Ethics and Values from the Perspective of Science and Management Students
Keywords:
ethics, values, university management, students
Abstract
Traditional academic values such as truth, freedom, responsibility and reliability, have long underpinned the functioning of universities. However, with the observed erosion of the academic ethos, universities have increasingly codified norms and principles to guide the attitudes and behaviors of their academic communities. This article presents selected aspects of ethics and values in higher education, aiming to identify the hierarchy of values shaping the lives and work of students. The research methods employed include a critical literature review and surveys. Findings reveal that for the surveyed students, family and good health are the most important values in life, while religion and travel hold the least importance. In the professional realm, respondents prioritize work that brings joy and a positive atmosphere, while great responsibility in fulfilling professional duties professional duties ranks lowest.
References
Borowski, A. (2016). O mistrzostwie w dydaktyce akademickiej. W: B. Bokus i E. Kosowska (red.), Nauczyciel akademicki – etos i warsztat. Piaseczno: Studio Lexem, 89-98.
Brojek, A., Turosz, M.A. i Bochenek, A. (2016). Wartości życiowe studentów wychowania fizycznego jako element ich kompetencji wychowawczych. Lubelski Rocznik Pedagogiczny, nr 35(1), 127-140. DOI: http://dx.doi.org/10.17951/lrp.2016.35.1.127
CBOS (1999). Plany, dążenia i aspiracje życiowe młodzieży, Pozyskano z: http://www.cbos.pl/SPISKOM.POL/1999/K_095_99.PDF (dostęp: 23.08.2022)
CBOS (2013). Wartości i normy. Pozyskano z: http://www.cbos.pl/SPISKOM.POL/2013/K_111_13.PDF (dostęp: 13.09.2022)
CBOS 2019. Pozyskano z: https://www.cbos.pl/PL/publikacje/news/2020/02/newsletter.php (dostęp: 20.02.2023)
CVI (2013). Pozyskano z: http://www.zoebelicom.ch/fileadmin/user_upload/Aktuell/Q_A_Corporate_Values_ (dostęp: 12.08.2022)
Cywińska, M. (2013). Wybrane aspekty etyczne funkcjonowania wyższych uczelni w Polsce. W: J. Wyleżałek, K. Najder-Stefaniak i K. Bogacka (red.), Społeczne, etyczne i prawne aspekty funkcjonowania szkolnictwa wyższego w Polsce. Warszawa: Wydawnictwo SGGW, 102-111.
Denek, K. (2015). Uniwersytet. Między tradycją a oczekiwaniami współczesności. W: K. Denek, A. Kamińska i P. Oleśniewicz (red.), Edukacja jutra. Aksjologiczno-kulturowy fundament edukacji jutra. Sosnowiec: Oficyna Wydawnicza „Humanitas”, 23-44.
Dietl, J. i Sapijaszka, Z. (red.) (2009). Rola uczelni w rozwijaniu społeczeństwa obywatelskiego, Łódź: Fundacja Edukacyjna Przedsiębiorczości.
Dylus, A. (2005). Globalizacja. Refleksje etyczne. Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich.
Etos akademicki. Wartości i zasady postępowania przyjęte w Szkole Głównej Handlowej w Warszawie (projekt) (2004). W: K. Kloc i E. Chmielecka (red.), Dobre obyczaje w kształceniu akademickim, Warszawa: Fundacja Promocji i Akredytacji Kierunków Ekonomicznych, Warszawa, 9-17.
Fritzsche, D.J. (2007). Personal Values Influence on the Ethical Dimension of Decision Making. Journal of Business Ethics, nr 75, 335-343.
Gajda, J. (1997). Wartości w życiu człowieka. Prawda, miłość, samotność. Lublin: Wydawnictwo UMCS.
GUS (2015). Wartości i zaufanie społeczne w Polsce w 2015 roku. Warszawa: Główny Urząd Statystyczny.
