The Drama of the Subject of Responsibility in the Philosophy of Emmanuel Lévinas

Keywords: responsibility, substitution, desire, freedom, the Other

Abstract

The purpose of the following article is to trace the boundaries and methods used in eidetic phenomenology related to the access to the very method of showing the sense of phenomena, carried out on the example of phenomenology present in Emmanuel Lévinas’ writings. A special and extreme example of this type of situation is the “relations” of The-Same (identical) responsibility towards the Other, taking the form of substitution, in a radical interpretation of the French phenomenologist’s phenomenology of transcendence.

However, with the increasing ethical requirements of the philosophy of transcendence, as a consequence of Lévinas’s equally radical ontology, the sense of the Other-in-myself dangerously approaches the figure of the internal self-prosecutor, who becomes the metaphor of the current in his writings figure of the ethical violence and retaliation of the Other towards the Same. I perceive here deeply hidden, also for Lévinas, resentimental motifs of the spirituality in which he grew up. On the one hand, Lévinas’s philosophy strives to exclude the possibility of the re-emergence of the Auschwitz event, but on the other, it becomes the driving force behind this thinking.

Author Biography

Jacek Świętnicki, Akademia Ignatianum w Krakowie

Mgr filozofii i informatyki. Absolwent Akademii Górniczo-Hutniczej (informatyka) oraz Uniwersytetu Jana Pawła II w Krakowie (filozofia). Pracuje w Akademii Ignatianum w Krakowie. Zainteresowania naukowe: filozofia współczesna (m.in. J. Derrida, M. Foucault, Deleuze), zwłaszcza fenomenologia (E. Husserl, M. Heidegger, Lévinas, M. Henry, J.-L. Marion, J. Tischner) i filozofia dialogu (F. Rosenzweig).

References

Derrida, J. (2004). Pismo i różnica. Tłum. K. Kłosiński. Warszawa: Wydawnictwo KR.

Lévinas, E. (1985). Znaczenie a sens. Tłum. S. Cichowicz. Literatura na świecie, nr 11-12, 239-280.

Lévinas, E. (1991a). Etyka i Nieskończony: rozmowy z Philipp’em Nemo. Tłum. B. Opolska-Kokoszka. Kraków: Wydawnictwo Naukowe Papieskiej Akademii Teologicznej.

Lévinas, E. (1991b). Ślad innego. Tłum. B. Baran. W: B. Baran (red.), Filozofia dialogu. Kraków: Wydawnictwo Znak.

Lévinas, E. (1991c). Trudna wolność: Eseje o judaizmie. Tłum. A. Kuryś. Gdynia: Wydawnictwo Atex.

Lévinas, E. (1994). O Bogu, który nawiedza myśl. Tłum. M. Kowalska. Kraków: Wydawnictwo Znak.

Lévinas, E. (1995). Cztery lektury talmudyczne. Tłum. E. Burska. Kraków: Wydawnictwo Oficyna Literacka.

Lévinas, E. (1998). Całość i nieskończoność: esej o zewnętrzności. Tłum. M. Kowalska. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe.

Lévinas, E. (1999). Czas i to, co inne. Tłum. J. Migasiński. Warszawa :Wydawnictwo KR.

Lévinas, E. (2000). Inaczej niż być lub ponad istotą. Tłum. P. Mrówczyński. Warszawa: Wydawnictwo Aletheia.

Lévinas, E. (2006). Istniejący i istnienie. Tłum. J. Margański. Kraków: Wydawnictwo Homini.

Lévinas, E. (2007). O uciekaniu. Tłum. A. Czarnacka. Warszawa: Wydawnictwo IFiS PAN.

Lévinas, E. (2008a). Bóg, śmierć i czas. Tłum. J. Margański. Kraków: Wydawnictwo Znak.

Lévinas, E. (2008b). Odkrywając egzystencję z Husserlem i Heideggerem. Tłum. E. Sowa. Warszawa: Wydawnictwo IFiS PAN.

Filek, J. (1998). Dać się zabić czy zabić samemu? Znak nr 523, 100-107.

Gadacz, T. (1990). Wolność a odpowiedzialność. Rosenzweiga i Lévinasa krytyka heglowskiej wolności ducha. Kraków: Wydawnictwo Naukowe Papieskiej Akademii Teologicznej.

Gadacz, T. (2013). O zmienności życia. Warszawa: Wydawnictwo Iskry.

Henry, M. (1973). The Essence of Manifestation. Tłum. G. Etzkorn. The Hague: Martinus Nijhoff Netherlands.

Henry, M. (2012). Wcielenie. Filozofia ciała. Tłum. M. Frankiewicz, D. Adamski. Kraków: Wydawnictwo Homini.

Husserl, E. (1975). Idee czystej fenomenologii i fenomenologicznej filozofii, księga pierwsza. Tłum. D. Gierulanka. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe.

Jędraszewski, M. (1994). W poszukiwaniu nowego humanizm. Jean-Paul Sartre – Emmanuel Lévinas. Kraków: Wydawnictwo Naukowe Papieskiej Akademii Teologicznej.

Jędraszewski, M. (1999). Homo: capax Alterius, capax Dei. Emmanuela Lévinasa myślenie o człowieku i Bogu. Poznań: Wydawnictwo Uniwersytetu Imienia Adama Mickiewicza.

Marion, J.-L. (2007). Będąc danym. Tłum. W. Starzyński. Warszawa: Wydawnictwo IFiS PAN.

Plath, S. (1996). Ariel. Tłum. M. Korusiewicz. Poznań: Wydawnictwo Zysk i S-ka.

Plath, S. (1981). The collected poems. Edited by T. Hughes. New York: Publishers Harper & Row.

Ricoeur, P. (1991). Podług nadziei. Tłum. S. Cichowicz i in. Warszawa: Wydawnictwo PAX.

Ricoeur, P. (1997). Autrement: lecture d'Autrement qu'être ou Au-delà de l'essence d'Emmanuel Lévinas, Paris: PUF.

Ricoeur, P. (2004). Drogi rozpoznania. Tłum. J. Margański. Kraków: Wydawnictwo Znak.

Ricoeur, P. (2008). Żyć aż do śmierci oraz fragmenty. Tłum. A. Turczyn. Kraków: Wydawnictwo Universitas.

Rosenzweig, F. (1998). Gwiazda Zbawienia. Tłum. T. Gadacz. Kraków: Wydawnictwo Znak.

Tarnowski, K. (2000). Bóg fenomenologów. Tarnów: Wydawnictwo Biblos.

Tarnowski K. (2011). Intencja a refleksja. Fenomenologia, Nabert, Marcel. W: A. Gielarowski i R. Grzywacz (red.), Między przedmiotowością a podmiotowością. Kraków: Wydawnictwo WAM, 19-34.

Tischner, J. (1998). Spór o istnienie człowieka. Kraków : Wydawnictwo Znak.

Tischner, J. (2000). Świat ludzkiej nadziei. Kraków: Wydawnictwo Znak.

Tischner, J. (2006). Filozofia dramatu. Kraków: Wydawnictwo Znak.

Tischner, J. (2017). Inny. Eseje o spotkaniu. Kraków: Wydawnictwo Znak.

Published
2022-12-27
How to Cite
[1]
Świętnicki, J. 2022. The Drama of the Subject of Responsibility in the Philosophy of Emmanuel Lévinas. Perspectives on Culture. 39, 4 (Dec. 2022), 369-392. DOI:https://doi.org/10.35765/pk.2022.3904.24.