Etyka i wartości z perspektywy nauki i studentów zarządzania
Słowa kluczowe:
etyka, wartości, szkoła wyższa, zarządzanie, studenci
Abstrakt
W funkcjonowanie szkół wyższych od zawsze wpisane były tradycyjne wartości akademickie, takie jak: prawda, wolność, odpowiedzialność, rzetelność. Z uwagi na zauważalną destrukcję etosu uczelnie zaczęły kodyfikować normy i zasady regulujące postawy i zachowania członków wspólnoty akademickiej. W artykule zaprezentowano wybrane zagadnienia dotyczące etyki i wartości w szkole wyższej oraz podjęto próbę identyfikacji hierarchii wartości w życiu i pracy studentów. Jako metody badawcze zastosowano krytyczny przegląd literatury oraz ankietowanie.
Na podstawie przeprowadzonych badań własnych można stwierdzić, iż dla badanych studentów najważniejszymi wartościami w życiu są rodzina i dobre zdrowie. Najmniejsze zaś znaczenie mają zasady religii i podróże. Z kolei podstawowe wartości w sferze zawodowej wskazane przez badanych to najczęściej praca dająca radość z jej wykonywania i dobra atmosfera, przy czym najniżej oceniona wartość to duża odpowiedzialność w wykonywaniu obowiązków zawodowych.
Bibliografia
Borowski, A. (2016). O mistrzostwie w dydaktyce akademickiej. W: B. Bokus i E. Kosowska (red.), Nauczyciel akademicki – etos i warsztat. Piaseczno: Studio Lexem, 89-98.
Brojek, A., Turosz, M.A. i Bochenek, A. (2016). Wartości życiowe studentów wychowania fizycznego jako element ich kompetencji wychowawczych. Lubelski Rocznik Pedagogiczny, nr 35(1), 127-140. DOI: http://dx.doi.org/10.17951/lrp.2016.35.1.127
CBOS (1999). Plany, dążenia i aspiracje życiowe młodzieży, Pozyskano z: http://www.cbos.pl/SPISKOM.POL/1999/K_095_99.PDF (dostęp: 23.08.2022)
CBOS (2013). Wartości i normy. Pozyskano z: http://www.cbos.pl/SPISKOM.POL/2013/K_111_13.PDF (dostęp: 13.09.2022)
CBOS 2019. Pozyskano z: https://www.cbos.pl/PL/publikacje/news/2020/02/newsletter.php (dostęp: 20.02.2023)
CVI (2013). Pozyskano z: http://www.zoebelicom.ch/fileadmin/user_upload/Aktuell/Q_A_Corporate_Values_ (dostęp: 12.08.2022)
Cywińska, M. (2013). Wybrane aspekty etyczne funkcjonowania wyższych uczelni w Polsce. W: J. Wyleżałek, K. Najder-Stefaniak i K. Bogacka (red.), Społeczne, etyczne i prawne aspekty funkcjonowania szkolnictwa wyższego w Polsce. Warszawa: Wydawnictwo SGGW, 102-111.
Denek, K. (2015). Uniwersytet. Między tradycją a oczekiwaniami współczesności. W: K. Denek, A. Kamińska i P. Oleśniewicz (red.), Edukacja jutra. Aksjologiczno-kulturowy fundament edukacji jutra. Sosnowiec: Oficyna Wydawnicza „Humanitas”, 23-44.
Dietl, J. i Sapijaszka, Z. (red.) (2009). Rola uczelni w rozwijaniu społeczeństwa obywatelskiego, Łódź: Fundacja Edukacyjna Przedsiębiorczości.
Dylus, A. (2005). Globalizacja. Refleksje etyczne. Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich.
Etos akademicki. Wartości i zasady postępowania przyjęte w Szkole Głównej Handlowej w Warszawie (projekt) (2004). W: K. Kloc i E. Chmielecka (red.), Dobre obyczaje w kształceniu akademickim, Warszawa: Fundacja Promocji i Akredytacji Kierunków Ekonomicznych, Warszawa, 9-17.