Herman, Z.S. (1994). Etyka badania naukowego i nauczania w naukach biologicznych i medycznych. W: J. Zieliński i L. Tyszkiewicz (red.), Etyka w środowisku akademickim. Warszawa: Polska Akademia Nauk, Komitet Etyki w Nauce, 53-61.
Jakubowska, M. (2018). Badanie kultury szkoły jako szansa poznania wrażliwości aksjologicznej placówki. W: K. Czykier, T. Sosnowski i T. Bajkowski (red.), Wartości-edukacja-przemiany. Inspiracje dla teorii i praktyki społecznej. Białystok: Wydział Pedagogiki i Psychologii Uniwersytetu w Białymstoku, 177-186.
Jin, K.G. i Drozdenko, R.G. (2010). Relationships among Perceived Organizational Core Values, Corporate Social Responsibility, Ethics, and Organizational Performance Outcomes. Journal of Business Ethics, nr 92, 341-359.
Jóźwiak, J. (2004). Kodeksy i rzeczywistość. O przyczynach naruszania zasad. W: K. Kloc, E. Chmielecka (red.), Dobre obyczaje w kształceniu akademickim, Warszawa: Fundacja Promocji i Akredytacji Kierunków Ekonomicznych, 93-99.
Juchnowicz, M. (2010). Zarządzanie przez zaangażowanie. Warszawa: PWE.
Jurczak, A. (2015). Wartości wyznawane przez pracowników naukowych vs wartości studentów. Pedagogika Przedszkolna i Wczesnoszkolna, nr 3(6), 81-88.
Kamiński, K. (2022). Po co komu wartości? Kultura wartości w szkole – zarys aksjologiczno-pedeutologiczny. Pedagogika Filozoficzna, tom IX, 161-172.
Kapias, M., Kasperek, K. i Polok, G. (2008). Etyczne aspekty wychowania w szkole wyższej, Katowice: Wydawnictwo Akademii Ekonomicznej w Katowicach.
Kapias, M. i Polok, G. (2014). Etos pracy w perspektywie badań longituidalnych nad preferencjami aksjologicznymi studentów UE Katowice. Pozyskano z: https://bibliotekanauki.pl/articles/586906 (dostęp: 12.09.2023)
Klimczak B. (1999). Etyka gospodarcza. Wrocław: Wydawnictwo AE we Wrocławiu.
Kodeks Etyki Pracownika Naukowego (2020). Pozyskano z: https://instytucja.pan.pl/ (dostęp: 12.09.2023)
Krajewska, A. (2011). Etyka i wychowanie w kontekście edukacji. Studia Ełckie, nr 13(1), 569-579.
Krajewska, A. (2018). Współdziałanie dydaktyczne nauczycieli i studentów jako wartość edukacyjna. W: K. Czykier, T. Sosnowski i T. Bajkowski (red.), Wartości-edukacja-przemiany. Inspiracje dla teorii i praktyki społecznej. Białystok: Wydział Pedagogiki i Psychologii Uniwersytetu w Białymstoku, 187-196.
Mariański, J. (1995). Młodzież między tradycją a ponowoczesnością. Wartości moralne w świadomości maturzystów. Lublin: Wydawnictwo KUL.
Melosik, Z. (2019). Pasja i tożsamość naukowca. O władzy i wolności umysłu. Poznań: Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu.
Michalczyk, T. (1988). Zagrożenia wartości w pracy. Studia Socjologiczne, nr 2, 297-301.
Misztal, M. (1980). Problematyka wartości w socjologii. Warszawa: PWN.
Młokosiewicz, M. (2017). Budowanie organizacyjnej kultury zaufania – rola menedżerów, Marketing i Rynek, nr 4, 277-285.
Najder-Stefaniak, K. (2013). Etyczny wymiar nauki i nauczania. W: J. Wyleżałek, K. Najder-Stefaniak i K. Bogacka (red.), Społeczne, etyczne i prawne aspekty funkcjonowania szkolnictwa wyższego w Polsce. Warszawa: Wydawnictwo SGGW, 79-89.
