Monitoring dziedzictwa kulturowego. Analiza współczesnych praktyk w zakresie gromadzenia danych

DOI: https://doi.org/10.35765/pk.2023.4001.09
Słowa kluczowe: dziedzictwo kulturowe, wskaźniki, wpływ, rozwój społeczno-gospodarczy, zarządzanie

Abstrakt

-gospodarczy staje się koniecznością uzasadniającą m.in. zachowanie dziedzictwa we współczesnych społeczeństwach. Dostarcza ono argumentów pokazujących znaczenie dziedzictwa kulturowego dla wzmacniania zrównoważonego funkcjonowania otoczenia społeczno-gospodarczego. Ostatnie lata XX w. pokazały duże zainteresowanie tematyką wskaźników odnoszących się do pomiaru sektora kultury – zarówno na arenie międzynarodowej (UNESCO Framework for Cultural Statistics), jak i europejskiej (np. European Network for Cultural Statistics) czy krajowej. Ważne badania podejmowano ponadto w skali lokalnej czy regionalnej, dążąc do uchwycenia wartości dziedzictwa kulturowego (np. badanie Cultural Heritage Counts for Europe realizowane w latach 2013−2015). Celem artykułu jest zidentyfikowanie oraz scharakteryzowanie praktykowanych obecnie podejść do monitorowania wpływu dziedzictwa kulturowego na rozwój społeczno-gospodarczy. Na podstawie analizy desk research oraz studium przypadku przyjrzano się modelowym rozwiązaniom w zakresie gromadzenia danych statystycznych na temat dziedzictwa kulturowego w Australii, Islandii, Niemczech, Stanach Zjednoczonych, Szwajcarii oraz Wielkiej Brytanii. W toku analizy wyodrębniono cztery podejścia do gromadzenia danych na temat dziedzictwa kulturowego i jego wpływu na rozwój społeczno-gospodarczy, których omówienie stanowi oś tematyczną tekstu.

Biogramy autorów

Anna Góral, Uniwersytet Jagielloński w Krakowie

Doktor nauk o zarządzaniu, adiunkt w Zakładzie Zarządzania Kulturą w Instytucie Kultury UJ. Od wielu lat związana z sektorem pozarządowym i publicznym. Autorka szeregu publikacji naukowych poruszających zagadnienia zarządzania dziedzictwem kulturowym, a zwłaszcza roli współpracy międzysektorowej w rozwoju dziedzictwa. Aktualnie jej zainteresowania naukowe koncentrują się wokół problematyki zarządzania różnorodnością w organizacjach, aktywności obywatelskiej oraz nowych form organizacji.

Katarzyna Kopeć , Uniwersytet Jagielloński

Doktor nauk o zarządzaniu, absolwentka zarządzania kulturą (Hochschule Zittau/Gőrlitz, Uniwersytet Jagielloński). Obecnie adiunkt w Instytucie Kultury UJ. Badawczo zajmuje się m.in. polityką kulturalną, szczególnie społeczno-kulturowymi kontekstami finansowania kultury (monografie „Finansowanie kultury w ramach społecznej odpowiedzialności biznesu”, „Rola publicznego finansowania w kształtowaniu rynku książki w Polsce”) oraz społeczno-ekonomicznym wpływem dziedzictwa kulturowego.

Bibliografia

Appendino, F. (2018). Heritage-related Indicators for Urban Sustainable Development: A Systematic Review. Urban Transportation and Construction, 4(1), https://doi.org/10.18686/utc.v4i1.32

Babbie, E. (2005). Podstawy badań społecznych. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.

Baycan, T. i Girard, L. (2011). Heritage in socio-economic development: direct and indirect impacts. ICOMOS, Paryż. Pozyskano z: https://openarchive.icomos.org/id/eprint/1299/1/IV-2-Article9_Baycan_Girard.pdf (dostęp: 01.12.2022).

Blomkamp, E. (2015). A Critical History of Cultural Indicators. W: L. MacDowall, M. Badham, E. Blomkamp i K. Dunphy (red.), Making Culture Count. The Politics of Cultural Measurement. Londyn: Palgrave Macmillan, 11−26.

Cultural Heritage Counts for Europe (2015). CHCfE Consortium, Międzynarodowe Centrum Kultury, Krakow. Pozyskano z: http://blogs.encatc.org/ culturalheritagecountsforeurope/wp-content/uploads/2015/06/CHCfE_ FULL-REPORT_v2.pdf (dostęp: 01.12.2022).

Eisenhardt, K. (1984). Building Theories from Case Study Research. The Academy of Management Review, 14(4), 532−550.

Garzillo, C., Balenciaga, I., Izulain, A. Escribano, T.R. i Wildman A. (2020). Adaptive Reuse of Cultural Heritage. An Examination of Circular Governance Models from 16 International Case Studies. CLIC Project. Pozyskano z: https://iclei-europe.org/publications-tools/?c=search&uid=ewTajtJT (dostęp: 01.12.2022).

Góral, A. (2017). Ekologia dziedzictwa. Przyczynek do tematu. Zarządzanie Publiczne, 2(38), https://doi.org/0.4467/20843968ZP.16.011.7226

Hall, S. (red.) (1997). Representation: Cultural Representations and Signifying Practices. Londyn: Sage/Open University.

Jelincic, D.A. (2021). Indicators for Cultural and Creative Industries’ Impact Assessment on Cultural Heritage and Tourism. Sustainability, 13, 7732, https://doi.org/ 10.3390/su13147732

Kirshenblatt-Gimblett, B. (2004). Intangible Heritage as Metacultural Production. Museum International, 1–2 (56), 52–65.