Fritzsche, D.J. (2007). Personal Values Influence on the Ethical Dimension of Decision Making. Journal of Business Ethics, nr 75, 335-343.
Gajda, J. (1997). Wartości w życiu człowieka. Prawda, miłość, samotność. Lublin: Wydawnictwo UMCS.
GUS (2015). Wartości i zaufanie społeczne w Polsce w 2015 roku. Warszawa: Główny Urząd Statystyczny.
Herman, Z.S. (1994). Etyka badania naukowego i nauczania w naukach biologicznych i medycznych. W: J. Zieliński i L. Tyszkiewicz (red.), Etyka w środowisku akademickim. Warszawa: Polska Akademia Nauk, Komitet Etyki w Nauce, 53-61.
Jakubowska, M. (2018). Badanie kultury szkoły jako szansa poznania wrażliwości aksjologicznej placówki. W: K. Czykier, T. Sosnowski i T. Bajkowski (red.), Wartości-edukacja-przemiany. Inspiracje dla teorii i praktyki społecznej. Białystok: Wydział Pedagogiki i Psychologii Uniwersytetu w Białymstoku, 177-186.
Jin, K.G. i Drozdenko, R.G. (2010). Relationships among Perceived Organizational Core Values, Corporate Social Responsibility, Ethics, and Organizational Performance Outcomes. Journal of Business Ethics, nr 92, 341-359.
Jóźwiak, J. (2004). Kodeksy i rzeczywistość. O przyczynach naruszania zasad. W: K. Kloc, E. Chmielecka (red.), Dobre obyczaje w kształceniu akademickim, Warszawa: Fundacja Promocji i Akredytacji Kierunków Ekonomicznych, 93-99.
Juchnowicz, M. (2010). Zarządzanie przez zaangażowanie. Warszawa: PWE.
Jurczak, A. (2015). Wartości wyznawane przez pracowników naukowych vs wartości studentów. Pedagogika Przedszkolna i Wczesnoszkolna, nr 3(6), 81-88.
Kamiński, K. (2022). Po co komu wartości? Kultura wartości w szkole – zarys aksjologiczno-pedeutologiczny. Pedagogika Filozoficzna, tom IX, 161-172.
Kapias, M., Kasperek, K. i Polok, G. (2008). Etyczne aspekty wychowania w szkole wyższej, Katowice: Wydawnictwo Akademii Ekonomicznej w Katowicach.
Kapias, M. i Polok, G. (2014). Etos pracy w perspektywie badań longituidalnych nad preferencjami aksjologicznymi studentów UE Katowice. Pozyskano z: https://bibliotekanauki.pl/articles/586906 (dostęp: 12.09.2023)
Klimczak B. (1999). Etyka gospodarcza. Wrocław: Wydawnictwo AE we Wrocławiu.
Kodeks Etyki Pracownika Naukowego (2020). Pozyskano z: https://instytucja.pan.pl/ (dostęp: 12.09.2023)
Krajewska, A. (2011). Etyka i wychowanie w kontekście edukacji. Studia Ełckie, nr 13(1), 569-579.
Krajewska, A. (2018). Współdziałanie dydaktyczne nauczycieli i studentów jako wartość edukacyjna. W: K. Czykier, T. Sosnowski i T. Bajkowski (red.), Wartości-edukacja-przemiany. Inspiracje dla teorii i praktyki społecznej. Białystok: Wydział Pedagogiki i Psychologii Uniwersytetu w Białymstoku, 187-196.
Mariański, J. (1995). Młodzież między tradycją a ponowoczesnością. Wartości moralne w świadomości maturzystów. Lublin: Wydawnictwo KUL.
Melosik, Z. (2019). Pasja i tożsamość naukowca. O władzy i wolności umysłu. Poznań: Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu.
Michalczyk, T. (1988). Zagrożenia wartości w pracy. Studia Socjologiczne, nr 2, 297-301.
Misztal, M. (1980). Problematyka wartości w socjologii. Warszawa: PWN.
Młokosiewicz, M. (2017). Budowanie organizacyjnej kultury zaufania – rola menedżerów, Marketing i Rynek, nr 4, 277-285.