Nowakowski, P.T. (2011). O etycznych kanonach pracy nauczycieli akademickich i próbach ich kodyfikowania. Studia z Teorii Wychowania, nr 2(1), 148-167.
Olbrycht, K. (2005). Szkoła Wyższa jako środowisko kształtowania się społecznej więzi moralnej. Annales. Etyka w życiu gospodarczym, nr 2, 25-35.
Piasecka, A. (2010). Wybrane aspekty etyki w szkole wyższej. W: E. Skrzypek (red.), Problemy etyczne w organizacji uczącej się. Lublin: Katedra Zarządzania Jakością i Wiedzą, 281-293.
Pluta-Olearnik, M. (2019). Nowe generacje studentów z perspektywy współtworzenia wartości w uniwersytecie. Marketing Instytucji Naukowych i Badawczych, nr 4(34), 1–20.
Polańska A. (2008). O etyce pracy nauczyciela akademickiego. Annales. Etyka w życiu Gospodarczym, nr 11/2, 37-44.
Posner, B.Z. (2010). Another Look at the Impact of Personal and Organizational Values Congruency, Journal of Business Ethics, no 97, s. 535-541.
Rokeach, M. (1973). The Nature of Human Value. New York: The Free Press.
Sobański, R. (1994). Uwagi o ewentualnym kodeksie etyki pracownika nauki. W: J. Zieliński i L. Tyszkiewicz (red.), Etyka w środowisku akademickim. Warszawa: Polska Akademia Nauk, Komitet Etyki w Nauce, 48-52.
Strózik, T. (2014). System wartości a ocena jakości życia młodzieży akademickiej w świetle badań ankietowych studentów uczelni Poznania. Studia Oeconomica Posnaniensia, nr 2, 5-23.
Swadźba, U. (1999). Praca jako wartość w badaniach socjologicznych. W: K. Jaremczuk (red.), Kategoria wartości a cele przedsiębiorstwa. Rzeszów: WPR.
Sztompka, P. (2007). Zaufanie. Fundament społeczeństwa. Kraków: Wydawnictwo Znak.
Szymański, M.J. (1998). Młodzież wobec wartości. Próba diagnozy. Warszawa: IBE.
Tarnopolski, A. (2020). Filozofia edukacji. Wybrane zagadnienia. Częstochowa: Wydawnictwo im. Stanisława Podobińskiego Uniwersytetu Humanistyczno-Przyrodniczego im. Jana Długosza w Częstochowie.
Tyszkiewicz, L. (1994). O potrzebie refleksji nad etyką w środowisku akademickim. W: J. Zieliński i L. Tyszkiewicz (red.), Etyka w środowisku akademickim. Warszawa: Polska Akademia Nauk, Komitet Etyki w Nauce, 11-15.
Ustawa z dnia 20 lipca 2018 r. Prawo o szkolnictwie wyższym i nauce (Dz. U., 2023 - tekst ujednolicony)
Wilson, P. (2003). Politics, Values, and Commitment. International Journal of Public Administration, (vol. 26, no. 2), 157-172.
Winch, S. (2019) System wartości kandydatów na studia w uczelni ekonomicznej – na przykładzie Szkoły Głównej Handlowej w Warszawie. E-mentor, nr 78(1), 18-24.
Wnuk, M., Marcinkowski, J.T. i Kalisz Z., (2010). Hierarchia wartości studentów zdrowia publicznego i fizjoterapii. Problemy Higieny i Epidemiologii, nr 91(1), 169-171.
Wołk, Z. (2002). Perspektywy kariery młodzieży prowincjonalnej. Edukacja, nr 2, 65-71.
Zbiegień-Maciąg, L. (1996). Etyka w zarządzaniu, Warszawa: Centrum Informacji Menedżera.
