From Tolerance to Peaceful Coexistence
The Significance of Paweł Włodkowic’s Legal Doctrine Toward non-Christians
Abstract
The article shows the process of formation of the concept of peaceful coexistence with other religions among Polish doctors of canon law in the first half of the 15th century. The circumstances of taking up this issue were closely related to the conflict of Poland and Lithuania with the Teutonic Order, and the immediate impetus was the accusation from the Teutonic Knights that they had made alliances with infidels in the war. Stanisław of Skarbimierz, Andrzej Łaskarzyc and Paweł Włodkowic are considered the originators of the idea. These scholars drew attention to the inalienable rights of pagans, which derive from natural law and ius gentium, and which include the possibility of self-defense, having their own states, power and property. They thus demonstrated that the Teutonic Knights could not invade the Samogitians and Lithuanians under the pretext of conversion. Łaskarzyc and Włodkowic further stressed that pagans should be respected as a result of their human dignity, and that their religious differences are no obstacle to maintaining peaceful relations with them.
The last of the scholars devoted much space to relations between Christians and non-Christians. He argued that religious affiliation alone does not give grounds to consider anyone an enemy of the Church. Nor can the faith be imposed on anyone by force, and Christianization is to be accomplished through patient teaching and personal example. In his view, tolerance that stems directly from natural law builds an atmosphere of trust, making it easier to attract new believers. The idea promoted by Włodkowic, one of peaceful coexistence with non-Christians and concern for the preservation of their rights was, in his eyes, a natural consequence of the pursuit of justice and fairness in relations between communities. Religious tolerance, on the other hand, was a method for maintaining benevolent relations and, consequently, a state of peace between nations.
References
Bełch, S.F. (1965). Paulus Vladimiri and his Doctrine concerning interna-tional Law and Politics, vol. 2. London – the Hague – Paris: Mouton & CO.
Codex epistolaris Vitoldi magni ducis Lithuaniae (1376–1430), ed. A. Prochaska (1882). Cracoviae: Academia Literarum Cracoviae.
Corpus Iuris Canonici, ed. A. Friedberg (1879), vol. 1. Lipsiae: Officina Bernhardi Tauchnitz.
Ehrlich, L. (1955). Polski wykład prawa wojny XV wieku. Warszawa: Wy-dawnictwo Prawnicze.
Ehrlich, L. (1966–1969). Pisma wybrane Pawła Włodkowica, t. 1–3, War-szawa: Instytut Wydawniczy PAX.
Lites ac res gestae inter Polonos Ordinemque Cruciferorum. (1892), t. 2, wyd. I. Zakrzewski. Poznań: Biblioteka Kórnicka.
Agosti, G. (1936). Bezpośrednie źródło „Tractatus de potestate papae respectu infidelium” Pawła Włodkowica. Roczniki Historyczne, nr 2(12), 300–317.
Baczkowski, K. (2001). Argument obrony wiary w służbie dyplomacji pol-skiej w XV wieku. W: W. Iwańczak i S.K. Kuczyński (red.), Kościół – Lu-dzie – Wierzenia. Studia z dziejów kultury i społeczeństwa Europy Środkowej (średniowiecze – wczesna epoka nowożytna). Warszawa: Instytut Historii PAN, Instytut Historii Akademii Świętokrzyskiej w Kielcach, 195–212.
Bar, P. (2018). Päpstliche und kaiserliche Privilegien für den Deutschen Orden in Presßen zwischen Recht und Erinnerung. Einführung ins Thema. Studia historica Brunensia, 1(65), 79–101. DOI: 10.5817/SHB2018-1-6
Bełch, S.F. (1964). The Contribution of Poland to the Development of the Doctrine of International Law (Paulus Vladimiri, decretorum doctor, 1409–1432). London: Veritas Foundation.
Boockmann, H. (1975). Johannes Falkenberg, der deutsche Orden und die polnische Politik. Untersuchungen zur politischen Theorie des späteren Mittelalters. Göttingen: Vandenhoeck & Ruprecht.