Najder-Stefaniak, K. (2013). Etyczny wymiar nauki i nauczania. W: J. Wyleżałek, K. Najder-Stefaniak i K. Bogacka (red.), Społeczne, etyczne i prawne aspekty funkcjonowania szkolnictwa wyższego w Polsce. Warszawa: Wydawnictwo SGGW, 79-89.
Nowakowski, P.T. (2011). O etycznych kanonach pracy nauczycieli akademickich i próbach ich kodyfikowania. Studia z Teorii Wychowania, nr 2(1), 148-167.
Olbrycht, K. (2005). Szkoła Wyższa jako środowisko kształtowania się społecznej więzi moralnej. Annales. Etyka w życiu gospodarczym, nr 2, 25-35.
Piasecka, A. (2010). Wybrane aspekty etyki w szkole wyższej. W: E. Skrzypek (red.), Problemy etyczne w organizacji uczącej się. Lublin: Katedra Zarządzania Jakością i Wiedzą, 281-293.
Pluta-Olearnik, M. (2019). Nowe generacje studentów z perspektywy współtworzenia wartości w uniwersytecie. Marketing Instytucji Naukowych i Badawczych, nr 4(34), 1–20.
Polańska A. (2008). O etyce pracy nauczyciela akademickiego. Annales. Etyka w życiu Gospodarczym, nr 11/2, 37-44.
Posner, B.Z. (2010). Another Look at the Impact of Personal and Organizational Values Congruency, Journal of Business Ethics, no 97, s. 535-541.
Rokeach, M. (1973). The Nature of Human Value. New York: The Free Press.
Sobański, R. (1994). Uwagi o ewentualnym kodeksie etyki pracownika nauki. W: J. Zieliński i L. Tyszkiewicz (red.), Etyka w środowisku akademickim. Warszawa: Polska Akademia Nauk, Komitet Etyki w Nauce, 48-52.
Strózik, T. (2014). System wartości a ocena jakości życia młodzieży akademickiej w świetle badań ankietowych studentów uczelni Poznania. Studia Oeconomica Posnaniensia, nr 2, 5-23.
Swadźba, U. (1999). Praca jako wartość w badaniach socjologicznych. W: K. Jaremczuk (red.), Kategoria wartości a cele przedsiębiorstwa. Rzeszów: WPR.
Sztompka, P. (2007). Zaufanie. Fundament społeczeństwa. Kraków: Wydawnictwo Znak.
Szymański, M.J. (1998). Młodzież wobec wartości. Próba diagnozy. Warszawa: IBE.
Tarnopolski, A. (2020). Filozofia edukacji. Wybrane zagadnienia. Częstochowa: Wydawnictwo im. Stanisława Podobińskiego Uniwersytetu Humanistyczno-Przyrodniczego im. Jana Długosza w Częstochowie.
Tyszkiewicz, L. (1994). O potrzebie refleksji nad etyką w środowisku akademickim. W: J. Zieliński i L. Tyszkiewicz (red.), Etyka w środowisku akademickim. Warszawa: Polska Akademia Nauk, Komitet Etyki w Nauce, 11-15.
Ustawa z dnia 20 lipca 2018 r. Prawo o szkolnictwie wyższym i nauce (Dz. U., 2023 - tekst ujednolicony)
Wilson, P. (2003). Politics, Values, and Commitment. International Journal of Public Administration, (vol. 26, no. 2), 157-172.
Winch, S. (2019) System wartości kandydatów na studia w uczelni ekonomicznej – na przykładzie Szkoły Głównej Handlowej w Warszawie. E-mentor, nr 78(1), 18-24.
Wnuk, M., Marcinkowski, J.T. i Kalisz Z., (2010). Hierarchia wartości studentów zdrowia publicznego i fizjoterapii. Problemy Higieny i Epidemiologii, nr 91(1), 169-171.
Wołk, Z. (2002). Perspektywy kariery młodzieży prowincjonalnej. Edukacja, nr 2, 65-71.