Brojek, A., Turosz, M.A. i Bochenek, A. (2016). Wartości życiowe studentów wychowania fizycznego jako element ich kompetencji wychowawczych. Lubelski Rocznik Pedagogiczny, nr 35(1), 127-140. DOI: http://dx.doi.org/10.17951/lrp.2016.35.1.127
CBOS (1999). Plany, dążenia i aspiracje życiowe młodzieży, Pozyskano z: http://www.cbos.pl/SPISKOM.POL/1999/K_095_99.PDF (dostęp: 23.08.2022)
CBOS (2013). Wartości i normy. Pozyskano z: http://www.cbos.pl/SPISKOM.POL/2013/K_111_13.PDF (dostęp: 13.09.2022)
CBOS 2019. Pozyskano z: https://www.cbos.pl/PL/publikacje/news/2020/02/newsletter.php (dostęp: 20.02.2023)
CVI (2013). Pozyskano z: http://www.zoebelicom.ch/fileadmin/user_upload/Aktuell/Q_A_Corporate_Values_ (dostęp: 12.08.2022)
Cywińska, M. (2013). Wybrane aspekty etyczne funkcjonowania wyższych uczelni w Polsce. W: J. Wyleżałek, K. Najder-Stefaniak i K. Bogacka (red.), Społeczne, etyczne i prawne aspekty funkcjonowania szkolnictwa wyższego w Polsce. Warszawa: Wydawnictwo SGGW, 102-111.
Denek, K. (2015). Uniwersytet. Między tradycją a oczekiwaniami współczesności. W: K. Denek, A. Kamińska i P. Oleśniewicz (red.), Edukacja jutra. Aksjologiczno-kulturowy fundament edukacji jutra. Sosnowiec: Oficyna Wydawnicza „Humanitas”, 23-44.
Dietl, J. i Sapijaszka, Z. (red.) (2009). Rola uczelni w rozwijaniu społeczeństwa obywatelskiego, Łódź: Fundacja Edukacyjna Przedsiębiorczości.
Dylus, A. (2005). Globalizacja. Refleksje etyczne. Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich.
Etos akademicki. Wartości i zasady postępowania przyjęte w Szkole Głównej Handlowej w Warszawie (projekt) (2004). W: K. Kloc i E. Chmielecka (red.), Dobre obyczaje w kształceniu akademickim, Warszawa: Fundacja Promocji i Akredytacji Kierunków Ekonomicznych, Warszawa, 9-17.
Fritzsche, D.J. (2007). Personal Values Influence on the Ethical Dimension of Decision Making. Journal of Business Ethics, nr 75, 335-343.
Gajda, J. (1997). Wartości w życiu człowieka. Prawda, miłość, samotność. Lublin: Wydawnictwo UMCS.
GUS (2015). Wartości i zaufanie społeczne w Polsce w 2015 roku. Warszawa: Główny Urząd Statystyczny.
Herman, Z.S. (1994). Etyka badania naukowego i nauczania w naukach biologicznych i medycznych. W: J. Zieliński i L. Tyszkiewicz (red.), Etyka w środowisku akademickim. Warszawa: Polska Akademia Nauk, Komitet Etyki w Nauce, 53-61.
Jakubowska, M. (2018). Badanie kultury szkoły jako szansa poznania wrażliwości aksjologicznej placówki. W: K. Czykier, T. Sosnowski i T. Bajkowski (red.), Wartości-edukacja-przemiany. Inspiracje dla teorii i praktyki społecznej. Białystok: Wydział Pedagogiki i Psychologii Uniwersytetu w Białymstoku, 177-186.
Jin, K.G. i Drozdenko, R.G. (2010). Relationships among Perceived Organizational Core Values, Corporate Social Responsibility, Ethics, and Organizational Performance Outcomes. Journal of Business Ethics, nr 92, 341-359.
Jóźwiak, J. (2004). Kodeksy i rzeczywistość. O przyczynach naruszania zasad. W: K. Kloc, E. Chmielecka (red.), Dobre obyczaje w kształceniu akademickim, Warszawa: Fundacja Promocji i Akredytacji Kierunków Ekonomicznych, 93-99.
Juchnowicz, M. (2010). Zarządzanie przez zaangażowanie. Warszawa: PWE.
