Przestrzeń kulturowa dziedzictwa niematerialnego a organizacja przestrzeni turystycznej
Słowa kluczowe:
przestrzeń kulturowa, krajobraz kulturowy, organizacja przestrzeni turystycznej, dziedzictwo niematerialne, garncarstwo w Zlakusie, kotlarstwo w Sarajewie
Abstrakt
W artykule przybliżono zagadnienia teoretyczne dotyczące przestrzeni kulturowej, krajobrazu kulturowego oraz organizacji przestrzeni turystycznej. Dzięki obserwacjom uczestniczącym prowadzonym od 2010 r., głównie na Bałkanach, zanalizowano różnorodne formy relacji między przestrzenią kulturową a turystyczną w odniesieniu do kategorii dziedzictwa niematerialnego zaproponowanych przez UNESCO. W efekcie określono ograniczenia prezentacji tradycji oraz możliwości trwałego i czasowego dostosowania przestrzeni do potrzeb turystów, wpływające na autentyczność procesu kulturowego. Wskazano także kierunki dalszych badań.
Bibliografia
Bernat, S. (2014). Przestrzeń kulturowa a krajobraz kulturowy na listach UNESCO. Prace Komisji Krajobrazu Kulturowego, nr 2, 115–132.
Durkheim, E. (2020). Elementarne formy życia religijnego. Tłum. A. Zadrożyńska. Warszawa: PWN.
Hinchliffe, S. (2002). Inhabiting – landscapes and natures. W: K. Anderson, M. Domosh, S. Pile, N. Thrift (red.). The Handbook of Cultural Geography. London: Sage Publications Ltd, 207–226.
Kaczmarek, S., Kapusta, A. (2022). Od dziedzictwa niematerialnego do produktu turystycznego – o autentyczności w turystyce kulturowej. Turystyka Kulturowa, 3 (124), 7–48.
Kolankiewicz, L. (2014). Istota dziedzictwa niematerialnego w rozumieniu Konwencji UNESCO z 2003 roku. W: A. Rottermund, Dlaczego i jak w nowoczesny sposób chronić dziedzictwo kulturowe. Warszawa: Polski Komitet do spraw UNESCO, 61–104.
Konwencja UNESCO w sprawie ochrony niematerialnego dziedzictwa kulturowego sporządzona w Paryżu dnia 17 października 2003 r.
Kostrow, A. (2010). „Siemiejskije”: sociokul’turnyje transformacii w pieriod formirowanija gruppy. Gramota, nr 1(5), 82–84.
Lista reprezentatywna niematerialnego dziedzictwa kulturowego ludzkości. Pozyskano z: https://www.unesco.pl/kultura/dziedzictwo-kulturowe/dziedzictwo-niematerialne/listy-dziedzictwa-niematerialnego/lista-reprezentatywna-niematerialnego-dziedzictwa-ludzkosci/ (dostęp: 01.12.2022).
Lista światowego dziedzictwa UNESCO. Pozyskano z: https://www.unesco.pl/kultura/dziedzictwo-kulturowe/swiatowe-dziedzictwo/lista-swiatowego-dziedzictwa/ (dostęp: 01.12.2022).
Liszewski, S. (1997). Przestrzeń miejska i jej organizacja. W: A. Jackowski, B. Domański (red.), Geografia, człowiek, gospodarka. Profesorowi Bronisławowi Kortusowi w 70. rocznicę urodzin. Kraków: Uniwersytet Jagielloński.
Łotman, J. (1984). O siemiosfierie, Trudy po znakowym sistiemam, nr 17, 5–23.
Maisonneuve, J. (1995). Rytuały dawne i współczesne. Tłum. M. Mroczek, Gdańsk: Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne.
Myga-Piątek, U. (2014). O wzajemnych relacjach przestrzeni i krajobrazu kulturowego. Rozważania wstępne. Prace Komisji Krajobrazu Kulturowego, nr 24, 27–44.
Operational Guidelines for the Implementation of the World Heritage Convention. 2008. UNESCO World Heritage Centre. Paris. Pozyskano z: https://whc.unesco.org/archive/opguide08-en.pdf#annex3 (dostęp: 01.12.2022).
Plit, F. (2011). Krajobraz kulturowy – czym jest?. Warszawa: Uniwersytet Warszawski.
Rewers, E. (2021). Przestrzeń kulturowa: poszukiwanie nowych epistemologii. Rozwój Regionalny i Polityka Regionalna, nr 56, 81–97.
Scovazzi, T., Westra, L. (2017). The Safeguarding of the Intangible Cultural Heritage According to the 2003 UNESCO Convention: The Case of The First Nations of Canada. Inter Gentes, nr 1(2), 24–44.
Schmitt, T. (2005). Jemaa el Fna Square in Marrakech – Changes to a Social Space and to a UNESCO Masterpiece of the Oral and Intangible Heritage of Humanity as a Result of Global influence. Arab World Geographer, nr 8(4), 173–195.
Soja, E.W. 1996. Thirdspace. Journeys to Los Angeles and other Real-and-Imagined Places. Oxford, Carlton: Blackwell, Malden.
Ustawa o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami z dnia 23 lipca 2003 r. Dz. U. 2003 Nr 162 poz. 1568.
Włodarczyk, B., 2009, Przestrzeń turystyczna. Istota, koncepcje, determinanty rozwoju. Łódź: Wyd. Uniwersytetu Łódzkiego.
Durkheim, E. (2020). Elementarne formy życia religijnego. Tłum. A. Zadrożyńska. Warszawa: PWN.