Zbiegień-Maciąg, L. (1996). Etyka w zarządzaniu, Warszawa: Centrum Informacji Menedżera.
Brojek, A., Turosz, M.A. i Bochenek, A. (2016). Wartości życiowe studentów wychowania fizycznego jako element ich kompetencji wychowawczych. Lubelski Rocznik Pedagogiczny, nr 35(1), 127-140. DOI: http://dx.doi.org/10.17951/lrp.2016.35.1.127
CBOS (1999). Plany, dążenia i aspiracje życiowe młodzieży, Pozyskano z: http://www.cbos.pl/SPISKOM.POL/1999/K_095_99.PDF (dostęp: 23.08.2022)
CBOS (2013). Wartości i normy. Pozyskano z: http://www.cbos.pl/SPISKOM.POL/2013/K_111_13.PDF (dostęp: 13.09.2022)
CBOS 2019. Pozyskano z: https://www.cbos.pl/PL/publikacje/news/2020/02/newsletter.php (dostęp: 20.02.2023)
CVI (2013). Pozyskano z: http://www.zoebelicom.ch/fileadmin/user_upload/Aktuell/Q_A_Corporate_Values_ (dostęp: 12.08.2022)
Cywińska, M. (2013). Wybrane aspekty etyczne funkcjonowania wyższych uczelni w Polsce. W: J. Wyleżałek, K. Najder-Stefaniak i K. Bogacka (red.), Społeczne, etyczne i prawne aspekty funkcjonowania szkolnictwa wyższego w Polsce. Warszawa: Wydawnictwo SGGW, 102-111.
Denek, K. (2015). Uniwersytet. Między tradycją a oczekiwaniami współczesności. W: K. Denek, A. Kamińska i P. Oleśniewicz (red.), Edukacja jutra. Aksjologiczno-kulturowy fundament edukacji jutra. Sosnowiec: Oficyna Wydawnicza „Humanitas”, 23-44.
Dietl, J. i Sapijaszka, Z. (red.) (2009). Rola uczelni w rozwijaniu społeczeństwa obywatelskiego, Łódź: Fundacja Edukacyjna Przedsiębiorczości.
Dylus, A. (2005). Globalizacja. Refleksje etyczne. Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich.
Etos akademicki. Wartości i zasady postępowania przyjęte w Szkole Głównej Handlowej w Warszawie (projekt) (2004). W: K. Kloc i E. Chmielecka (red.), Dobre obyczaje w kształceniu akademickim, Warszawa: Fundacja Promocji i Akredytacji Kierunków Ekonomicznych, Warszawa, 9-17.
Fritzsche, D.J. (2007). Personal Values Influence on the Ethical Dimension of Decision Making. Journal of Business Ethics, nr 75, 335-343.
Gajda, J. (1997). Wartości w życiu człowieka. Prawda, miłość, samotność. Lublin: Wydawnictwo UMCS.
GUS (2015). Wartości i zaufanie społeczne w Polsce w 2015 roku. Warszawa: Główny Urząd Statystyczny.
Herman, Z.S. (1994). Etyka badania naukowego i nauczania w naukach biologicznych i medycznych. W: J. Zieliński i L. Tyszkiewicz (red.), Etyka w środowisku akademickim. Warszawa: Polska Akademia Nauk, Komitet Etyki w Nauce, 53-61.
Jakubowska, M. (2018). Badanie kultury szkoły jako szansa poznania wrażliwości aksjologicznej placówki. W: K. Czykier, T. Sosnowski i T. Bajkowski (red.), Wartości-edukacja-przemiany. Inspiracje dla teorii i praktyki społecznej. Białystok: Wydział Pedagogiki i Psychologii Uniwersytetu w Białymstoku, 177-186.
Jin, K.G. i Drozdenko, R.G. (2010). Relationships among Perceived Organizational Core Values, Corporate Social Responsibility, Ethics, and Organizational Performance Outcomes. Journal of Business Ethics, nr 92, 341-359.
Jóźwiak, J. (2004). Kodeksy i rzeczywistość. O przyczynach naruszania zasad. W: K. Kloc, E. Chmielecka (red.), Dobre obyczaje w kształceniu akademickim, Warszawa: Fundacja Promocji i Akredytacji Kierunków Ekonomicznych, 93-99.
