Constructions of Femininity in Polish Film
A Draft Analysis
Abstract
The article aims to analyse the representation of women in Polish cinematography against the background of crucial political, economic and cultural transformations in the country, starting from the unstable interwar years, through the communist period, to a fully democratic state with a free market economy. The author argues that the social perception of femininity is modified whenever historical realities and social conventions change. Those reconstructed models of womanhood provide a defining framework for women’s expected and acceptable behaviours and attitudes in a given community. This has been particularly evident in Poland, where cultural transformations have constantly been intertwined with political and economic changes, while cinema remains a vital medium to convey cultural values and raise important social issues. The study examines how the changing socio-historical context has shaped the category of womanhood in Polish (film) culture and discusses the most distinctive constructions of femininity and female role models it has developed.
References
Falkowska, J. (1995). A Case of Mixed Identities: The Representation of Women in Post-Socialist Polish Films. Canadian Woman Studies, nr 16 (1), 35–37.
Gierszewska, B. (oprac.). (2002). Mniszkówna... i co dalej w polskim kinie? Wybór tekstów z czasopism filmowych dwudziestolecia międzywojennego. Kielce: Wydawnictwo Akademii Świętokrzyskiej.
Gołaszewska, M. (1989). Kultura estetyczna. Warszawa: Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne.
Hall, S. (1995). The Whites of Their Eyes: Racist Ideologies and the Media. W: G. Dines i J.M. Humez (red.), Gender, Race and Class in Media. A Text-reader. Thousand Oaks, London: Sage Publications, 18–22. Haltof, M. (2004). Kino polskie. Gdańsk: Słowo/Obraz Terytoria.
Helman, A. (1999). Wprowadzenie. W: G. Stachówna (red.), I film stworzył kobietę. Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, 11–15.
Hendrykowska, M. (1999). Swojska i dziarska Jadzia Smosarska. W: G. Stachówna (red.), I film stworzył kobietę. Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, 27–38.
Heymanowa, S. (1931). Wytwórnie złego powietrza. Kino, nr 46, 5.
Jackiewicz, A. (1983). Moja filmoteka. Kino polskie. Warszawa: Wydawnictwa Artystyczne i Filmowe.
Johnson, C. (1991). Kino kobiece jako kino buntu. Film na Świecie, nr 384, 13–21.
Klimczak-Ziółek, J. (2006). Kobiecość jako konstrukt kulturowy dyskursu medialnego. W: K. Piątek i E. Jurczyńska-McCluskey (red.), Między tradycją a nowoczesnością. Współczesna kobieta polska z perspektywy socjologicznej. Bielsko-Biała: Wydawnictwo Wyższej Szkoły Techniczno-Humanistycznej.
Łotman, J. (1983). Semiotyka filmu. Warszawa: Wiedza Powszechna. Makuszyński, K. (1925). Światłem na światło!. Wiadomości Filmowe, nr 1, 4.
Marszałek, R. (2008). Kapelusz i chustka. W: I. Kurz (red.), Film i historia. Antologia. Warszawa: Wydawnictwo Uniwersytetu Warszawskiego, 27–50.
Mazierska, E. (2002). Witches, Shamans, Pandoras – Representation of Women in the Polish Postcommunist Cinema. Scope: An Online Journal of Film and Television Studies, nr 2 (June). Pozyskano z: http://www.nottingham.ac.uk/film/journal/articles/witches-shamans-pandoras.htm (dostęp: 27.12.2021).
Mazierska, E. i Ostrowska, E. (2006). Introduction. W: E. Mazierska i E. Ostrowska, Women in Polish Cinema. New York, Oxford: Berghahn Books, 1–12.
Oleksy, E.H. (2000). Wróbelek za złamanym skrzydłem (…) i kieliszek czystej. Konstrukcje kobiecości w polskiej powojennej kulturze wizualnej. W: E.H. Oleksy i E. Ostrowska (red.), Gender – Film – Media. Kraków: Rabid, 177–187.
