Stanisław Brzozowski’s Dispute with Polishness: Independence through Modernity

DOI: https://doi.org/10.35765/pk.2020.2902.07
Keywords: independence, Poland, modernity, romantism, Stanisław Brzozowski

Abstract

The paper explores the following question: what were the psychological con­sequences and operational benefits of the affirmative acceptance of modernity by Stanisław Brzozowski in the context of his dispute with traditional Polish­ness? Brzozowski’s methods of reference towards Polish Romanticism writ­ings (Filozofia romantyzmu polskiego) have been illustrated on the basis of the examples drawn from his journalistic (Kultura i życie), philosophical (Idee), novel (Płomienie, Sam wśród ludzi), and reminiscent (Pamiętnik) texts.

Author Biography

Krzysztof Fiołek, Jagiellonian University

Pracuje w Katedrze Historii Literatury Pozytywizmu i Młodej Polski na Wydziale Polonistyki Uniwersytetu Jagiellońskiego. Autor książki Przetrwanie i przetwarzanie. Programy kultury narodowej w epoce Młodej Polski (2010). Redaktor ksiąg zbiorowych: Kraków i Galicja wobec przemian cywilizacyjnych 1866–1914 (wspólnie z Marianem Stalą); Literatura niewyczerpana. W kręgu mniej znanych twórców polskiej literatury lat 1863–1914 (2014). Zajmuje się historią polskich sporów światopoglą­dowych, ich odbiciem w literaturze i publicystyce, a także przemianami społeczno-cywilizacyjnymi, ukazanymi w powieści galicyjskiej.

References

Brzozowski, S. (1914). Widma moich współczesnych (Fikcyjne portrety satyryczne). Lwów: Księgarnia Polska Bernarda Połonieckiego.
Brzozowski, S. (1970). Listy. T. 1. Oprac. M. Sroka. Kraków: Wydawnictwo Literackie.
Brzozowski, S. (1973a). Filozofia romantyzmu polskiego. W: S. Brzozowski, Kultura i życie. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy, 375–414.
Brzozowski, S. (1973b). Kultura i życie. Zagadnienia sztuki i twórczości. W walce o światopogląd. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy.
Brzozowski, S. (1973c). Testament Cypriana Norwida. W: S. Brzozowski, Kultura i życie. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy, 217–224.
Brzozowski, S. (1990). Idee. Wstęp do filozofii dojrzałości dziejowej. Oprac. A. Walicki. Kraków: Wydawnictwo Literackie.
Brzozowski, S. (1996). Płomienie. Z papierów po Michale Kaniowskim wydał i przedmową poprzedził Stanisław Brzozowski. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy.
Brzozowski, S. (2000). Pamiętnik. Fragmentami listów autora i objaśnieniami uzupełnił O. Ortwin. Warszawa: Czytelnik.
Brzozowski, S. (2001). Legenda Młodej Polski. Kraków: Wydawnictwo Literackie.
Brzozowski, S. (2008). Pamiętnik. Oprac. M. Urbanowski, wstęp M. Wyka. Wrocław: Ossolineum.
Brzozowski, S. (2011). Pisma polityczne. Warszawa: Wydawnictwo Krytyki Politycznej.
Chlebowski, B. (1910). Książka Brzozowskiego. Książka, 2, 49–55.
Czapski, J. (1996). O Stanisławie Brzozowskim. W: J. Czapski, Patrząc. Kraków: Znak, 305–323.
Czapski, J. (2012). O Brzozowskim. W: M. Urbanowski (oprac.), Jest Bóg, żyje prawda. Inna twarz Stanisława Brzozowskiego. Warszawa: Wydawnictwo Fronda, 299–317.
Gruchała, W. (2008). Są solą ziemi. O „Książce o starej kobiecie” Brzozowskiego. Dekada Literacka, 4, 28–31.
Kowalczuk, U., Mencwel, A., Paczoska, E. i Rodak, P. (red.). Konstelacje Stanisława Brzozowskiego. Warszawa: Narodowe Centrum Kultury & Wydawnictwo Uniwersytetu Warszawskiego.
Mencwel, A. (1976). Stanisław Brzozowski. Kształtowanie myśli krytycznej. Warszawa: Czytelnik.
Mencwel, A. (2014). Stanisław Brzozowski. Postawa krytyczna. Wiek XX. Warszawa: Wydawnictwo Krytyki Politycznej.
Miłosz, C. (2000). Człowiek wśród skorpionów. Studium o Stanisławie Brzozowskim. Kraków: Znak.
Suchodolski, B. (1974). Brzozowski dziś. W: A. Walicki i R. Zimand (red.), Wokół myśli Stanisława Brzozowskiego. Kraków: Wydawnictwo Literackie, 99–126
Tomczok, P. (2012). Idea prawa Stanisława Brzozowskiego. FA-art, 1–2, 72–83.
Urbanowski, M. (2008). Jest Bóg, żyje prawda. Inna twarz Stanisława Brzozowskiego. Warszawa: Wydawnictwo Fronda.
Wawrzynowicz, A. (2017). Epistemologiczny kontekst idei mesjanizmu polskiego w ujęciu Stanisława Brzozowskiego. Tekstualia, 3, s. 75–84.
Zdziechowski, M. (1916). Gloryfikacja pracy. Myśli z pism i o pismach Stanisława Brzozowskiego. Petersburg: Drukarnia W. Lesmana.
Published
2020-06-30
How to Cite
[1]
Fiołek, K. 2020. Stanisław Brzozowski’s Dispute with Polishness: Independence through Modernity. Perspectives on Culture. 29, 2 (Jun. 2020), 81-94. DOI:https://doi.org/10.35765/pk.2020.2902.07.
Issue
Vol. 29 No. 2 (2020): Romanticism and Its Heritage
Section
Romantyzm i jego dziedzictwo

Copyright (c) 2020 Jesuit University Ignatianum in Krakow

Creative Commons License

This work is licensed under a Creative Commons Attribution-NoDerivatives 4.0 International License.

Autor, zgłaszając swój artykuł, wyraża zgodę na korzystanie przez Wydawnictwo Uniwersystet Ignatianum z utworu na następujących polach eksploatacji:

  1. utrwalania utworu w formie papierowej, a także na nośniku cyfrowym lub magnetycznym;
  2. zwielokrotnienia utworu dowolną techniką, bez ograniczenia ilości wydań i liczby egzemplarzy;
  3. rozpowszechniania utworu i jego zwielokrotnionych egzemplarzy na jakimkolwiek nośniku, w tym wprowadzenia do obrotu, sprzedaży, użyczenia, najmu;
  4. wprowadzenia utworu do pamięci komputera;
  5. rozpowszechniania utworu w sieciach informatycznych, w tym w sieci Internet;
  6. publicznego wykonania, wystawienia, wyświetlenia, odtworzenia oraz nadawania i reemitowania, a także publicznego udostępniania utworu w taki sposób, aby każdy mógł mieć do niego dostęp w miejscu i czasie przez siebie wybranym. 

Wydawca zobowiązuje się szanować osobiste prawa autorskie do utworu.