jego zwielokrotnionych egzemplarzy na jakimkolwiek nośniku, w tym wprowadzenia do obrotu, sprzedaży, użyczenia, najmu;
- wprowadzenia utworu do pamięci komputera;
- rozpowszechniania utworu w sieciach informatycznych, w tym w sieci Internet;
- publicznego wykonania, wystawienia, wyświetlenia, odtworzenia oraz nadawania i reemitowania, a także publicznego udostępniania utworu w taki sposób, aby każdy mógł mieć do niego dostęp w miejscu i czasie przez siebie wybranym.
Wydawca zobowiązuje się szanować osobiste prawa autorskie do utworu.