Denegacja, tekstualność i intertekstualność w „Idiotach”
Epistemologiczna transformacja opowiadania Josepha Conrada
Abstrakt
„Idioci”, opowieść, która ukazała się w pierwszym zbiorze opowiadań Josepha Conrada pt. Tales of Unrest (1898), jest chyba jego najbardziej minimalistycznym krótkim tekstem, który zyskał przez to u jednego z jego krytyków miano „bezsensownego”. Ze względu na swą lakoniczność opowiadanie było dotąd głównie poddawane analizie kontekstualnej, wskutek czego czysto literackie podejścia do tekstu prawie nie istnieją. Niniejszy artykuł stanowi próbę epistemologicznego przewartościowania tego niedocenianego i krytykowanego opowiadania Conrada poprzez poddanie go wnikliwej estetycznej analizie. Zastosowane w tym celu eklektyczne, bo tekstualne i intertekstualne, podejście do tekstu ujawnia obecność w nim modernistycznej metody narracyjnej zwanej denegacją (potwierdzeniem obecności poprzez nieobecność i odwrotnie), zwykle przypisywanej Williamowi Faulknerowi, co pozwala na rozwikłanie zagadki niejednoznacznego zakończenia opowiadania poprzez jego zdefiniowanie jako przypadkowe utonięcie bohaterki opowiadania, nie zaś jej samobójstwo, jak chcą krytycy. Ponadto, denegacja pełni w tekście także inną transformacyjną funkcję, nadając wreszcie opowiadaniu sens poprzez wskazanie na jego denegatywnie skonstruowaną tematykę tabu dotyczącą incestu. Intertekstualna (bachtinowska) interpretacja „Idiotów” w pojęciu Kristevej, a zatem poprzez odniesienie do pisarza późniejszego, tu Williama Faulknera, nie tylko potwierdza obecność tematyki kazirodztwa w opowiadaniu Conrada, ale także ujawnia literacki dług Faulknera wobec Conrada, i to nie tylko w kwestii denegacji, którą dotąd przypisywano temu pierwszemu, ale także w stosunku do tematyki oraz szeregu motywów najbardziej eksperymentalnej powieści Faulknera Wściekłość i wrzask (1929).
Bibliografia
Atkinson, William. (2015). “’The Idiots’ and The Savoy: Decadence and the Celtic Fringe.” Conradiana, no. 47(2), 113-131.
Baines, Jocelyn. (1986). Joseph Conrad: A Critical Biography. Harmondsworth: Penguin Books.
Billy, Ted. (1997). A Wilderness of Words: Closures and Disclosures in Conrad’s Short Fiction. Lubbock, Texas: Texas Tech U P.
Conrad Joseph. (1898/2012). “The Idiots.” In: Allan S. Simmons and J. H. Stape (eds.). Tales of Unrest. The Cambridge Edition of the Works of Joseph Conrad. Cambridge: Cambridge U P, 53-74.
Davies, Laurence. (2009). “’Don’t’ you think I am a lost soul?’: Conrad’s Early Stories in the Magazines.” Conradiana, no. 41(1), 7-28.
Erdinast-Vulcan, Daphne. (1999). The Strange Short Fiction of Joseph Conrad: Writing, Culture and Subjectivity. Oxford: Oxford U P.
Faulkner, William. (1936/1964). Absalom, Absalom! New York: Random House.
Faulkner, William. (1929/1956). The Sound and the Fury. New York: Vintage Books.
Harrington Burten, Ellen. (2011). “’Dead men have no children’ in Conrad’s ‘The Idiots’ and ‘Amy Foster.’” Conradiana, no. 43(2/3), 93-103.
Karl, Frederick R. and Davies, Laurence. (1983). The Collected Letters of Joseph Conrad. Vol. 1: 1861-1897. Cambridge: Cambridge U P.
Meyer, Bernard C. (1967). Joseph Conrad. A Psychoanalytic Biography. Princeton, NJ: Princeton U P.
Murfin, Ross and Ray, Supryia M. (2009). The Bedford Glossary of Critical and Literary
Terms. Boston, New York: Bedford/St. Martin’s.
Pitavy, François L. (1989). “Some Remarks on Negation and Denegation in William Faulkner’s Absalom, Absalom!” In: Lothar Hönninghausen (ed.). Faulkner’s Discourse: An International Symposium Tübingen: Max Niemeyer Verlag, 25-32.
White, Andrea. (2000). “’The Idiots’: ‘A Story of Brittany’ Under Metropolitan Eyes.” Conradiana, no. 32(1), 4-19.
Copyright (c) 2024 Perspektywy Kultury
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa 4.0 Międzynarodowe.
Autor, zgłaszając swój artykuł, wyraża zgodę na korzystanie przez Wydawnictwo Uniwersystet Ignatianum z utworu na następujących polach eksploatacji:
- utrwalania utworu w formie papierowej, a także na nośniku cyfrowym lub magnetycznym;
- zwielokrotnienia utworu dowolną techniką, bez ograniczenia ilości wydań i liczby egzemplarzy;
- rozpowszechniania utworu i jego zwielokrotnionych egzemplarzy na jakimkolwiek nośniku, w tym wprowadzenia do obrotu, sprzedaży, użyczenia, najmu;
- wprowadzenia utworu do pamięci komputera;
- rozpowszechniania utworu w sieciach informatycznych, w tym w sieci Internet;
- publicznego wykonania, wystawienia, wyświetlenia, odtworzenia oraz nadawania i reemitowania, a także publicznego udostępniania utworu w taki sposób, aby każdy mógł mieć do niego dostęp w miejscu i czasie przez siebie wybranym.
Wydawca zobowiązuje się szanować osobiste prawa autorskie do utworu.