Jurczak, A. (2015). Wartości wyznawane przez pracowników naukowych vs wartości studentów. Pedagogika Przedszkolna i Wczesnoszkolna, nr 3(6), 81-88.
Kamiński, K. (2022). Po co komu wartości? Kultura wartości w szkole – zarys aksjologiczno-pedeutologiczny. Pedagogika Filozoficzna, tom IX, 161-172.
Kapias, M., Kasperek, K. i Polok, G. (2008). Etyczne aspekty wychowania w szkole wyższej, Katowice: Wydawnictwo Akademii Ekonomicznej w Katowicach.
Kapias, M. i Polok, G. (2014). Etos pracy w perspektywie badań longituidalnych nad preferencjami aksjologicznymi studentów UE Katowice. Pozyskano z: https://bibliotekanauki.pl/articles/586906 (dostęp: 12.09.2023)
Klimczak B. (1999). Etyka gospodarcza. Wrocław: Wydawnictwo AE we Wrocławiu.
Kodeks Etyki Pracownika Naukowego (2020). Pozyskano z: https://instytucja.pan.pl/ (dostęp: 12.09.2023)
Krajewska, A. (2011). Etyka i wychowanie w kontekście edukacji. Studia Ełckie, nr 13(1), 569-579.
Krajewska, A. (2018). Współdziałanie dydaktyczne nauczycieli i studentów jako wartość edukacyjna. W: K. Czykier, T. Sosnowski i T. Bajkowski (red.), Wartości-edukacja-przemiany. Inspiracje dla teorii i praktyki społecznej. Białystok: Wydział Pedagogiki i Psychologii Uniwersytetu w Białymstoku, 187-196.
Mariański, J. (1995). Młodzież między tradycją a ponowoczesnością. Wartości moralne w świadomości maturzystów. Lublin: Wydawnictwo KUL.
Melosik, Z. (2019). Pasja i tożsamość naukowca. O władzy i wolności umysłu. Poznań: Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu.
Michalczyk, T. (1988). Zagrożenia wartości w pracy. Studia Socjologiczne, nr 2, 297-301.
Misztal, M. (1980). Problematyka wartości w socjologii. Warszawa: PWN.
Młokosiewicz, M. (2017). Budowanie organizacyjnej kultury zaufania – rola menedżerów, Marketing i Rynek, nr 4, 277-285.
Najder-Stefaniak, K. (2013). Etyczny wymiar nauki i nauczania. W: J. Wyleżałek, K. Najder-Stefaniak i K. Bogacka (red.), Społeczne, etyczne i prawne aspekty funkcjonowania szkolnictwa wyższego w Polsce. Warszawa: Wydawnictwo SGGW, 79-89.
Nowakowski, P.T. (2011). O etycznych kanonach pracy nauczycieli akademickich i próbach ich kodyfikowania. Studia z Teorii Wychowania, nr 2(1), 148-167.
Olbrycht, K. (2005). Szkoła Wyższa jako środowisko kształtowania się społecznej więzi moralnej. Annales. Etyka w życiu gospodarczym, nr 2, 25-35.
Piasecka, A. (2010). Wybrane aspekty etyki w szkole wyższej. W: E. Skrzypek (red.), Problemy etyczne w organizacji uczącej się. Lublin: Katedra Zarządzania Jakością i Wiedzą, 281-293.
Pluta-Olearnik, M. (2019). Nowe generacje studentów z perspektywy współtworzenia wartości w uniwersytecie. Marketing Instytucji Naukowych i Badawczych, nr 4(34), 1–20.
Polańska A. (2008). O etyce pracy nauczyciela akademickiego. Annales. Etyka w życiu Gospodarczym, nr 11/2, 37-44.
Posner, B.Z. (2010). Another Look at the Impact of Personal and Organizational Values Congruency, Journal of Business Ethics, no 97, s. 535-541.
Rokeach, M. (1973). The Nature of Human Value. New York: The Free Press.
