The Union of the Churches of Poland and Zambia
Abstract
In 1912, Jesuits from the Province of Galicia of the Society of Jesus reached the territory of an English colony in North Rhodesia (Zambia since 1964) and started evangelization work, which has been continued by the next generation of Polish Jesuits. One of the most beautiful pages about the Jesuits work in Zambia was written by the first bishop and archbishop of Lusaka, Fr. Adam Kozłowiecki SJ (1911–2007). On the 17th of May 1970, he participated, along with his successor in leading the archdiocese of Lusaka, Fr. Archbishop Emmanuel Milingo, in a Mass celebrated in the Cathedral of St. John the Baptist in Warsaw, during which the Primate of Poland, Card. Stefan Wyszyński, preached a homily. During the Mass, a symbolic act of union of the Church of Poland and the Church of Zambia took place, which was expressed by the two bishops’ rings joined by a gold link that were placed on the altar.
The Ordinary from the Diocese of Chipata and the Director of Health from Zambia’s Episcopal Confederation, Bishop George Cosmas Zumaire Lungu, referred to this event during his visit to Poland. On September 16th 2015, in Warsaw, Bishop Lungu participated in signing an agreement regarding a medical cooperation between Cardinal Adam Kozłowiecki Memorial Hospital in Lusaka and the Prof. Doctor Jan Bogdanowicz Children’s Hospital . The agreement was made possible due to the efforts of the Cardinal Adam Kozłowiecki, S.J., foundation, “Heart Without Frontiers” („Serce bez granic”), which is located in Huta Komorowska, in the Kozłowiecki family residence. In this way, the symbolic union between the Polish and Zambian Churches from 17th May 1970 was transformed at the beginning of the 21st century into a new and deeper form of cooperation between those two Churches.
References
Archiwum Prowincji Polski Południowej Towarzystwa Jezusowego w Krakowie (ATJKr.)
rkp. 4486, Korespondencja prowincjalska z lat 1979–1985, s. 280.
rkp. 4758–II, Paluch Ludwik SJ. Korespondencja od różnych osób z lat 1957–1989.
rkp. 4986, Wizyta ks. abpa A. Kozłowieckiego w Polsce w 1970 r. [bez paginacji].
Kozłowiecki, A. (1978). Wśród ludu Zambii, cz. 2: Listy z misyjnego frontu. Wyboru dokonał i do druku przygotował L. Grzebień SJ. Kraków: Wydawnictwo Apostolstwa Modlitwy.
Kozłowiecki, A (1995). Ucisk i strapienie. Pamiętnik więźnia 1939–1945, cz. II. Kraków: Wydawnictwo WAM2.
Kozłowiecki, A. (1998). Moja Afryka, moje Chingombe. Dzieje misjonarza opisane w listach do Przyjaciół. Kraków: Wydawnictwo WAM.
Byłem tym pierwszym (1970). Przewodnik Katolicki, 18 X, nr 42, 396–397. Cieślak, S. (20081, 20092). Kardynał Adam Kozłowiecki. Kraków: Wydawnictwo WAM.
Cieślak, S. (2009). Z polskiej ziemi… Miłość Ojczyzny w życiu ks. kard. Adama Kozłowieckiego SJ (1911–2007). Rocznik Wydziału Pedagogicznego Wyższej Szkoły Filozoficzno-Pedagogicznej Ignatianum w Krakowie, 203–220.
Cieślak, S. (2011). Wspomnienia ks. Kard. Adama Kozłowieckiego SJ z Dachau. Rocznik Wydziału Pedagogicznego Akademii Ignatianum w Krakowie, 131–149.
Cieślak, S. (2012). Auf der Suche nach Versöhnung. Kardinal Adam Kozłowieckis Erinnerungen an seine Zeit im KZ Dachau. Stimmen der Zeit, 6, 397–408.
Cieślak, S. (2013). Być porządnym człowiekiem. Posługa miłosierdzia kard. Adama Kozłowieckiego SJ. Życie Duchowe, nr 76, 72–78.
