Criticism of Parliamentarism in the Polish Literature of the Late 16th Century
Abstract
A Zebrzydowski’s rebellion (1606–1609) is a proof of exhaustion of the citizens’ trust in the parliament. This paper does not treat the line of reasoning about the Sejm at the time of the rebellion but intends to elucidate certain earlier arguments pointing to the criticism of the Sejm of the Commonwealth presented in three seminal works of the last decade of the 16th century. They are: Stanisław Karnkowski’s Exorbitancyje i naprawa Koła Poselskiego (literally: “Exorbitances and repair of the Deputies’ Faction,” 1596), Piotr Skarga’s Kazania sejmowe (“Sermons before the Sejm,” 1597), and Krzysztof Warszewicki’s De optimo statu libertatis (1598).
References
Czubek, J. (red.). (1916–1918). Pisma polityczne z czasów rokoszu Ze-brzydowskiego 1606–1608. T. 1–3. Kraków: Akademia Umiejętności.
Ekes, J. (1987). Złota demokracja. Warszawa: Ośrodek Myśli Politycznej.
Ekes, J. (2001a). Natura – Wolność – Władza. Studium z dziejów myśli politycznej Renesansu. Warszawa: Instytut Wydawniczy PAX.
Ekes, J. (2001b). Trójpodział władzy i Zgoda Wszystkich. Naczelne zasady ‘ustroju mieszanego’ w staropolskiej refleksji politycznej. Siedlce: IH AP.
Grześkowiak-Krwawicz, A. (2018). Dyskurs polityczny Rzeczypospolitej Obojga Narodów. Warszawa: Fundacja na rzecz Nauki Polskiej.
Karnkowski, S. (1859). Exorbitancyje i naprawa koła poselskiego. W: Pi-sma ks. Stanisława Karnkowskiego, arcybiskupa gnieźnieńskiego, pry-masa kor., etc, wyd. K.J. Turowski. Kraków.
Koehler, K. (2012). Boży podżegacz. Opowieść o Piotrze Skardze. War-szawa: Wydawnictwo Sic!
Koehler, K. (2016). Rzeczpospolita. Obywatelskość. Wolność. Szkice pol-skim pisarstwie politycznym XVI wieku. Warszawa: Narodowe Cen-trum Kultury.
Maciszewski, J. (1960). Wojna domowa w Polsce 1606–1609. Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich.
Pawłowska-Kubik, A. (2019). Rokosz sandomierski 1606–1609. Rzeczpo-spolita na politycznym rozdrożu. Toruń: Wydawnictwo Naukowe UMK.
Pieńkowski, M.A. (2019). Dzieło Stanisława Karnkowskiego „Egzorbi-tanvcje i naprawa koła poselskiego z 1596 r.”. W: Ł. Cybulski i K. Ko-ehler (red.), Retoryka, Polityka, Religia w Pierwszej Rzeczypospolitej. Wybrane zagadnienia. Warszawa: Wydawnictwo UKSW.
Skarga, P. (1984). Kazania sejmowe, oprac. J. Tazbir, M. Korolko, BN I/70. Wrocław–Warszawa–Kraków: Zakład Narodowy im. Ossolińskich.
Sobieski, W. (1913). Pamiętny sejm. Warszawa–Lwów: nakł. Gebethnera i Wolffa.
Tazbir, J. (1978). Piotr Skarga. Szermierz kontrreformacji. Warszawa: Wiedza Powszechna.
Warszewicki, K. (2010). De optimo statu libertatis. W: Krzysztofa Warszewickiego i Anonima uwagi o wolności szlacheckiej, przeł. z języka łacińskiego K. Nowak, oprac. K. Koehler. Kraków: Wydawnictwo WAM.
Copyright (c) 2023 Jesuit University Ignatianum in Krakow
This work is licensed under a Creative Commons Attribution 4.0 International License.
Autor, zgłaszając swój artykuł, wyraża zgodę na korzystanie przez Wydawnictwo Uniwersystet Ignatianum z utworu na następujących polach eksploatacji:
- utrwalania utworu w formie papierowej, a także na nośniku cyfrowym lub magnetycznym;
- zwielokrotnienia utworu dowolną techniką, bez ograniczenia ilości wydań i liczby egzemplarzy;
- rozpowszechniania utworu i jego zwielokrotnionych egzemplarzy na jakimkolwiek nośniku, w tym wprowadzenia do obrotu, sprzedaży, użyczenia, najmu;
- wprowadzenia utworu do pamięci komputera;
- rozpowszechniania utworu w sieciach informatycznych, w tym w sieci Internet;
- publicznego wykonania, wystawienia, wyświetlenia, odtworzenia oraz nadawania i reemitowania, a także publicznego udostępniania utworu w taki sposób, aby każdy mógł mieć do niego dostęp w miejscu i czasie przez siebie wybranym.
Wydawca zobowiązuje się szanować osobiste prawa autorskie do utworu.