Juchnowicz, M. (2010). Zarządzanie przez zaangażowanie. Warszawa: PWE.
Jurczak, A. (2015). Wartości wyznawane przez pracowników naukowych vs wartości studentów. Pedagogika Przedszkolna i Wczesnoszkolna, nr 3(6), 81-88.
Kamiński, K. (2022). Po co komu wartości? Kultura wartości w szkole – zarys aksjologiczno-pedeutologiczny. Pedagogika Filozoficzna, tom IX, 161-172.
Kapias, M., Kasperek, K. i Polok, G. (2008). Etyczne aspekty wychowania w szkole wyższej, Katowice: Wydawnictwo Akademii Ekonomicznej w Katowicach.
Kapias, M. i Polok, G. (2014). Etos pracy w perspektywie badań longituidalnych nad preferencjami aksjologicznymi studentów UE Katowice. Pozyskano z: https://bibliotekanauki.pl/articles/586906 (dostęp: 12.09.2023)
Klimczak B. (1999). Etyka gospodarcza. Wrocław: Wydawnictwo AE we Wrocławiu.
Kodeks Etyki Pracownika Naukowego (2020). Pozyskano z: https://instytucja.pan.pl/ (dostęp: 12.09.2023)
Krajewska, A. (2011). Etyka i wychowanie w kontekście edukacji. Studia Ełckie, nr 13(1), 569-579.
Krajewska, A. (2018). Współdziałanie dydaktyczne nauczycieli i studentów jako wartość edukacyjna. W: K. Czykier, T. Sosnowski i T. Bajkowski (red.), Wartości-edukacja-przemiany. Inspiracje dla teorii i praktyki społecznej. Białystok: Wydział Pedagogiki i Psychologii Uniwersytetu w Białymstoku, 187-196.
Mariański, J. (1995). Młodzież między tradycją a ponowoczesnością. Wartości moralne w świadomości maturzystów. Lublin: Wydawnictwo KUL.
Melosik, Z. (2019). Pasja i tożsamość naukowca. O władzy i wolności umysłu. Poznań: Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu.
Michalczyk, T. (1988). Zagrożenia wartości w pracy. Studia Socjologiczne, nr 2, 297-301.
Misztal, M. (1980). Problematyka wartości w socjologii. Warszawa: PWN.
Młokosiewicz, M. (2017). Budowanie organizacyjnej kultury zaufania – rola menedżerów, Marketing i Rynek, nr 4, 277-285.
Najder-Stefaniak, K. (2013). Etyczny wymiar nauki i nauczania. W: J. Wyleżałek, K. Najder-Stefaniak i K. Bogacka (red.), Społeczne, etyczne i prawne aspekty funkcjonowania szkolnictwa wyższego w Polsce. Warszawa: Wydawnictwo SGGW, 79-89.
Nowakowski, P.T. (2011). O etycznych kanonach pracy nauczycieli akademickich i próbach ich kodyfikowania. Studia z Teorii Wychowania, nr 2(1), 148-167.
Olbrycht, K. (2005). Szkoła Wyższa jako środowisko kształtowania się społecznej więzi moralnej. Annales. Etyka w życiu gospodarczym, nr 2, 25-35.
Piasecka, A. (2010). Wybrane aspekty etyki w szkole wyższej. W: E. Skrzypek (red.), Problemy etyczne w organizacji uczącej się. Lublin: Katedra Zarządzania Jakością i Wiedzą, 281-293.
Pluta-Olearnik, M. (2019). Nowe generacje studentów z perspektywy współtworzenia wartości w uniwersytecie. Marketing Instytucji Naukowych i Badawczych, nr 4(34), 1–20.
Polańska A. (2008). O etyce pracy nauczyciela akademickiego. Annales. Etyka w życiu Gospodarczym, nr 11/2, 37-44.
Posner, B.Z. (2010). Another Look at the Impact of Personal and Organizational Values Congruency, Journal of Business Ethics, no 97, s. 535-541.
