Antoni Reichenberg SJ
Caregiver of the Poor, Painter, Colleague of Jan Matejko
Abstract
The article is devoted to Antoni Reichenberg, a Polish artist who, after joining the Jesuit order, dedicated many years of his life to social work for the poor in Tarnopol. His life journey took him from Gorlice, through Lviv, Budapest, Stara Wieś near Brzozów, to Tarnopol, shaped both by the events of the Revolutions of 1848 and by his studies at the Academy of Fine Arts in Munich, where he encountered, among others, Jan Matejko. The article revisits Reichenberg’s biography, with particular attention to his artistic activity. It discusses his creative output, outlines the characteristics of his painting technique, and explores his connections with the artistic milieu. The analysis also highlights the significance of his charitable work, which underpins his reputation as a caregiver of the poor and constitutes an important element of cultural heritage.
References
Bochnak, A. i Samek, J. (red.). (1971). Kościół p. w. św. Barbary i klasztor jezuitów. W: Katalog zabytków sztuki w Polsce (T. 4: Miasto Kraków, cz. 2: Kościoły i klasztory śródmieścia, s. 94–107). Warszawa: Instytut Sztuki PAN.
Brząkalski, J. (1922). O. Antoni Reichenberg T.J. (wyd. 2). Kraków: Wydawnictwo Księży Jezuitów.
Ciciora, B. (2007). Monachijskie malarstwo historyczne XIX wieku. W: W. Bałus i B. Ciciora (red.), Nauczyciele Matejki, Grottgera, Gierymskich… Monachijskie malarstwo historyczne XIX wieku: wystawa w Muzeum Narodowym w Krakowie, marzec – czerwiec 2007. Kraków: Muzeum Narodowe.
Czencz, W. (1903). Ś. p. O. Antoni Reichenberg T. J. (Wspomnienie pośmiertne). Gazeta Kościelna: pismo poświęcone sprawom kościelnym i społecznym: organ Towarzystwa Wzajemnej Pomocy Kapłanów, 11(8).
Feuß, A. (2015). Artyści polscy w Monachium w latach 1828–1914. [online] https://www.porta-polonica.de/pl/atlas-miejsc-pami%C4%99ci/artysci-polscy-w-monachium-w-latach-1828-1914 (dostęp 30.08.2025).
Jabłoński, I. (1911). Kopia notatek sprzed 30 lat w karykaturze piśmiennej o Janie Matejce. Lamus. Red. M. Pawlikowski. Lwów: H. Altenberg; Warszawa: E. Wende i Sp.
Koneczny, F. (1939). Święci w dziejach narodu polskiego (T. 7–8). Miejsce Piastowe: Towarzystwo Świętego Michała Archanioła.
Ks. B. B. (1913). Słów kilka o sprawie, godnej zastanowienia. Wiadomości Archidiecezjalne Warszawskie, nr 11.
Matejko, J. (1895). Z listów Jana Matejki: 1856–1863. Kraków: nakładem redakcyi „Czasu”:
„Niewiasta”. (1862). Nr 18, 6 maja.
Paszenda, J. (2007). Reichenberg Antoni. W: U. Makowska i K. Mikocka-Rachubowa (red.), Słownik artystów polskich i obcych w Polsce działających (zmarłych przed 1966 r.): malarze, rzeźbiarze, graficy (T. 8). Warszawa: Instytut Sztuki Polskiej Akademii Nauk.
Rejowicz, J. (1913). Pierwotna kaplica Serca Jezusowego w Krakowie na Wesołej. Kraków: Kolegium OO. Jezuitów na Wesołej.
Sprawozdanie Dyrekcyi Towarzystwa Przyjaciół Sztuk Pięknych w Krakowie z Czynności w Roku 1861/62. (1862). Kraków: Nakładem Towarzystwa Przyjaciół Sztuk Pięknych
Stępień, H. (1990). Artyści polscy w środowisku monachijskim w latach 1828–1855. Wrocław etc.: Zakład Narodowy im. Ossolińskich.
Stępień, H. (2003). Artyści polscy w środowisku monachijskim w latach 1856–1914. Warszawa: Instytut Sztuki Polskiej Akademii Nauk.
Świątek, F. (1930). Świętość Kościoła w Polsce w okresie rozbiorowym i porozbiorowym (T. 1). Kielce.
Swieykowski, E. (1905). Pamiętnik Towarzystwa Przyjaciół Sztuk Pięknych w Krakowie 1854–1904: pięćdziesiąt lat działalności dla ojczystej sztuki. Kraków: Towarzystwo Przyjaciół Sztuk Pięknych.
Wspomnienie życia ojca ubogich tarnopolskich ś. p. ks. Antoniego Reichenberga T. J. w rocznicę chwalebnej śmierci 23 stycznia 1903. (1904). Tarnopol.
Załęski, S. (1906). Jezuici w Polsce (T. 5, cz. 2: Jezuici w Polsce porozbiorowej. 1820–1905). Kraków: nakładem drukarni W. L. Anczyca.
Źródła internetowe
„Nagrobek Franciszka Morgenbessera i Antoniego Reichenberga”. Baza Polonika. [online] https://baza.polonika.pl/pl/obiekty/nagrobek-franciszka-morgenbessera-i-antoniego-reichenberga (dostęp 30.08.2025).
„Mikulinecki cmentarz – żywi historii za nagrobkami”. Te News. [online] https://www.tenews.org.ua/post/show/1571631180-mikulineckiy-cvintar-zhivi-istorii-za-nadgrobkami (dostęp 30.08.2025).
„Bazylika”. Starawies.jezuici.pl. [online] https://starawies.jezuici.pl/sanktuarium/historia-sanktuarium/zwiedzanie/ (dostęp 30.08.2025).
Copyright (c) 2025 Perspectives on Culture
This work is licensed under a Creative Commons Attribution-NoDerivatives 4.0 International License.
Autor, zgłaszając swój artykuł, wyraża zgodę na korzystanie przez Wydawnictwo Uniwersystet Ignatianum z utworu na następujących polach eksploatacji:
- utrwalania utworu w formie papierowej, a także na nośniku cyfrowym lub magnetycznym;
- zwielokrotnienia utworu dowolną techniką, bez ograniczenia ilości wydań i liczby egzemplarzy;
- rozpowszechniania utworu i jego zwielokrotnionych egzemplarzy na jakimkolwiek nośniku, w tym wprowadzenia do obrotu, sprzedaży, użyczenia, najmu;
- wprowadzenia utworu do pamięci komputera;
- rozpowszechniania utworu w sieciach informatycznych, w tym w sieci Internet;
- publicznego wykonania, wystawienia, wyświetlenia, odtworzenia oraz nadawania i reemitowania, a także publicznego udostępniania utworu w taki sposób, aby każdy mógł mieć do niego dostęp w miejscu i czasie przez siebie wybranym.
Wydawca zobowiązuje się szanować osobiste prawa autorskie do utworu.