Chollet, L. (2011). Paul Vladimir et le Ius Gentium polonais: un droit de résistance au début du XVème siècle? Niepublikowane wystąpienie w czasie konferencji w Lozannie, 1–25.
Drabina, J. (1994). Modele koegzystencji wyznaniowej w Polsce średnio-wiecznej. W: J. Drabina (red.), Współistnienie religii i wyznań w Polsce dawnej i współczesnej. Kraków: Uniwersytet Jagielloński, 3–32.
Ehrlich, L. (1954). Paweł Włodkowic i Stanisław ze Skarbimierza. War-szawa: PWN.
Ehrlich, L. (1963). Rektor Paweł Włodkowic. Rzecznik obrony przeciw Krzyżakom. Kraków: Uniwersytet Jagielloński, Państwowe Wydaw-nictwo Naukowe.
Grabski, A.F. (1968). Polska w opiniach Europy Zachodniej XIV-XV w. War-szawa: PWN.
Grzybowski, K. (1955). Paweł Włodkowic a współczesna mu kanonistyka. Państwo i Prawo, nr 11(10), 799–814.
Jasudowicz, T. (1993). Włodkowica wizja porządku prawnego. Państwo i Prawo, nr 8(48), 27–39.
Jasudowicz, T. (1995). Śladami Ehrlicha: Do Pawła Włodkowica po naukę o prawach człowieka. Toruń: Wydawnictwo Comer.
Jasudowicz, T. (1994–1995). Zasada tolerancji religijnej w nauczaniu Pawła Włodkowica. Roczniki Nauk Społecznych, nr 1(22–23), 47–68.
Kałuża, Z. (1978). Paweł Włodkowic i problem jego doktryny. Zeszyty Naukowe KUL, nr 3–4(21), 85–92.
Kapeliński, F. (1955). Paulus Vladimiri (1369–1435): défenseur de la tolé-rance religieuse. Revue Internationale d’Histoire Politique et Constitu-tionnelle, nr 19–20, 201–214.
Kozłowska-Budkowa, Z. (1964). Stanisława ze Skarbimierza mowa o złych studentach. Biuletyn Biblioteki Jagiellońskiej, nr 15, 11–21.
Krajczyński, J. (2007). Pozycja prawna nieochrzczonych w doktrynie Pawła Włodkowica. Prawo Kanoniczne, nr 1–2(50), 185–212. DOI: 10.21697/pk.2007.50.1-2.09
Łucyszyn, J. CM (2017). The Pragmatic Interpretation of Jagiellonian Ide-as. W: L. Korporowicz i in. (red.), Jagiellonian Ideas towards Challeng-es. Kraków: Jagiellonian Library, 37–50.
Ogonowski, Z. (1997). Czy Paweł Włodkowic był rzecznikiem idei toleran-cji religijnej? W: S. Bylina i in. (red.), Kultura staropolska – kultura eu-ropejska. Prace ofiarowane Januszowi Tazbirowi w siedemdziesiątą rocznicę urodzin. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe Semper, 179–184.
Ożóg, K. (2004). Uczeni w monarchii Jadwigi Andegaweńskiej i Władysława Jagiełły (1384–1434). Kraków: Polska Akademia Umie-jętności.
Rodriguez Bachiller, A. (1986). Paulus Wladimiri, precursor de Francisco de Vitoria. W: Ch. Wenin (red.), L’Homme et son univers au Moyen Âge. Actes du septième congrès international de philosophie médié-vale (30 août – 4 septembre 1982). Louvain-le-Neuve: Institut supéri-eur de philosophie, 863–868.
Russell, F.H. (1980). Paulus Vladimiri’s Attack on the Just War. A Case Study in Legal Polemics. W: B. Tierney i P. Linehan (red.), Authority and Power. Studies on Medieval Law and Government Presented to Walhter Ullmann on his Seventieth Birthday. Cambride: Cambridge University Press, 237–254.
