Lokalna Europejska Stolica Kultury Wrocław 2016 – społeczne oddziaływanie ESK w regionie Dolnego Śląska

Katarzyna Kajdanek

doi:10.35765/pk.2021.4001.16

Katarzyna Kajdanek Uniwersytet Wrocławski https://orcid.org/0000-0003-4264-0842

DOI: https://doi.org/10.35765/pk.2021.4001.16

Słowa kluczowe: ESK Wrocław 2016, uczestnictwo w kulturze, relacje centrum-peryferie

Abstrakt

Europejska Stolica Kultury Wrocław 2016 była drugim, po Krakowie, przykładem organizacji tego cyklu imprez w Polsce. Liczba wydarzeń, szacowana na ponad 2000, spowodowała, że miasto i region (w nierównomiernym stopniu) podlegały oddziaływaniu impulsów kulturalnych o niespotykanej dotąd skali. Ze społecznego punktu widzenia istotne jest przyglądanie się społecznemu efektowi ESK, czyli umieszczonej w kontekście stylów życia i uwarunkowań biograficznych reakcji na te wydarzenia kulturalne oraz temu, jakie może ona mieć konsekwencje dla funkcjonowania mieszkańców regionu (w porównaniu z mieszkańcami miasta centralnego) w obszarze praktyk kulturalnych. Tekst prezentuje wybrane aspekty społecznego efektu ESK obserwowanego na peryferiach regionu Dolnego Śląska. Efekt ESK zdefiniowano jako społeczną reakcję na tę złożoną interwencję kulturalną oraz jej możliwe konsekwencje dla funkcjonowania lokalnych zbiorowości. Podstawą empiryczną analizy są wyniki badań ilościowych wykonanych w ramach projektu ewaluacji ESK. Ujawniły one ograniczenia dostępu do udziału w ESK różnych kategorii społecznych (m.in. kobiet, osób mających dzieci, osób ubogich), zakres uczestnictwa i typ imprez wybranych przez mieszkańców peryferii (ograniczony udział głównie w masowych, otwartych, darmowych, festynowych wydarzeniach rodzinnych) oraz dominujący charakter wyniesionych doświadczeń kształtujących społeczny efekt ESK (skupienie na dobrej zabawie, rekreacyjnym spędzeniu czasu wolnego, powiązaniu uczestnictwa ze spotkaniem z rodziną, znajomymi).

Biogram autora

Katarzyna Kajdanek , Uniwersytet Wrocławski

Doktor habilitowana, profesorka uczelni w Uniwersytecie Wrocławskim. Specjalizuje się w problematyce socjologii obszarów zurbanizowanych oraz funkcjonowania społeczności lokalnych. Autorka monografii Suburbanizacja po polsku (2012) i Powrotnicy (2022), publikowała m.in. w Rural Sociology, Leisure Studies, Kulturze i Społeczeństwie. Uczestniczyła w pracach and ewaluacją Europejskiej Stolicy Kultury Wrocław 2016.

Bibliografia

Andres, L., & Chapain, C. (2013). The integration of cultural and creative industries into lo-cal and regional development strategies in Birmingham and Marseille: Towards an inc-lusive and collaborative governance? Regional Studies, 47(2), 161–182.

Andres, L., & Grésillon, B. (2014). ‘European Capital of Culture’: A Leverage for Regional Development and Governance? The Case of Marseille Provence 2013. Regions Magazi-ne, 295(1), 8–10.

Appelblad, H. (2019). Cultural promotion of place as ‘Northern’ space: The case of the umeå2014–european capital of culture event. In Urban Events, Place Branding and Promotion: Place Event Marketing (pp. 25–46). Taylor and Francis. https://doi.org/10.4324/9780429424847-2

Bakucz, M. (2002). European Capital of Culture on the periphery. Regional Studies Associa-tion International Conference, Regions in Focus, 2–5.

Balsas, C. J. L. (2004). City centre regeneration in the context of the 2001 European Capital of Culture in Porto, Portugal. In Local Economy. https://doi.org/10.1080/0269094042000286873

Bell, D., & Orozco, L. (2020). Neighbourhood arts spaces in place: cultural infrastructure and participation on the outskirts of the creative city. International Journal of Cultural Policy. https://doi.org/10.1080/10286632.2019.1709059

Bıçakçı, A. B. (2012). Branding the city through culture: Istanbul, European Capital of Cul-ture 2010. International Journal of Human Sciences, 9(1), 13–17.

Błaszczyk, M., & Banaszak, E. (2020). Społeczne rozumienia kultury. Studia Socjologiczne, 2.

Boland, P., Murtagh, B., & Shirlow, P. (2019). Fashioning a City of Culture: ‘life and place changing’ or ‘12 month party’? International Journal of Cultural Policy, 25(2), 246–265. https://doi.org/10.1080/10286632.2016.1231181

Chmielewski, A. (2017). Rethinking a Central European City. The Polish Review. https://doi.org/10.5406/polishreview.62.2.0003

Clopot, C., & Strani, K. (2019). European Capitals of Culture: Discourses of Europeanness in Valletta, Plovdiv and Galway. In Heritage and Festivals in Europe. Taylor & Fran-cis.