Hinchliffe, S. (2002). Inhabiting – landscapes and natures. W: K. Anderson, M. Domosh, S. Pile, N. Thrift (red.). The Handbook of Cultural Geography. London: Sage Publications Ltd, 207–226.
Kaczmarek, S., Kapusta, A. (2022). Od dziedzictwa niematerialnego do produktu turystycznego – o autentyczności w turystyce kulturowej. Turystyka Kulturowa, 3 (124), 7–48.
Kolankiewicz, L. (2014). Istota dziedzictwa niematerialnego w rozumieniu Konwencji UNESCO z 2003 roku. W: A. Rottermund, Dlaczego i jak w nowoczesny sposób chronić dziedzictwo kulturowe. Warszawa: Polski Komitet do spraw UNESCO, 61–104.
Konwencja UNESCO w sprawie ochrony niematerialnego dziedzictwa kulturowego sporządzona w Paryżu dnia 17 października 2003 r.
Kostrow, A. (2010). „Siemiejskije”: sociokul’turnyje transformacii w pieriod formirowanija gruppy. Gramota, nr 1(5), 82–84.
Lista reprezentatywna niematerialnego dziedzictwa kulturowego ludzkości. Pozyskano z: https://www.unesco.pl/kultura/dziedzictwo-kulturowe/dziedzictwo-niematerialne/listy-dziedzictwa-niematerialnego/lista-reprezentatywna-niematerialnego-dziedzictwa-ludzkosci/ (dostęp: 01.12.2022).
Lista światowego dziedzictwa UNESCO. Pozyskano z: https://www.unesco.pl/kultura/dziedzictwo-kulturowe/swiatowe-dziedzictwo/lista-swiatowego-dziedzictwa/ (dostęp: 01.12.2022).
Liszewski, S. (1997). Przestrzeń miejska i jej organizacja. W: A. Jackowski, B. Domański (red.), Geografia, człowiek, gospodarka. Profesorowi Bronisławowi Kortusowi w 70. rocznicę urodzin. Kraków: Uniwersytet Jagielloński.
Łotman, J. (1984). O siemiosfierie, Trudy po znakowym sistiemam, nr 17, 5–23.
Maisonneuve, J. (1995). Rytuały dawne i współczesne. Tłum. M. Mroczek, Gdańsk: Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne.
Myga-Piątek, U. (2014). O wzajemnych relacjach przestrzeni i krajobrazu kulturowego. Rozważania wstępne. Prace Komisji Krajobrazu Kulturowego, nr 24, 27–44.
Operational Guidelines for the Implementation of the World Heritage Convention. 2008. UNESCO World Heritage Centre. Paris. Pozyskano z: https://whc.unesco.org/archive/opguide08-en.pdf#annex3 (dostęp: 01.12.2022).
Plit, F. (2011). Krajobraz kulturowy – czym jest?. Warszawa: Uniwersytet Warszawski.
Rewers, E. (2021). Przestrzeń kulturowa: poszukiwanie nowych epistemologii. Rozwój Regionalny i Polityka Regionalna, nr 56, 81–97.
Scovazzi, T., Westra, L. (2017). The Safeguarding of the Intangible Cultural Heritage According to the 2003 UNESCO Convention: The Case of The First Nations of Canada. Inter Gentes, nr 1(2), 24–44.
Schmitt, T. (2005). Jemaa el Fna Square in Marrakech – Changes to a Social Space and to a UNESCO Masterpiece of the Oral and Intangible Heritage of Humanity as a Result of Global influence. Arab World Geographer, nr 8(4), 173–195.
Soja, E.W. 1996. Thirdspace. Journeys to Los Angeles and other Real-and-Imagined Places. Oxford, Carlton: Blackwell, Malden.
Ustawa o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami z dnia 23 lipca 2003 r. Dz. U. 2003 Nr 162 poz. 1568.
Włodarczyk, B., 2009, Przestrzeń turystyczna. Istota, koncepcje, determinanty rozwoju. Łódź: Wyd. Uniwersytetu Łódzkiego.
Opublikowane
2024-09-29
Jak cytować
[1]
Kapusta, A. 2024. Przestrzeń kulturowa dziedzictwa niematerialnego a organizacja przestrzeni turystycznej. Perspektywy Kultury. 46, 3 (wrz. 2024), 217-232. DOI:https://doi.org/10.35765/pk.2024.4603.16.
Copyright (c) 2023 Perspektywy Kultury
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa 4.0 Międzynarodowe.
Autor, zgłaszając swój artykuł, wyraża zgodę na korzystanie przez Wydawnictwo Uniwersystet Ignatianum z utworu na następujących polach eksploatacji:
- utrwalania utworu w formie papierowej, a także na nośniku cyfrowym lub magnetycznym;
- zwielokrotnienia utworu dowolną techniką, bez ograniczenia ilości wydań i liczby egzemplarzy;
- rozpowszechniania utworu i jego zwielokrotnionych egzemplarzy na jakimkolwiek nośniku, w tym wprowadzenia do obrotu, sprzedaży, użyczenia, najmu;
- wprowadzenia utworu do pamięci komputera;
- rozpowszechniania utworu w sieciach informatycznych, w tym w sieci Internet;
- publicznego wykonania, wystawienia, wyświetlenia, odtworzenia oraz nadawania i reemitowania, a także publicznego udostępniania utworu w taki sposób, aby każdy mógł mieć do niego dostęp w miejscu i czasie przez siebie wybranym.
Wydawca zobowiązuje się szanować osobiste prawa autorskie do utworu.
