The Tyniec “Games”
On One Manuscript by Ignacy Skrocki SJ (1799–1851)
Abstract
The article concerns the manuscript “Opisanie przyjacielowi zabaw swoich i współmieszkańców Collegii Theologici Tynecensis Societatis Jesu. Anno 1828 mense 1 O[cto]bris” (Description to a friend of his own and his fellow residents’ games at the Collegia Theologica…) by Ignacy Skrocki SJ (1799–1851), written during the “Tyniec episode in the history of the Jesuits,” already described in scholarly detail by Ludwik Grzebień SJ and Stanisław Cieślak SJ. Skrocki’s manuscript, considered as an example of the material heritage and achievements of the Jesuits, also provides important knowledge about the intangible heritage of the Jesuits: their teaching practices, the scope and content of their teachings and their compliance with the Ratio studiorum, the importance of the local and supra-local religious community united by shared values. The analysis and interpretation of Skrocki’s poetic work also offers his brief description of the activities and personalities of individual Jesuits who were co-creators of the Tyniec college at the time, as well as the roles and functions they performed. The titular “games” refer primarily to the teaching of the Holy Scriptures, dogmatic theology and canon law, in addition to aspects of everyday life and other duties subject to Jesuit regulations. The artistic qualities of Opisanie... are highlighted, as well as its research potential in relation to the network of Jesuit communities and the connections between them in the 19th century, on top of the importance of the Jesuit heritage (including the centuries-old heritage of Jesuit pedagogy). The connections between Opisanie... and Enlightenment literature have been pointed out, in particular with the so-called occasional poetry of the (monastic) community.
References
Skrocki, I. (1828), „Opisanie przyjacielowi zabaw swoich i współmieszkańców Collegii Theologici Tynecensis Societatis Jesu. Anno 1828 mense 1 O[cto]bri”. Oss. Paw. 29.
Adamowski, J., Smyk, K. (red.). (2013). Niematerialne dziedzictwo kulturowe: źródła – wartości – ochrona. Lublin-Warszawa: Wydawnictwo UMCS, Narodowy Instytut Dziedzictwa.
Ahmad, Y. (2006). The Scope and Definitions of Heritage, from Tangible to Intangible. International Journal of Heritage Studies, no. 3, 292-300. DOI: 10.1080/13527250600604639
Aleksandrowska, E. (1983). (opr. i wstęp). Wiersze Józefa Morelowskiego. Wrocław: Zakład Narodowy imienia Ossolińskich.
Bartnicka, K., Bieńkowski, T. (2000). (wstęp i opr.). Ratio atque insitutio studiorum SJ czyli Ustawa szkolna Towarzystwa Jezusowego (1599). Warszawa: Wydawnictwo Naukowe Ateneum.
Bieś A.P. SJ (2012). Ratio studiorum. W: E. Gigilewicz (red.), Encyklopedia katolicka, t. 16, Lublin: Towarzystwo Naukowe KUL, 1226-1227.
Catalogi Sociorum et Officiorum Provinciae Galicianae Societatis Jesu ex Annis 1821-1831). Kraków: Nakładem „Czasu”, https://arsi.jesuits.global/wp-content/uploads/2022/06/Galicianae_1821-1832-lowquality.pdf (dostęp: 12.08.2025).
Chotkowski, W. (2019). Kasaty klasztorów w Galicji. Wybór prac. M. Derwich, ks. J. Królikowski (red.). Kraków: Uniwersytet Papieski Jana Pawła II w Krakowie, Wydawnictwo Naukowe.
Cieślak, S. SJ (2020). Jezuici w Tyńcu (1826–1831). W: J. Walkusz (red.), Kościół w Polsce. Dzieje i kultura tom XIX. Kraków: TYNIEC Wydawnictwo Benedyktynów.
Czerwińska, K. (2018). Przepakować dziedzictwo : przeszłość jako projekcja rzeczywistości - przypadki śląskie. Katowice: Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego.
Donnely, D. (2006). Ratio studiorum w dialogu ze współczesnymi studentami. W: Ratio Studiorum 400. The past, present, and future of a four hundred year tradition of Jesuit education. Kraków: Wydawnictwo WAM.
Dybowska, E. (2013). Wychowawca w pedagogice ignacjańskiej. Kraków: Akademia Ignatianum, Wydawnictwo WAM.
Gębarowicz, M. (1929). (opr.). Katalog rękopisów Bibljoteki im. Gwalberta Pawlikowskiego. Lwów: Zakład Narodowy imienia Ossolińskich.
Giżycki, J.M. (1905). Materyały do dziejów Akademii Połockiej i szkół od niej zależnych. Kraków: W. L. Anczyc i Spółka.
Gomóła, A. (2009). Tradycja, dziedzictwo, dorobek – rekonesans terminologiczny. W: J. Adamowski, J. Styk (red.), Tradycja: wartości i przemiany. Lublin: Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej, 11–17.
Gomóła, A., Kosowska, E. (2016). Dziedzictwo kultury jako problem społeczny, naukowy i dydaktyczny. W: M. Pacukiewicz (red.), Badanie kultury: ludzie, projekty, realizacje. Katowice: Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego.
Górowska-Mitrus, M. (2019). Józef Morelowski jako dydaktyk, perfekcjonista i literat cyzelator. W: M. Kuran (red.), „Labor omnia vincit improbus”. Etos pracy w literaturze i kulturze – wybrane ujęcia. Łódź: Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, 135-149, DOI: 10.18778/8142-437-0
Grzebień, L. SJ (1997). Tyniecki epizod w dziejach jezuitów. W: Benedyktyńska praca. Studia historyczne ofiarowane o. Pawłowi Szczanieckiemu w 80-rocznicę urodzin. Kraków: TYNIEC Wydawnictwo Benedyktynów.