Sobański, R. (1994). Uwagi o ewentualnym kodeksie etyki pracownika nauki. W: J. Zieliński i L. Tyszkiewicz (red.), Etyka w środowisku akademickim. Warszawa: Polska Akademia Nauk, Komitet Etyki w Nauce, 48-52.
Strózik, T. (2014). System wartości a ocena jakości życia młodzieży akademickiej w świetle badań ankietowych studentów uczelni Poznania. Studia Oeconomica Posnaniensia, nr 2, 5-23.
Swadźba, U. (1999). Praca jako wartość w badaniach socjologicznych. W: K. Jaremczuk (red.), Kategoria wartości a cele przedsiębiorstwa. Rzeszów: WPR.
Sztompka, P. (2007). Zaufanie. Fundament społeczeństwa. Kraków: Wydawnictwo Znak.
Szymański, M.J. (1998). Młodzież wobec wartości. Próba diagnozy. Warszawa: IBE.
Tarnopolski, A. (2020). Filozofia edukacji. Wybrane zagadnienia. Częstochowa: Wydawnictwo im. Stanisława Podobińskiego Uniwersytetu Humanistyczno-Przyrodniczego im. Jana Długosza w Częstochowie.
Tyszkiewicz, L. (1994). O potrzebie refleksji nad etyką w środowisku akademickim. W: J. Zieliński i L. Tyszkiewicz (red.), Etyka w środowisku akademickim. Warszawa: Polska Akademia Nauk, Komitet Etyki w Nauce, 11-15.
Ustawa z dnia 20 lipca 2018 r. Prawo o szkolnictwie wyższym i nauce (Dz. U., 2023 - tekst ujednolicony)
Wilson, P. (2003). Politics, Values, and Commitment. International Journal of Public Administration, (vol. 26, no. 2), 157-172.
Winch, S. (2019) System wartości kandydatów na studia w uczelni ekonomicznej – na przykładzie Szkoły Głównej Handlowej w Warszawie. E-mentor, nr 78(1), 18-24.
Wnuk, M., Marcinkowski, J.T. i Kalisz Z., (2010). Hierarchia wartości studentów zdrowia publicznego i fizjoterapii. Problemy Higieny i Epidemiologii, nr 91(1), 169-171.
Wołk, Z. (2002). Perspektywy kariery młodzieży prowincjonalnej. Edukacja, nr 2, 65-71.
Zbiegień-Maciąg, L. (1996). Etyka w zarządzaniu, Warszawa: Centrum Informacji Menedżera.
Published
2024-12-28
How to Cite
[1]
Jarecki, W. and Piasecka, A. 2024. Ethics and Values from the Perspective of Science and Management Students. Perspectives on Culture. 47, 4 (Dec. 2024), 427-446.
Section
Varia
Copyright (c) 2024 Perspectives on Culture
This work is licensed under a Creative Commons Attribution-NoDerivatives 4.0 International License.
Autor, zgłaszając swój artykuł, wyraża zgodę na korzystanie przez Wydawnictwo Uniwersystet Ignatianum z utworu na następujących polach eksploatacji:
- utrwalania utworu w formie papierowej, a także na nośniku cyfrowym lub magnetycznym;
- zwielokrotnienia utworu dowolną techniką, bez ograniczenia ilości wydań i liczby egzemplarzy;
- rozpowszechniania utworu i jego zwielokrotnionych egzemplarzy na jakimkolwiek nośniku, w tym wprowadzenia do obrotu, sprzedaży, użyczenia, najmu;
- wprowadzenia utworu do pamięci komputera;
- rozpowszechniania utworu w sieciach informatycznych, w tym w sieci Internet;
- publicznego wykonania, wystawienia, wyświetlenia, odtworzenia oraz nadawania i reemitowania, a także publicznego udostępniania utworu w taki sposób, aby każdy mógł mieć do niego dostęp w miejscu i czasie przez siebie wybranym.
Wydawca zobowiązuje się szanować osobiste prawa autorskie do utworu.
