Realizm kapitalistyczny, czyli raz jeszcze o końcu historii Fisher,

Abstract

Przełom drugiej i trzeciej dekady XXI w. wciąż wydaje się nawiedzany widmem tezy o końcu historii. Kontekst światowej pandemii oraz próby zaradzenia globalnemu kryzysowi uwypuklają znaczenie tej dyskusji. Noszące nazwę „Wielki Reset” 50. Światowe Forum Ekonomiczne oraz książka napisana przez Klausa Schwaba i Thierry’ego Mallereta (Schwab i Malleret, 2020) również stanowią jej przedłużenie. Z perspektywy ludz­kiej sprawczości historia stanowi podążanie do wyznaczonego sobie ide­alnego celu i tym samym odnajduje przedłużenie w jakiejkolwiek próbie świadomej zmiany istniejących warunków społecznych. Właśnie w tym kontekście pojawia się na polskim rynku wydawniczym książka Marka Fishera Realizm kapitalistyczny. Jej podtytuł głosi: Czy nie ma alternatywy?; wydawać się więc może, że w obliczu podejmowanych projektów transfor­macyjnych pozycja ta zestarzała się, że opisywana przez autora bezsilność została przezwyciężona. Nawet jeśli ludzkość zaczyna nabierać rozpędu, a dalsze dekady przyniosą próby wykreowania nowych utopii dobrobytu, to jednak zanim proces ten na dobre się rozpoczął, warto wziąć pod uwagę cechy systemu kapitalistycznego, które autor Realizmu kapitalistycznego krytykował. A z drugiej strony, trzeba również zadać sobie pytanie, czy zaprezentowana przez Fishera forma komentarza społecznego w ogóle jest w stanie przełożyć się na realne zmiany.