Grzebień, L. SJ (2004). Encyklopedia wiedzy o jezuitach na ziemiach Polski i Litwy 1564–1995). Kraków: Wyższa Szkoła Filozoficzno-Pedagogiczna „Ignatianum”, Wydawnictwo WAM.
Harrison, R. (2013). Heritage: Critical Approaches. New York: Routledge.
Inglot, M. (2015). How the Jesuits survived their suppression. The Society of Jesus in the Russian Empire (1773-1814). Ed. ed transl. Philadelphia: Saint Jospeh University Press.
Inglot, M. (2020). Katolicki zakon nauczający w państwie carów (1772-1802). Studia Paedagogica Ignatiana, t. 22, nr 4, 73–94. DOI: 10.12775/SPI.2019.4.003.
Kadulska, I. (2004). Akademia Połocka. Ośrodek kultury na Kresach 1812-1820. Gdańsk: Wydaw. Uniwersytetu Gdańskiego.
Kiedos, J. (2004). Jezuici i ich działalność na terenie diecezji katowickiej do roku 1992. Jaworze – Ustroń: Wyd. MADAR.
Kołacz, J. (red.). (2006). Podstawy edukacji ignacjańskiej. Tłum. B. Steczek. Kraków: Wyższa Szkoła Filozoficzno-Pedagogiczna Ignatianum, Wydawnictwo WAM.
Królikowska, A. (red.). (2010). Pedagogika ignacjańska. Historia, teoria, praktyka. Kraków: Wyższa Szkoła Filozoficzno-Pedagogiczna Ignatianum, Wydawnictwo WAM.
Marek, Z. (2021). Pedagogia i pedagogika ignacjańska (jezuicka). Horyzonty Wychowania, nr 20(56), 11-21. DOI: 10.35765/hw.2071
Nalepa, M. (2016). Wyimki z biografii jezuitów białoruskich. Acta Universitatis Lodziensis. Folia Litteraria Polonica, nr 4(34), 103-130. DOI: 10.18778/1505-9057.34.09
Nalepa, M. (2021).Iwo Czeżowski (1814-1889) - zapomniany pisarz Towarzystwa Jezusowego. Studia i teksty. Rzeszów: Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego.
Pavone, S. (2020). Jezuici w Rosji po kasacie zakonu w 1773 roku. Studia Paedagogica Ignatiana, t. 22, nr 4. DOI: 10.12775/SPI.2019.4.004.
Piechnik, L. (2003). Powstanie i rozwój jezuickiej Ratio studiorum (1548–1599). Kraków: Wydawnictwo WAM, Wyższa Szkoła Filozoficzno-Pedagogiczna „Ignatianum”.
Rotter, L., Legutko, P., (2023). Dziedzictwo chciane – dziedzictwo niechciane. Kraków: Avalon.
Schatz, K. (2001). Sobory powszechne. Punkty zwrotne w historii Kościoła. Tłum. J. Zakrzewski. Kraków: Wydawnictwo WAM.
Smith, L. (2006). Uses of Heritage. Abingdon: Routledge.
Szacki, J. (2011). Tradycja. Warszawa: Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego.
Topij-Stempińska, B. (2018). Kasata zakonu jezuitów w polskiej historiografii XX wieku i w początkach XXI wieku. Przegląd Historyczno-Oświatowy, nr 1-2. DOI: 10.17460/PHO_2018.1_2.12
Tunbridge, J. (2018). Zmiana warty. Dziedzictwo na przełomie XX i XXI wieku. Tłum. A. Kamińska. Kraków: Międzynarodowe Centrum Kultury.
Vecco, M. (2010). A definition of cultural heritage: From the tangible to the intangible. Journal of Cultural Heritage, vol. 11, iss. 3, 321-324. DOI: 10.1016/j.culher.2010.01.006.
Wiersze Józefa Morelowskiego. E. Aleksandrowska. Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich. 1983
Załęski, S. (1906). Jezuici w Polsce. T.5. Jezuici w Polsce porozbiorowej 1773-1905. Cz.2. 1820-1905. Kraków: Drukiem i nakładem drukarni W.L. Anczyca.
Zielonka, D. (2025). Jezuickie misje ludowe na Śląsku w latach 1851-1852. Kraków: Ridero.
Jezuickie Archiwum Cyfrowe, JAC, https://tinyurl.com/bbjyezfk (dostęp: 01.08.2025).
Muzejon Jezuicki, https://tinyurl.com/sp7zzzby (dostęp: 03.07.2025).
Copyright (c) 2025 Perspectives on Culture

This work is licensed under a Creative Commons Attribution-NoDerivatives 4.0 International License.
Autor, zgłaszając swój artykuł, wyraża zgodę na korzystanie przez Wydawnictwo Uniwersystet Ignatianum z utworu na następujących polach eksploatacji:
- utrwalania utworu w formie papierowej, a także na nośniku cyfrowym lub magnetycznym;
- zwielokrotnienia utworu dowolną techniką, bez ograniczenia ilości wydań i liczby egzemplarzy;
- rozpowszechniania utworu i jego zwielokrotnionych egzemplarzy na jakimkolwiek nośniku, w tym wprowadzenia do obrotu, sprzedaży, użyczenia, najmu;
- wprowadzenia utworu do pamięci komputera;
- rozpowszechniania utworu w sieciach informatycznych, w tym w sieci Internet;
- publicznego wykonania, wystawienia, wyświetlenia, odtworzenia oraz nadawania i reemitowania, a także publicznego udostępniania utworu w taki sposób, aby każdy mógł mieć do niego dostęp w miejscu i czasie przez siebie wybranym.
Wydawca zobowiązuje się szanować osobiste prawa autorskie do utworu.
