The Metaphysical Power of White

Keywords: Jan Polkowski, Ryszard Krynicki, Bruno Jasieński, Solovki, Solovetsky Islands, GULAG, communist crimes, sanctity in literature/sacred in literature, contemporary religious poetry

Abstract

The interpretation of Jan Polkowski’s poem Morze białe [White Sea] analyzes the phenomenon of contemporary religious poetry that does not necessarily thematically deal with God. The essence of such poetry is a vision of the world, fundamentally religious, assuming trust and entrustment regardless of the secular matter of the poem, which can describe the worst of crimes. The author shows that in the case of the best religious poetry, the principle of anima naturaliter christiana implies that the fundamental goodness of God exists in the poems involuntarily, simply naturally, and not as something added or crafted.

Author Biography

Józef Maria Ruszar, Jesuit University Ignatianum in Krakow

Polski działacz opozycyjny w PRL, jeden z założycieli Studenckiego Komitetu Solidarności w Krakowie. Doktor habilitowany nauk humanistycznych, wykładowca Akademii Ignatianum w Krakowie, dyrektor Instytutu Literatury, redaktor naczelny Kwartalnika Kulturalnego „Nowy Napis”. Od 2004 roku organizuje międzynarodowe konferencje naukowe pod nazwą Warsztaty Herbertowskie i wydaje serię Biblioteka Pana Cogito (ponad 60 tomów do roku 2022). Autor książek: Wytarty profil rzymskich monet. Ekonomia jako temat literacki (2017), Mane, tekel, fares. Obrazy Boga w twórczości Tadeusza Różewicza (2019), Zapasy ze światem Zbigniewa Herberta. Esej o życiu pisarzy w czasach pierwszych sekretarzy (2020). Aktualnie przygotowuje książkę Na ziemi i w niebie. Szkice o ziemskiej i niebieskiej ojczyźnie Jana Polkowskiego.

References

Jasieński, B. (2006). But w butonierce i inne wiersze. Warszawa: Iskry. Krynicki, R. (1975). Organizm zbiorowy. Wiersze i przekłady. Kraków: Wydawnictwo Literackie (i wydania następne).

Krynicki, R. (1996). Magnetyczny punkt. Warszawa: CiS, Warszawa 1996. Krynicki, R. (2009). Wiersze wybrane. Kraków: Wydawnictwo a5.

Krynicki, R. (2014). Wiersze wybrane. Kraków: Wydawnictwo a5.

Polkowski, J. (2021). Pomieszane języki. Sopot: Towarzystwo Przyjaciół Sopotu.

Polkowski, J. (2022). Gdy Bóg się waha. Poezje 1977–2017 (tom 1) oraz Gdy Bóg się waha. Poezje 2018–2022 (tom 2). Kraków: Instytut Literatury i Księgarnia Akademicka.

Barańczak, S. (1988a). Przed i po. Szkice o poezji krajowej przełomu lat siedemdziesiątych i osiemdziesiątych. Londyn: Aneks.

Barańczak, S. (1988b). Wyobraź sobie, że piszesz po polsku. W: S. Barańczak, Przed i po. Szkice o poezji krajowej przełomu lat siedemdziesiątych i osiemdziesiątych. Londyn: Aneks.

Błoński, J. (2019). Język właściwie użyty. Szkice o poezji polskiej drugiej połowy XX wieku. Kraków: Instytut Literatury.

Czaplejewicz, E. (1992). Polska literatura łagrowa. Warszawa: PWN. Czapski, J. (2001). Na nieludzkiej ziemi [Instytut Literacki 1949]. Kraków: Wydawnictwo Znak.

Herling-Grudziński, G. (1996). Inny Świat [Londyn, wyd. ang. Londyn 1951, polskie Paryż 1953]. Warszawa: Czytelnik.

Jaworski, K. (2006). Czytały go białe panienki z podkrążonymi oczyma – kilka słów o życiu i poezji Brunona Jasieńskiego. W: B. Jasieński, But w butonierce i inne wiersze. Warszawa: Iskry.

Jaworski, K. (2009). Dandys. Słowo o Brunonie Jasieńskim. Warszawa: Iskry. Jochimek, J. (2006). Chrystus i Białe Niedźwiedzie. Łódź:

Kaczmarski, J. (1982). Epitafium dla Brunona Jasieńskiego. Pozyskano z: https://www.kaczmarski.art.pl/tworczosc/wiersze/epitafium-dla-bru- nona-jasienskiego (dostęp: 29.03.2022).

Masłoń, K. (2009). Bruno Jasieński – poeta kacapski, „Rzeczpospolita”, 5 grudnia. Pozyskano z: https://www.rp.pl/plus-minus/art7413481-bruno-jasienski-poeta-kacapski (dostęp: 05.12.2009).

Obertyńska, B. (2005). W domu niewoli [Rzym 1946, pod pseudonimem M. Rudzka]. Warszawa: Czytelnik.

Pyzia, J. i Ruszar, J.M. (red.) (2020). Inny świat w literaturze narodów. Konteksty, życiorysy, interpretacje. Kraków: Instytut Literatury.

Ruszar, J.M. (red.). (2017). W mojej epoce już wymieram. Antologia szkiców o twórczości Jana Polkowskiego (1979–2017). Kraków: JMR Trans-Atlantyk i Instytut Myśli Józefa Tischnera.

Shore, M. (2009). Kawior i popiół. Życie i śmierć pokolenia oczarowanych i rozczarowanych marksizmem. Warszawa: Świat Książki.

Stala, M. (2017). List do Jana Polkowskiego. W: J.M. Ruszar (red.), W mojej epoce już wymieram. Antologia szkiców o twórczości Jana Polkowskiego (1979–2017). Kraków: Trans-Atlantyk i Instytut myśli Józefa Tischnera.

Sucharski, R. (2021). Literatura polska z sowieckiego „domu niewoli”. Poetyka. Aksjologia. Twórcy. Kraków: Instytut Literatury.

Tomasik, W. (2018). Cień Jasieńskiego. Przyczynek biobibliograficzny. Pamiętnik Literacki, 109, nr 3.

Watt, A. (1990). Mój wiek. Pamiętnik mówiony, część I. Warszawa: Czytelnik.

Applebaum, A. (2018). Gułag. Warszawa: Wydawnictwo Agora.

Biełomorsko-Bałtijskij kanał imienii Stalina. Istoria stroitielstwa, 1931–1934 gg (1934). Moskwa.

Ciesielski, S. (2010). GUŁag. Radzieckie obozy koncentracyjne 1918–1953. Warszawa: Instytut Pamięci Narodowej.

Khlevniuk, O. [Chlewniuk] (2013). The history of the Gulag. From collectivization to the great terror. New Haven–London: Yale University Press.

Kizny, T. i Kosinowa, T. (1994). Biełomorkanał imienia Stalina. Karta. Kwartalnik historyczny, nr 13.

Owsiany, H. (2000). Polacy w łagrach rosyjskiej północy. W świetle relacji, listów i dokumentów. Warszawa: Slawistyczny Ośrodek Wydawniczy.

Sołżenicyn, A. (2010). Archipelag GUŁag 1918–1956 [pierwsze wydanie: 1973]. Poznań: Dom Wydawniczy Rebis.

Published
2022-09-29
How to Cite
[1]
Ruszar, J.M. 2022. The Metaphysical Power of White. Perspectives on Culture. 38, 3 (Sep. 2022), 501-512. DOI:https://doi.org/10.35765/pk.2022.3803.29.

Most read articles by the same author(s)