Transversal Rationality as a Theory of Intercultural Relations
Abstract
Transformations in the cultural sphere such as globalization cause researchers to be forced to develop a new coherent approach in order not to lose the cultural identity of nations in the face of otherness: religious, linguistic, moral and axiological diversity. The solution to this problem may be a concept that, on the one hand, will enable relative autonomy of views in all domains of human life, and, on the other hand, will expand the space of intercultural discourses. These two reasons seem to be sufficient to justify the introduction of the concept of transversal rationality into the theory of cultural studies.
The purpose of this article is to present the concept of transversal rationality, which was created by the American researcher C.O. Schrag. An argument may be put forward that the concept of transversal rationality can be used in research on the individual intellectual development of a human being, but also to study the cultural development of a community.
In the concept of C.O. Schrag, transversality is the dynamic that drives communicative action. The human being as a “transversal agent” who acts in the field of cultural spheres, which include: religion, morality, art and science, create a community that always has an ethical dimension. As Schrag proves, a series of interactions (discursive, interpretative, transversal) at the micro and macro social levels build intercultural relations.
References
Bauman, Z. (1999). Po co komu teoria zmiany? W: J. Kurczewska (red.), Zmiana społeczna. Teorie i doświadczenia polskie. Warszawa: Wy-dawnictwo PWN.
Dąbrowski, K. (1964). O dezintegracji pozytywnej. Warszawa: Państwowy Zakład Wydawnictw Lekarskich.
Gielarowski, A. (2016). Kryzys kultury, kryzys człowieka. Fenomenolo-giczna krytyka kultury: Husserl, Lévinas, Henry. Kraków: Wydawnictwo WAM.
Guattari, F. (1984). Molecular Revolution. Psychiatry and Politics, red. R. Sheed. London: Penguin Books.
Jaskuła, S. i Korporowicz, L. (2017). Współczesne paradygmaty dialogu międzykulturowego. Edukacja Humanistyczna, nr 2(37), 121–138.
Jung, J.H. (2002). Transversality and Geophilosophy in the Age of Global-ization. W: M.B. Matuštik i W.L. McBride (red.), Calvin O. Schrag and the Task of Philosophy after Postmodernity. Evanston: Northwestern University Press.
Kopaliński, W. (2007). Słownik wyrazów obcych i zwrotów obcojęzycznych z almanachem. Warszawa: Rytm Oficyna Wydawnicza.
Korporowicz, L. (1995). Od konfliktu do spotkania kultur, czyli tożsamość jako reguła autotransformacji. W: A. Kapciak, L. Korporowicz i A. Tyszka (red.), Komunikacja międzykulturowa. Zbliżenia i impresje. Warszawa: Wydawnictwo Uniwersytetu Warszawskiego.
Korporowicz, L. (2017). Ku zintegrowanej teorii przestrzeni międzykultu-rowej. Relacje Międzykulturowe, nr 1(1), 59–60.
Kozielecki, J. (2002). Transgresja i kultura. Warszawa: Wydawnictwo Akademickie „Żak”.
Kruszyńska, S. (2020). Analiza religijnej niewiary – ku niemożliwościom dialogu. W: L. Grudziński (red.), Rzeczywistość dialogu. Dialog w filozofii. Filozofia dialogu. Gdańsk: Wydawnictwo Uniwersytetu Gdańskiego.
Limont, W. (2011). Teoria dezintegracji pozytywnej Kazimierza Dąbrow-skiego a zdolności, twórczość, transgresja. Prace Psychologiczne LX – Acta Universitatis Wratislavensis, nr 335, 96–97.
Mrówka, A. (2017). Felix Guattari. Krytyka psychoanalizy i przypadek La Borda. Praktyka Teoretyczna, nr 3/26, 332.
Nikitorowicz, J. i Guzik-Tkacz, M. (2021). Wielokulturowość – międzykul-turowość – transkulturowoś? w?kontek?cie pedagogicznym. ć w kontekście pedagogicznym. Edukacja Międzykulturowa, nr 2/15, 23–36.
Paleczny, T. (2017). Wymiary analizy relacji międzykulturowych. Relacje Międzykulturowe, nr 1/1, 28–55.
Schrag, O.C. (1997). The Self after Postmodernity. New Haven: Yale Uni-versity Press.
Schrag, O.C. (2004). Convergence amidst difference. Philosophical Con-versations across National Boundaries. New York: State University of New York Press.
Smrokowska-Reichmann, A. (2011). Wolfganga Welscha koncepcja transwersalnego rozumu albo „Krytyka statycznego rozumu”. Folia Turistica. Filozofia podróży i turystyki, nr 24, 99–119.
Winiarska, P. (2020). Koncepcja ucieleśnionego podmiotu w filozofii Ca-lvina Schraga. Logos i Ethos, nr 2/55, 111–127.
Winiarska, P. (2022). Kultura – Dyskurs – Wspólnota. Calvina Orville’a Schraga koncepcja komunikacji. Kraków: Wydawnictwo Naukowe Akademii Ignatianum.
Welsch, W. (1998). Nasza postmodernistyczna moderna, przeł. R. Kubicki, A. Zeidler-Janiszewska. Warszawa: Oficyna Naukowa.
Welsch, W. (2004). Transkulturowość. Nowa koncepcja kultury. W: R. Kubicki (red.), Filozoficzne konteksty koncepcji rozumu transwer-salnego. Wokół koncepcji Wolfganga Welscha. Poznań: Wydawnictwo Fundacji Humaniora.
Wilkoszewska, K. (red.). (2004). Wstęp. Estetyka transkulturowa. Kraków: Universitas.
Copyright (c) 2023 Jesuit University Ignatianum in Krakow
This work is licensed under a Creative Commons Attribution-NoDerivatives 4.0 International License.
Autor, zgłaszając swój artykuł, wyraża zgodę na korzystanie przez Wydawnictwo Uniwersystet Ignatianum z utworu na następujących polach eksploatacji:
- utrwalania utworu w formie papierowej, a także na nośniku cyfrowym lub magnetycznym;
- zwielokrotnienia utworu dowolną techniką, bez ograniczenia ilości wydań i liczby egzemplarzy;
- rozpowszechniania utworu i jego zwielokrotnionych egzemplarzy na jakimkolwiek nośniku, w tym wprowadzenia do obrotu, sprzedaży, użyczenia, najmu;
- wprowadzenia utworu do pamięci komputera;
- rozpowszechniania utworu w sieciach informatycznych, w tym w sieci Internet;
- publicznego wykonania, wystawienia, wyświetlenia, odtworzenia oraz nadawania i reemitowania, a także publicznego udostępniania utworu w taki sposób, aby każdy mógł mieć do niego dostęp w miejscu i czasie przez siebie wybranym.
Wydawca zobowiązuje się szanować osobiste prawa autorskie do utworu.