Farmaki, A., Christou, P., Saveriades, A., & Spanou-Tripinioti, E. (2019). Perceptions of Pa-fos as European Capital of Culture: Tourism stakeholder and resident perspectives. In-ternational Journal of Tourism Research, 21(2), 234–244. https://doi.org/10.1002/jtr.2257

Herrero, L. C., Sanz, J. Á., Devesa, M., Bedate, A., & del Barrio, M. J. (2006). The economic impact of cultural events: A case-study of Salamanca 2002, European Capital of Cultu-re. European Urban and Regional Studies, 13(1), 41–57. https://doi.org/10.1177/0969776406058946

Hudec, O., & Dzupka, P. (2016). Culture-led regeneration through the young generation: Ko-sice as the European Capital of Culture. European Urban and Regional Studies, 23(3), 531–538. https://doi.org/10.1177/0969776414528724

Immler, N. L., & Sakkers, H. (2014). (Re)Programming Europe: European Capitals of Cultu-re: Rethinking the role of culture. Journal of European Studies. https://doi.org/10.1177/0047244113515567

Kajdanek, K. (2018a). Centrum i peryferie Europejskiej Stolicy Kultury. Społeczny efekt ESK w odbiorze mieszkańców Dolnego Śląska. In Kultura na peryferiach (pp. 109–132).

Kajdanek, K. (2018b). Deindywiduacja jako pragnienie miejskiej tożsamości. O znaczeniu uczestnictwa w wielkich miejskich wydarzeniach kulturalnych na przykładzie ceremo-nii otwarcia Europejskiej Stolicy Kultury (ESK Wrocław 2016). Miscellanea Anthropo-logica et Sociologica. https://doi.org/10.26881/MAES.2018.1.11

Kajdanek, K. (2021). Enjoyable events, excited audiences? Event experience during the Spe-cial Weekends of the European Capital of Culture Wrocław 2016. Journal of Policy Re-search in Tourism, Leisure and Events. https://doi.org/10.1080/19407963.2021.1989693

Kajdanek, K., Błaszczyk, M., Banaszak, E., & Pluta, J. (n.d.). Stability and change in pat-terns of cultural participation in the events of the European Capital of Culture Wrocław 2016. Leisure Studies. https://doi.org/10.1080/02614367.2022.2066712

Lähdesmäki, T. (2014). Discourses of Europeanness in the reception of the European Capital of Culture events: The case of Pécs 2010. European Urban and Regional Studies, 21(2), 191–205. https://doi.org/10.1177/0969776412448092

Liu, Y. de. (2016). Event and Quality of Life: A Case Study of Liverpool as the 2008 Euro-pean Capital of Culture. Applied Research in Quality of Life, 11(3), 707–721. https://doi.org/10.1007/s11482-015-9391-1

Liu, Y.-D. (2019). Event and Sustainable Culture-Led Regeneration: Lessons from the 2008 European Capital of Culture, Liverpool. Sustainability, 11. https://doi.org/10.3390/su11071869

Meekes, J. F., Buda, D. M., & de Roo, G. (2017). Leeuwarden 2018: Complexity of leisure‐led regional development in a European Capital of Culture. Tijdschrift Voor Econo-mische En Sociale Geografie, 108(1), 129–136.

Pepe, A. (2018). The participatory process of a community involved in its biggest event: The case study “Matera European Capital of culture 2019”. In Capitale Culturale. https://doi.org/10.13138/2039-2362/1687

Pluta, J., Banaszak, E., Błaszczyk, M., & Kajdanek, K. (2017). Participation in culture in the perspective of the European Capital of Culture Wrocław 2016. Report from CATI rese-arch with participation of the residents of Wrocław and the region of Lower Silesia.

Richards, G. (2000). The European cultural capital event: Strategic weapon in the cultural arms race? International Journal of Cultural Policy, 6(2), 159–181. https://doi.org/10.1080/10286630009358119

Richards, G., & Wilson, J. (2004). The impact of cultural events on city image: Rotterdam, cultural capital of Europe 2001. Urban Studies. https://doi.org/10.1080/0042098042000256323

Šebová, M., Džupka, P., Hudec, O., & Urbančíková, N. (2014). Promoting and financing cul-tural tourism in Europe through European capitals of culture: A case study of Košice, European capital of culture 2013. Amfiteatru Economic, 16(36), 655–670.

Tjarve, B., & Zemite, I. (2016). The role of cultural activities in community development. Acta Universitatis Agriculturae et Silviculturae Mendelianae Brunensis. https://doi.org/10.11118/actaun201664062151

Tölle, A. (2013). Transnationalisation of development strategies in East Central European cities: A survey of the shortlisted Polish European Capital of Culture candidate cities. European Urban and Regional Studies, 23(3), 374–388. https://doi.org/10.1177/0969776413512845

Tommarchi, E., Hansen, L. E., & Bianchini, F. (2018). Problematising the question of parti-cipation in Capitals of Culture. Participations: Journal of Audience & Reception Stu-dies, 15(2), 154–169.

Turşie, C. (2015). Re-inventing the centre-periphery relation by the European capitals of culture: case-studies; Marseille-Provence 2013 and Pecs 2010. Eurolimes, 19, 71–84.

Urbančíková, N. (2018). European capitals of culture: What are their individualities? Theor-etical and Empirical Researches in Urban Management.

Verhoeven, C.-A. (2013). Houdoe or Houdios? BrabantStad 2018: European Capital of Cul-ture and the extent of identiﬁcation of Brabant’s inhabitants. Exploring the Social Im-pacts of Events, 57–73.

Wise, N., Aquilino, L., & Armenski, T. (2018). Preparing for Matera 2019: Local resident participation in research and perceptions of destination competitiveness. In Urban Book Series. https://doi.org/10.1007/978-3-319-72311-2_9

Yi-De Liu. (2016). Cultural Event and Urban Regeneration: Lessons from Liverpool as the 2008 European Capital of Culture. European Review.