Ostrowska, E. (1997). Obraz Matki Polki w kinie polskim – mit czy stereotyp? Kwartalnik Filmowy, nr 17, 131–140.
Ostrowska, E. (2004). Matki Polki i ich synowie. Kilka uwag o genezie obrazów kobiecości i męskości w kulturze polskiej. W: M. Radkiewicz (red.), Gender. Konteksty. Kraków: Rabid, 215–227.
Ostrowska, E. (2005). Socrealistyczne maskarady patriarchatu. W: M. Jakubowska, T. Kłys i B. Stolarska (red.), Między słowem a obrazem. Księga pamiątkowa dla uczczenia jubileuszu Profesor Eweliny Nurczyńskiej-Fidelskiej. Kraków: Rabid, 205–212.
Radkiewicz, M. (2006). „Młode wilki” polskiego kina. Kategoria gender a debiuty lat 90. Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego.
Renz, R. (2000). Kobieta w społeczeństwie polskim w XX wieku. W: K. Janik (red.), Partnerka, matka, opiekunka. Status kobiety w dziejach nowożytnych od XVI do XX wieku. Bydgoszcz: Wydawnictwo Uczelniane Wyższej Szkoły Pedagogicznej, 410–420.
Siemieńska, R. (2001). Stereotypy kobiet a akceptacja ich uczestnictwa w polityce. W: A. Kotlarska-Michalska (red.), Wizerunki kobiet. Poznań: Wydawnictwa Naukowe WSNHiD.
Stachówna, G. (2001). Suczka, Cycofon, Faustyna i inne kobiety w polskim filmie lat dziewięćdziesiątych. W: M. Radkiewicz (red.), Gender w humanistyce. Kraków: Rabid, 55–63.
Szwajcowska, J. (2006). The Myth of the Polish Mother. W: E. Mazierska i E. Ostrowska, Women in Polish Cinema. New York, Oxford: Berghahn Books, 15–33.
Thornham, S. (1998). Feminist Media and Film Theory. W: S. Jackson i J. Jones (red.), Contemporary Feminist Theories. Edinburgh: Edinburgh University Press, 213–231.
Winter, I. (1925). Trędowate filmy pana Hertza (garść prawdy). Express Filmowy i Teatralny, nr 14, 3.
Wyszyński, Z. (1999). Powróćmy jak za dawnych lat. Grossówna i Barszczewska – boginie filmu polskiego lat trzydziestych. W: G. Stachówna (red.), I film stworzył kobietę. Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, 17–26.
Zwierzchowski, P. (2000). Irena nie chce iść do domu! (Kobieta w filmie socrealistycznym). W: K. Janik (red.), Partnerka, matka, opiekunka. Status kobiety w dziejach nowożytnych od XVI do XX wieku. Bydgoszcz: Wydawnictwo Uczelniane Wyższej Szkoły Pedagogicznej, 451–458.
Copyright (c) 2023 Jesuit University Ignatianum in Krakow
This work is licensed under a Creative Commons Attribution-NoDerivatives 4.0 International License.
Autor, zgłaszając swój artykuł, wyraża zgodę na korzystanie przez Wydawnictwo Uniwersystet Ignatianum z utworu na następujących polach eksploatacji:
- utrwalania utworu w formie papierowej, a także na nośniku cyfrowym lub magnetycznym;
- zwielokrotnienia utworu dowolną techniką, bez ograniczenia ilości wydań i liczby egzemplarzy;
- rozpowszechniania utworu i jego zwielokrotnionych egzemplarzy na jakimkolwiek nośniku, w tym wprowadzenia do obrotu, sprzedaży, użyczenia, najmu;
- wprowadzenia utworu do pamięci komputera;
- rozpowszechniania utworu w sieciach informatycznych, w tym w sieci Internet;
- publicznego wykonania, wystawienia, wyświetlenia, odtworzenia oraz nadawania i reemitowania, a także publicznego udostępniania utworu w taki sposób, aby każdy mógł mieć do niego dostęp w miejscu i czasie przez siebie wybranym.
Wydawca zobowiązuje się szanować osobiste prawa autorskie do utworu.
