Women’s Convents as Enclaves of Female Independence
Marcelina Darowska and Józefa Karska – Suffragettes in Nun’s Clothing
Abstract
The article comprises two parts. The first part, following a brief outline of key Church addresses related to the emancipation movement, explores how female religious orders, through their long history, can be viewed as communities fostering a specific form of women’s “emancipation.” Beyond their primary mission of fulfilling spiritual vocations, women’s monasteries served as enclaves of freedom – both from the societal norms prescribing roles such as mother, wife, or homemaker, and for intellectual development, creative expression and for access to written culture and artistic pursuits. The second part examines the contributions of Marcelina Darowska and Józefa Karska, founders of the Sisters of Mary Immaculate, in advancing the dignity of women within ecclesiastical but also social contexts. It highlights their efforts to expand women’s autonomy and independence and their commitment to providing Polish women with solid education and fostering independent thought. The article underscores aspects of the Sisters’ formation that anticipated many 19th-century emancipatory demands and identifies in Darowska’s teachings values later associated with John Paul II’s concept of “new feminism”.
References
Archemowicz H., Kamińska-Sztark K., Pomiędzy nauczaniem kościoła katolickiego a feminizmem – potencjał edukacyjny herstorii na przykładzie świętej Tekli, „Forum Pedagogiczne” 9 (2019) 2, cz. 1.
Bardzik R., Obraz kobiety u Edyty Stein i dzisiaj, (w:) Szukając prawdy. Edyta Stein w kulturze polskiej, red. Anita Czarniecka – Stefańska, Wrocław 1998.
Borkowska M., OSB, Mniszki, Kraków 1979.
Borkowska M., OSB, Panny siostry w świecie sarmackim, Warszawa 2002.
Borkowska M., OSB, Oślica Balaama. Apel do duchownych panów, Kraków 2018.
Siostra M. Grażyna od Wszechpośrednictwa NMP, System pedagogiczny bł. Matki Marceliny Darowskiej, Szymanów 2007.
Górski K., Studia i materiały z dziejów duchowości, Warszawa 1980.
Hannam J., Feminizm, tłum. A. Kaflińska, Poznań 2010.
Jabłońska-Deptuła E., Zarys działalności Marceliny Darowskiej na polu organizacji szkolnictwa żeńskiego, „Nasza Przeszłość”, t. 7, Kraków 1958.
Jabłońska-Deptuła, Marcelina Darowska. Niepokalanka 1827-1911, Lublin 1996.
Chrześcijaństwo jest religią kobiet. Rozmowa z Elżbietą Adamiak, w: Kobiety uczą Kościół. W wywiadach Jarosława Makowskiego, Warszawa 2007.
Jabłońska-Deptuła E., Zakorzeniać nadzieję, Lublin 2007.
Jan Paweł II, Encyklika Evangelium vitae, Kraków 1995.
Kaczor-Scheitler K., Działalność pisarska polskich zakonów żeńskich w dobie baroku, „Acta Universitatis Lodziensis. Folia Litteraria Polonica” 2010.
Kajsiewicz H., Żywot matki Józefy Karskiej, Kraków 1916.
Kowalczyk A., Brakująca połowa dziejów. Krótka historia kobiet ma ziemiach polskich, Warszawa 2018.
Kulesza M., Nowy feminizm Jana Pawła II i jego prekursorki, „Roczniki Humanistyczne” 2020, t. LXVIII, z. 1 .
Kościoł, państwo, polityka płci, red. A. Ostolski, Warszawa 2010.
Kwaśnicka, Krew z mlekiem, Warszawa 2014.
Lewandowska J., Kowalczyk A., Szalona kobieta zwodzi lud, (wywiad z dn. 20. 04. 2019) https://przekroj.pl/spoleczenstwo/szalona-kobieta-zwodzi-lud (dostęp 24.11.2022).
Nabywaniec S., Marceliny Darowskiej system pedagogiczno-edukacyjny, w: O kobietach. Studia i szkice. Wiek XIX, red. J. Hoff, Rzeszów 2011.
Partyka J., „Żona wyćwiczona”. Kobieta pisząca w kulturze XVI i XVII wieku, Warszawa 2004.
Pius XII, Małżeństwo na zawsze, tłum. J. Stoppa, Sandomierz 2009.
Sala E., Przemilczana historia polskiego feminizmu, w: Kobiety w społeczeństwie polskim, red. A. Palęcka, H. Szczodry, M. Warat, Kraków 2011.
Prochowicz J., Kościół i feminizm – perspektywa dialogu, „Filo-Sofija” 2016, nr 33.
Sołtan M. A., Służebnica Boża Marcelina Darowska, w: Polscy święci. red. J.R. Bar, t. 8. Warszawa: Akademia Teologii Katolickiej, 1987.
Sołtan M. A., Człowiek wielkich pragnień. Matka Marcelina Darowska 1827-1911, Szymanów 1997.
Trentowski, Chowanna, https://polona.pl/item/chowanna-czyli-system-pedagogiki-narodowej-jako-umiejetnosci-wychowania-nauki-i,MTE5MzY0ODc/33/#info:metadata (dostęp 10.11. 2022)
Whaley Leigh A., Women’s History As Scientists. A guide to the debates, Santa Barbara 2003.
Wilson Katharina M., Hrotsvith of Gardenheim: A Florilegium of her Works, transleted with Introduction, Interpretative Essays and Notes, Cambridge 2000.
Wójtewicz A., Kobiety w przestrzeni Dziewiętnastowiecznego społeczeństwa. Rekapitulacja „Litteraria Copernicana” 2(22), 2017.
Wyszyński S., O godności kobiety, Zielonka 2020.
Zdybicka Z. J., Dlaczego kompleks feminizmu?, „Ethos” 1995, nr 1.
Autor, zgłaszając swój artykuł, wyraża zgodę na korzystanie przez Wydawnictwo Uniwersystet Ignatianum z utworu na następujących polach eksploatacji:
- utrwalania utworu w formie papierowej, a także na nośniku cyfrowym lub magnetycznym;
- zwielokrotnienia utworu dowolną techniką, bez ograniczenia ilości wydań i liczby egzemplarzy;
- rozpowszechniania utworu i jego zwielokrotnionych egzemplarzy na jakimkolwiek nośniku, w tym wprowadzenia do obrotu, sprzedaży, użyczenia, najmu;
- wprowadzenia utworu do pamięci komputera;
- rozpowszechniania utworu w sieciach informatycznych, w tym w sieci Internet;
- publicznego wykonania, wystawienia, wyświetlenia, odtworzenia oraz nadawania i reemitowania, a także publicznego udostępniania utworu w taki sposób, aby każdy mógł mieć do niego dostęp w miejscu i czasie przez siebie wybranym.
Wydawca zobowiązuje się szanować osobiste prawa autorskie do utworu.