Cieślak, S. (2014a). Kardynał Adam Kozłowiecki SJ (1911–2007) i papież św. Jan Paweł II (1920–2005). Studia Paedagogica Ignatiana. Rocznik Wydziału Pedagogicznego Akademii Ignatianum w Krakowie, vol. 17, 89–103.
Cieślak, S. (2014b). Ks. kard. Adam Kozłowiecki SJ (1911–2007) Misjonarz Afryki. Studia Sandomierskie, 21, 169–187.
Cieślak, S. (2021a). Ks. kard. Adam Kozłowiecki SJ. Z Dachau na misję do Afryki. Lumen Gentium. Zeszyty Misjologiczne, rok XLI, nr 1 (180), 95–143. Cieślak, S. (2021b). Misjonarz z wdzięczności za ocalenie z obozu w Dachau – ks. kard. Adam Kozłowiecki SJ (1911–2007). Collectanea Theologica. „Biuletyn misjologiczno-religioznawczy”, 91, nr 2, 147–161.
Cieślak, S. (2022). Człowiek dla innych. Posługa ks. kard. Adama Kozłowieckiego SJ w Afryce. W: M. Białkowski i M. Dejneko-Białkowska (red.), Apostołowie Afryki. Studia poświęcone Wandzie Błeńskiej i kardynałowi Adamowi Kozłowieckiemu SJ. Toruń: Jagielloński Instytut Wydawniczy, 117–150.
Ciuccarelli, A. (1970). L’arcivescovo Adam Kozlowiecki festeggiato a Potenza Picena. Il presule ha visitato anche la Santa Casa di Loreto. Voce Adriatica, 18 II.
Cywiński, B. (1970). Zambijski arcybiskup w Polsce. Tygodnik Powszechny, 31 V, nr 22(1114), s. 6.
Czapiewski, S. (1970). Wizyta Arcyb. Milingo w Polsce. Wśród Ludu Zambii, nr 42, 3–21.
Czapiewski, S. (1971). Aby On wzrastał. Chicago. Czapiewski, S. (1986). Warto było żyć…! Na pożegnanie O. Stanisława Czapiewskiego SJ długoletniego rzecznika Polskich Misjonarzy w Zambii. Chicago.
Dusza, T. (po 1980). Kościoły lokalne Afryki, cz. 2, [Rzym], [b. w.].
Dziura, R. (2009). Dialog z religijno-społeczną tradycją ludów Zambii w świetle posoborowej nauki Kościoła. Lublin: Wydawnictwo KUL.
Encyklopedia wiedzy o jezuitach na ziemiach Polski i Litwy 1564–1995 (1996). Oprac. L. Grzebień przy współpracy zespołu jezuitów. Kraków: Wydawnictwo WAM.
Ewangelizacja i rozwój”. Orędzie Ojca św. Pawła VI na Niedzielę Misyjną (1970). Przewodnik Katolicki, 18 X, nr 42, 393–395.
Frazik, W. (2014). Casus tajnego współpracownika pseudonim „Kazek”. W: A.P. Bieś i F. Musiał (red.), Komunistyczny aparat represji wobec Jezuitów Prowincji Polski Południowej. Kraków: Wydawnictwo WAM, 265–292. Gajda, J. (2000). Inkulturacja chrześcijaństwa w Zambii. Warszawa: Wydawnictwo Papieskich Dzieł Misyjnych „Missio-Polonia”.
Grzebień, L. (1978). Wśród ludu Zambii, cz. 1: Pionierski trud misjonarzy słowiańskich 1881–1969. Kraków: Wydawnictwo Apostolstwa Modlitwy.
Grzebień, L. (2008). Serce bez granic. Apostoł Afryki, Obywatel świata, Rodak z Huty Komorowskiej, ks. kard. Adam Kozłowiecki SJ 1911–2007. Sandomierz: Wydawnictwo Diecezjalne i Drukarnia w Sandomierzu.