Konwencja ramowa Rady Europy w sprawie znaczenia dziedzictwa kulturowego dla społeczeństwa z 27 października 2005 r., Narodowy Instytut Dziedzictwa. Pozyskano z: www.nid.pl/upload/iblock/844/8445eee1eed20 fe93856a52376d47eaa.pdf (dostęp: 21.10.2017)

Konwencja UNESCO w sprawie ochrony niematerialnego dziedzictwa kulturowego z 2003 r., UNESCO. Pozyskano z: www.unesco.pl/filead- min/user_upload/pdf/Konwencja_o_ochronie_dz._niemater_2003.pdf (dostęp: 15.05.2022).

Konwencja w sprawie ochrony światowego dziedzictwa kulturalnego i naturalnego z 16 listopada 1972 r., UNESCO. Pozyskano z: www.unesco.pl/ fileadmin/user_upload/pdf/Konwencja_o_ochronie_swiatowego_dziedzictwa.pdf (dostęp: 01.12.2022).

Kostera, M. (2003). Antropologia organizacji. Metodologia badań terenowych. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.

Landorf, Ch. (2009). A Framework for Sustainable Heritage Management: A Study of UK Industrial Heritage Sites. International Journal of Heritage Studies, 15, 494–510, https://doi.org/10.1080/13527250903210795

MacDowall, L., Badham, M., Blomkamp, E. i Dunphy, K. (2015). Making Culture Count. Londyn: Palgrave Macmillan.

Marilena, V. (2010). A definition of cultural heritage: From the tangible to the intangible. Journal of Cultural Heritage, 11(3), 321–324, https://doi. org/10.1016/j.culher.2010.01.006.

Murzyn-Kupisz, M. (2013). The socio-economic impact of heritage projects conducted by private investors. Journal of Cultural Heritage, 14, 2, 156–162. Murzyn-Kupisz, M., Hołuj, D. i Działek, J. (2022). Społeczno-ekonomiczne oddziaływanie dziedzictwa kulturowego Stan badań oraz perspektywy i potrzeby badawcze w kontekście polskim. Warszawa–Kraków: Narodowy Instytut Dziedzictwa, Instytut Geografii i Gospodarki Przestrzennej, Uniwersytet Jagielloński.

Nocca, F. (2017). The Role of Cultural Heritage in Sustainable Development: Multidimensional Indicators as Decision-Making Tool. Sustainability, 9, 1882, https://doi.org/10.3390/su9101882

Plevoets, B. i Cleempoel, K. (2019). Adaptive Reuse of the Built Heritage: Concepts and Cases of an Emerging Discipline. Londyn: Routledge.

Rizzo, I. i Mignosa, A. (2013). Handbook on the Economics of Cultural Heritage. Cheltenham-Northampton: Edward Elgar.

Smith, L. (2006). Uses of Heritage. Londyn: Routledge. Sułkowski, Ł. (2005). Epistemologia w naukach o zarządzaniu. Warszawa: PWE. Thurley, S. (2005). Into the Future. Our Strategy for 2005–2010. Conservation Bulletin. English Heritage, nr 49.

Tomaszewski, A. (2013). Ku nowej filozofii dziedzictwa. Kraków: MCK.

Torre, M. i Mason, R. (2002). Assessing the Values of Cultural Heritage. Los Angeles: The Getty Conservation Institute. Pozyskano z: https://www. getty.edu/conservation/publications_resources/pdf_publications/values_ cultural_heritage.html (dostęp: 01.12.2022).

Unesco Culture 2030 Indicators (2019). Paris: UNESCO World Heritage Centre, Sustainable Development Goals. Pozyskano z: https://unesdoc. unesco.org/ark:/48223/pf0000371562 (dostęp: 01.12.2022).

Vecco, M. i Srakar, A. (2018). The unbearable sustainability of cultural heritage: An attempt to create an index of cultural heritage sustainability in conflict and war regions. Journal of Cultural Heritage, nr 33, 293–302, https://doi.org/10.1016/j.culher.2018.06.009

Opublikowane
2023-03-30
Jak cytować
[1]
Góral, A. i Kopeć, K. 2023. Monitoring dziedzictwa kulturowego. Analiza współczesnych praktyk w zakresie gromadzenia danych. Perspektywy Kultury. 40, 1 (mar. 2023), 109-124. DOI:https://doi.org/10.35765/pk.2023.4001.09.
Numer
Tom 40 Nr 1 (2023): Ochrona dziedzictwa kulturowego
Dział
Ochrona dziedzictwa kulturowego

Copyright (c) 2023 Akademia Ignatianum w Krakowie

Creative Commons License

Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.

Autor, zgłaszając swój artykuł, wyraża zgodę na korzystanie przez Wydawnictwo Uniwersystet Ignatianum z utworu na następujących polach eksploatacji:

  1. utrwalania utworu w formie papierowej, a także na nośniku cyfrowym lub magnetycznym;
  2. zwielokrotnienia utworu dowolną techniką, bez ograniczenia ilości wydań i liczby egzemplarzy;
  3. rozpowszechniania utworu i jego zwielokrotnionych egzemplarzy na jakimkolwiek nośniku, w tym wprowadzenia do obrotu, sprzedaży, użyczenia, najmu;
  4. wprowadzenia utworu do pamięci komputera;
  5. rozpowszechniania utworu w sieciach informatycznych, w tym w sieci Internet;
  6. publicznego wykonania, wystawienia, wyświetlenia, odtworzenia oraz nadawania i reemitowania, a także publicznego udostępniania utworu w taki sposób, aby każdy mógł mieć do niego dostęp w miejscu i czasie przez siebie wybranym. 

Wydawca zobowiązuje się szanować osobiste prawa autorskie do utworu.