Kształtowanie się tureckiej sceny politycznej w latach 1938–1950
Abstrakt
Artykuł szczegółowo omawia ukształtowanie tureckiej sceny politycznej w okresie od śmierci Mustafy Kemala do utraty władzy przez rządzącą od 1923 r. Partię Ludowo-Republikańską. Autorka skupia się w szczególności na próbach wprowadzenia ustroju wielopartyjnego oraz przyczynach zmiany władzy w Turcji. Tekst został opracowany na podstawie analizy źródłowej (archiwalnej oraz prasowej) oraz analizy opracowań dotyczących badanej epoki. Z przeprowadzonej kwerendy jednoznacznie wynika, iż głównymi powodami utraty władzy przez kemalistów były problemy ekonomiczne państwa, brak sformułowanego programu, który obejmowałby interesy chłopów i robotników, oraz brak zainteresowania ich sytuacją, a także utrata autorytetu w stosunku do tego, jakim cieszył się Mustafa Kemal. Te wszystkie czynniki doprowadziły do przegrania wyborów w 1950 r.
Bibliografia
Archiwum Ministerstwa Spraw Zagranicznych:
- 6/1587 – Departament Polityczny Wydział Wschodni, Raporty polityczne Ambasady w Ankarze 1946
- 6/1588 – Departament Polityczny Wydział Wschodni 1945–1948, Raporty polityczne Ambasady w Ankarze 1947
- 6/1590 – Departament Polityczny Wydział Wschodni 1945–1948, Raporty polityczne Ambasady w Ankarze 1948
- 11/36/561 – Samodzielny Wydział Wschodni w latach 1949–1954, 11/36/562 Turcja. Sytuacja wewnętrzna 1949
- 11/36/562 – Samodzielny Wydział Wschodni w latach 1949–1954, Turcja. Raporty polityczne plus raport specjalny za 1948 rok
- 11/36/576 – Samodzielny Wydział Wschodni w latach 1949–1954, 11/36/562 Turcja. Raporty polityczne 1950
- 11/36/588 – Samodzielny Wydział Wschodni w latach 1949–1954, 11/36/562 Turcja. Raporty i notatki polityczne 1951
Türkiye Büyük Millet Meclisi Arşivi: - Zabıt Ceridesi II/22
- Resmî Gazete (później: RG), Birleşmiş Milletler Antlaşmasi, Kanun 4801, Ankara 24.08.1945.
- RG, Anayasa Kanun 4695, Ankara 10.01.1945
- RG, Belediye Kanunun bazı maddelerinin değiştirilmesi hakkında Kanun 4878, Ankara 29.04.1946
- RG, Milletvekilleri Seçimi Kanunu, Kanun no. 4918, Ankara 6.06.1946 1924 Anayasası, Kanun: 491, 20.04.1340 (1924), https://www.anayasa.gov. tr/tr/mevzuat/onceki-anayasalar/1924-anayasasi/ (dostęp: 30.01.2022).
Aydemir, Ş.S. (2011). Ťkinci Adam 1938–1950. T. II. İstanbul: Remzi Kitabevi.
Benhür, Ç. (2007). 14 Mayıs 1950 Genel Seçimlerinde CHP ve DP’nin Seçim Kampanyalarının Ana Hatları. Edebiyat Dergisi Selçuk Üniversitesi, nr 17, 61–75.
Bieniek, K. (2013). System partyjny Republiki Turcji w latach 1950–2011. Warszawa: Dom Wydawniczy Elipsa.
Kili, S. (2002). Türk Devrim Tarihi. İstanbul: İş Bankası Kültür Yayınları.
Kołodziejczyk, D. (2000) Turcja. Warszawa: TRIO.
Olszowska, K.M. (w druku). Znaczenie Morza Czarnego dla relacji turecko-sowieckich w latach 1939–1946. Folia Historica Cracoviensia.
Öztürk, K. (2009). Halide, Tutku, Hüzün, Ťsyan. İstanbul: Timaş Yayınları.
Shaw, S.J. i Shaw K.E. (2012). Historia Imperium Osmańskiego i Republiki Turcji 1808–1975. T. II. Warszawa: Wydawnictwo Dialog.
Taşpınar Dağcı, G.T. (2005). Türk Siyasi Tarihinde Hürriyet Partisi’nin Yeri. Yakın Dönem Türkiye Araştırmaları Dergisi, nr 4(8), 15–29.
Tunaya, T.Z. (1995). Türkiye’de Siyasi Partiler. İstanbul: ARBA.
Ünal, S. (2015). Türkiye’de 1923–1960 Yılları Arasında Kapatılan Siyasi Partiler. Yalova Sosyal Bilimler Dergisi, nr 5(10), 100–156.
Weiker, W. (1973). Political Tutelage and Democracy in Turkey. The Free Party and its Aftermath. Linden: E.J. Brill.
Hasanli, J. (2008). SSSR–Turcyja: ot niejtralitieta k chołodnoj wojjne (1939– 1953). Moskva: Centr Propagandy.
Copyright (c) 2022 Akademia Ignatianum w Krakowie
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa 4.0 Międzynarodowe.
Autor, zgłaszając swój artykuł, wyraża zgodę na korzystanie przez Wydawnictwo Uniwersystet Ignatianum z utworu na następujących polach eksploatacji:
- utrwalania utworu w formie papierowej, a także na nośniku cyfrowym lub magnetycznym;
- zwielokrotnienia utworu dowolną techniką, bez ograniczenia ilości wydań i liczby egzemplarzy;
- rozpowszechniania utworu i jego zwielokrotnionych egzemplarzy na jakimkolwiek nośniku, w tym wprowadzenia do obrotu, sprzedaży, użyczenia, najmu;
- wprowadzenia utworu do pamięci komputera;
- rozpowszechniania utworu w sieciach informatycznych, w tym w sieci Internet;
- publicznego wykonania, wystawienia, wyświetlenia, odtworzenia oraz nadawania i reemitowania, a także publicznego udostępniania utworu w taki sposób, aby każdy mógł mieć do niego dostęp w miejscu i czasie przez siebie wybranym.
Wydawca zobowiązuje się szanować osobiste prawa autorskie do utworu.