Rychlewicz, D. (2000). Z dziejów sporu ideologicznego o Pawła Włodko-wica. W: K. Kaczmarek i J. Nikodem (red.), Docendo discimus. Studia historyczne ofiarowane Profesorowi Zbigniewowi Wielgoszowi w siedemdziesiątą rocznicę urodzin. Poznań: Uniwersytet im. Adama Mickiewicza, 261–269.
Ryś, G. (2002). Granice średniowiecznej tolerancji. Pawła Włodkowica podejście do Żydów. W: R. Borkowski (red.), Tolerancja i nietolerancja (wybrane zagadnienia). Kraków: Abrys, 19–26.
Sieradzan, W. (2009). Misja Benedykta Makraia w latach 1412–1413. Malbork: Muzeum Zamkowe.
Swieżawski, S. (1988). Ważniejsze problemy XV-wiecznej etyki międzyna-rodowej. Studia Mediewistyczne, nr 1(25), 3–68.
Swieżawski, S. (1993). O właściwe rozumienie tolerancji. Znak, nr 45(457), 4–9.
Świeboda, W. (2013). Innowiercy w opiniach prawnych uczonych polskich w XV wieku. Poganie, żydzi, muzułmanie. Kraków: Towarzystwo Nau-kowe Societas Vistulana.
Swieżawski, S. (1988). Ważniejsze problemy XV-wiecznej etyki międzyna-rodowej. Studia Mediewistyczne, nr 1(25), 3–68.
Tymieniecki, K. (1919–1920). Moralność w stosunkach między państwami w poglądach Pawła Włodkowica. Przegląd Historyczny, nr 22, 127.
Wesołowska, E.A. (2001). Paweł Włodkowic – współczesne znaczenie poglądów i dokonań. Płock: Szkoła Wyższa im. Pawła Włodkowica w Płocku.
Wielgus, S. (1996). Polska średniowieczna doktryna „Ius gentium”. Lublin: Wydawnictwo KUL.
Winowski, L. (1985). Innowiercy w poglądach zachodniego chrześcijań-stwa XIII–XIV wieku. Wrocław: Ossolineum.
Wyrozumski, J. (1995). L`ideé de tolérance à l`Unversité de Cracovie dans la première moitie du XVe siècle. W: Z. Włodek (red.), Societé et Église. Textes et discussions dans les Unversités d`Europe Centrale pendant le Moyen Âge tardif. Turnhout: Brepols, 133–143.
Wyrozumski, J. (2016). U początków polskiej tolerancji. Rocznik Biblioteki Naukowej PAU i PAN w Krakowie, nr 61, 9–19. DOI: 10.4467/25440500RBN.16.001.6612
Copyright (c) 2023 Jesuit University Ignatianum in Krakow
This work is licensed under a Creative Commons Attribution 4.0 International License.
Autor, zgłaszając swój artykuł, wyraża zgodę na korzystanie przez Wydawnictwo Uniwersystet Ignatianum z utworu na następujących polach eksploatacji:
- utrwalania utworu w formie papierowej, a także na nośniku cyfrowym lub magnetycznym;
- zwielokrotnienia utworu dowolną techniką, bez ograniczenia ilości wydań i liczby egzemplarzy;
- rozpowszechniania utworu i jego zwielokrotnionych egzemplarzy na jakimkolwiek nośniku, w tym wprowadzenia do obrotu, sprzedaży, użyczenia, najmu;
- wprowadzenia utworu do pamięci komputera;
- rozpowszechniania utworu w sieciach informatycznych, w tym w sieci Internet;
- publicznego wykonania, wystawienia, wyświetlenia, odtworzenia oraz nadawania i reemitowania, a także publicznego udostępniania utworu w taki sposób, aby każdy mógł mieć do niego dostęp w miejscu i czasie przez siebie wybranym.
Wydawca zobowiązuje się szanować osobiste prawa autorskie do utworu.