Grzebień, L. (2012). Serce bez granic. Obywatel świata, Apostoł Afryki, Rodak z Huty Komorowskiej, Ksiądz Kardynał Adam Kozłowiecki SJ 1911–2007. Sandomierz: Wydawnictwo Diecezjalne i Drukarnia w Sandomierzu.
Information on Zambia, its Government and the Catholic Church. Visit of Pope John Paul II to Zambia – May 1989 (1989). Ndola.
Kościół w Polsce żyje intensywnie (1970). Za i Przeciw, 26 VII, nr 30, 6.
Ks. Arcybiskup Adam Kozłowiecki wyjechał z Polski (1970). Myśl Społeczna, 19 VII.
Kumor, B. (2001). Historia Kościoła, t. VIII: Czasy współczesne 1914–1992. Lublin: Wydawnictwo KUL.
Miyoba, M.X. (1975). List afrykańskiej siostry do Polaków. Gość Niedzielny 42, 4.
Murphy, E.P. (2003). A History of the Jesuits in Zambia. A Mission Becomes a Province. Nairobi: Paulines Publications Africa.
N.C. (1970). African scorns “tired”. White view of celibacy. The Southern Cross, 11 II.
Niezawodny Wybawca (1970). Gość Niedzielny, 24 V, 4–5, 8.
Nowosadowski, W. (1970). W Zambii na szlakach polskich pionierów chrześcijaństwa. Myśl Społeczna, 26 VII, 4–5.
Prelekcja arcybiskupa Kozłowieckiego (1970). Gość Niedzielny, 24 V, 2. Prymicje Ks. J. Kulisza SJ (1970). Słowo Powszechne, 15 VII.
Steczek, B. (2010). Przyjaciel świętych. Orędzie Miłosierdzia, nr 74 (IV–VI), 6–7.
Solennemente accolto a Potenza Picena il nuovo Arcivescovo mons. Kozlowiecki (1970). Il Messaggero, 16 II.
Svec, J. (1974). Africa, my love. Cambridge: Good Books.
Święcenia kapłańskie w kaplicy ks. Jezuitów w Warszawie (1970). Zorza. Ilustrowany Tygodnik Katolików, 2 VIII, nr 31(703).
The church must be fully independent financially-Milingo (1970). Times of Zambia, 1 IV, 4.
Una visita in Polonia dell’Arcivescovo di Lusaka (1970). L’Osservatore Romano, 5 VIII, nr 178 (33456), 2.
Zins, H. (1988). Polacy w Zambezji. Lublin: Wydawnictwo Polonia.
Bp Lungu: odnówmy przyjaźń łączącą Kościół polski i zambijski. Internetowy Dziennik Katolicki (dostęp: 25.09.2015).
Wywiad ks. T. Lisa z ks. biskupem George’m Lungu, Portal Diecezji Sandomierskiej (dostęp: 25.09.2015).
Copyright (c) 2022 Jesuit University Ignatianum in Krakow
This work is licensed under a Creative Commons Attribution 4.0 International License.
Autor, zgłaszając swój artykuł, wyraża zgodę na korzystanie przez Wydawnictwo Uniwersystet Ignatianum z utworu na następujących polach eksploatacji:
- utrwalania utworu w formie papierowej, a także na nośniku cyfrowym lub magnetycznym;
- zwielokrotnienia utworu dowolną techniką, bez ograniczenia ilości wydań i liczby egzemplarzy;
- rozpowszechniania utworu i jego zwielokrotnionych egzemplarzy na jakimkolwiek nośniku, w tym wprowadzenia do obrotu, sprzedaży, użyczenia, najmu;
- wprowadzenia utworu do pamięci komputera;
- rozpowszechniania utworu w sieciach informatycznych, w tym w sieci Internet;
- publicznego wykonania, wystawienia, wyświetlenia, odtworzenia oraz nadawania i reemitowania, a także publicznego udostępniania utworu w taki sposób, aby każdy mógł mieć do niego dostęp w miejscu i czasie przez siebie wybranym.
Wydawca zobowiązuje się szanować osobiste prawa autorskie do utworu.