Rokeach, M. (1973). The Nature of Human Value. New York: The Free Press.
Sobański, R. (1994). Uwagi o ewentualnym kodeksie etyki pracownika nauki. W: J. Zieliński i L. Tyszkiewicz (red.), Etyka w środowisku akademickim. Warszawa: Polska Akademia Nauk, Komitet Etyki w Nauce, 48-52.
Strózik, T. (2014). System wartości a ocena jakości życia młodzieży akademickiej w świetle badań ankietowych studentów uczelni Poznania. Studia Oeconomica Posnaniensia, nr 2, 5-23.
Swadźba, U. (1999). Praca jako wartość w badaniach socjologicznych. W: K. Jaremczuk (red.), Kategoria wartości a cele przedsiębiorstwa. Rzeszów: WPR.
Sztompka, P. (2007). Zaufanie. Fundament społeczeństwa. Kraków: Wydawnictwo Znak.
Szymański, M.J. (1998). Młodzież wobec wartości. Próba diagnozy. Warszawa: IBE.
Tarnopolski, A. (2020). Filozofia edukacji. Wybrane zagadnienia. Częstochowa: Wydawnictwo im. Stanisława Podobińskiego Uniwersytetu Humanistyczno-Przyrodniczego im. Jana Długosza w Częstochowie.
Tyszkiewicz, L. (1994). O potrzebie refleksji nad etyką w środowisku akademickim. W: J. Zieliński i L. Tyszkiewicz (red.), Etyka w środowisku akademickim. Warszawa: Polska Akademia Nauk, Komitet Etyki w Nauce, 11-15.
Ustawa z dnia 20 lipca 2018 r. Prawo o szkolnictwie wyższym i nauce (Dz. U., 2023 - tekst ujednolicony)
Wilson, P. (2003). Politics, Values, and Commitment. International Journal of Public Administration, (vol. 26, no. 2), 157-172.
Winch, S. (2019) System wartości kandydatów na studia w uczelni ekonomicznej – na przykładzie Szkoły Głównej Handlowej w Warszawie. E-mentor, nr 78(1), 18-24.
Wnuk, M., Marcinkowski, J.T. i Kalisz Z., (2010). Hierarchia wartości studentów zdrowia publicznego i fizjoterapii. Problemy Higieny i Epidemiologii, nr 91(1), 169-171.
Wołk, Z. (2002). Perspektywy kariery młodzieży prowincjonalnej. Edukacja, nr 2, 65-71.
Zbiegień-Maciąg, L. (1996). Etyka w zarządzaniu, Warszawa: Centrum Informacji Menedżera.
Opublikowane
2024-12-28
Jak cytować
[1]
Jarecki, W. i Piasecka, A. 2024. Etyka i wartości z perspektywy nauki i studentów zarządzania. Perspektywy Kultury. 47, 4 (grudz. 2024), 427-446.
Dział
Varia
Copyright (c) 2024 Perspektywy Kultury
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.
Autor, zgłaszając swój artykuł, wyraża zgodę na korzystanie przez Wydawnictwo Uniwersystet Ignatianum z utworu na następujących polach eksploatacji:
- utrwalania utworu w formie papierowej, a także na nośniku cyfrowym lub magnetycznym;
- zwielokrotnienia utworu dowolną techniką, bez ograniczenia ilości wydań i liczby egzemplarzy;
- rozpowszechniania utworu i jego zwielokrotnionych egzemplarzy na jakimkolwiek nośniku, w tym wprowadzenia do obrotu, sprzedaży, użyczenia, najmu;
- wprowadzenia utworu do pamięci komputera;
- rozpowszechniania utworu w sieciach informatycznych, w tym w sieci Internet;
- publicznego wykonania, wystawienia, wyświetlenia, odtworzenia oraz nadawania i reemitowania, a także publicznego udostępniania utworu w taki sposób, aby każdy mógł mieć do niego dostęp w miejscu i czasie przez siebie wybranym.
Wydawca zobowiązuje się szanować osobiste prawa autorskie do utworu.
