Współczesna ukraińska kultura wizualna w drodze do międzynarodowej przestrzeni kulturowej

DOI: https://doi.org/10.35765/pk.2023.410202.08
Słowa kluczowe: ukraińska kultura wizualna, sztuka współczesna, fotografia konceptualna, instalacja, kino dokumentalne i fabularne

Abstrakt

Artykuł poświęcony jest ukraińskiej kulturze wizualnej od czasu uzyskania niepodległości. Tekst zwraca szczególną uwagę na trendy i zjawiska współczesnej ukraińskiej kultury wizualnej, które weszły w kontekst kultury światowej poprzez zdobycie uznania na międzynarodowych platformach kulturalnych (konkursy, festiwale, biennale itp.). Badany jest rozwój różnych trendów we współczesnej sztuce ukraińskiej, które wykorzystują rozmaite media artystyczne: fotografię, instalację, performance i kino. W szczególności ukraińska fotografia konceptualna była najciekawiej reprezentowana przez kilka pokoleń fotografów szkoły charkowskiej, którzy łączyli w swoich pracach radykalne obrazy ciała z krytyką społeczną. Ukraińską instalację reprezentują prace artystów z grupy REP (Rewolucyjna Przestrzeń Eksperymentalna), która koncentruje się na jedności sztuki i polityki oraz traktuje twórczość artystyczną jako akt polityczny. Interesującym podkierunkiem jest instalacja wideo, będąca oryginalnym połączeniem współczesnych ukraińskich artystów ze sztuką site-specific i odzwierciedlająca traumy zadane ukraińskiemu społeczeństwu przez wojnę. Artykuł zwraca szczególną uwagę na rozwój współczesnego kina ukraińskiego. Pokazuje związek między twórczością współczesnych ukraińskich filmowców a tradycjami ukraińskiego kina poetyckiego. Ponadto zidentyfikowano inne trendy w kinie ukraińskim: eksperymentalne poszukiwanie nowego języka filmowego, rozwój kina dokumentalnego oraz konwergencję artystycznych języków fikcji i non-fiction w twórczości współczesnych ukraińskich filmowców. Zidentyfikowano dominujące tematy współczesnych ukraińskich filmów wybranych do pokazów na wiodących europejskich festiwalach filmowych: inkluzywność, refleksja nad ukraińską historią, trauma wojenna, psychologiczna rehabilitacja bojowników itp.

Biogramy autorów

Vil Bakirov, V.N. Karazin Kharkiv National University

Doctor of Sociology, Professor, Rector of V.N. Karazin Kharkiv National University (Ukraine) from 1998 to 2021. Professor of the Department of Applied Sociology and Social Communications at the V.N. Karazin Kharkiv National University. Academician of the National Academy of Sciences of Ukraine, Corresponding Member of the National Academy of Pedagogical Sciences of Ukraine, President of the Sociological Association of Ukraine. Research in the field of theoretical sociology, sociology of culture, sociology of education, social communications. Academician of the National Academy of Sciences of Ukraine, Corresponding Member of the National Academy of Pedagogical Sciences of Ukraine, President of the Sociological Association of Ukraine.

Dmytrii Petrenko, V.N. Karazin Kharkiv National University

Doctor of Philosophy, Professor, Head of the Department of Cultural Theory and Philosophy of Science at V.N. Karazin Kharkiv National University (Ukraine). Research interests: visual culture studies, theory and history of contemporary Ukrainian art, theory and history of cinema, philosophical anthropology, philosophy of culture.

Bibliografia

Badiou, A. (2007). Century. Cambridge: Polity Press.

Barthes, R. (2010). Camera lucida: Reflections on Photography. New York: Hill and Wang.

Beshty, W. (2005). Toward an Empathic Resistance: Boris Mikhailov’s Embodied Documents. Afterall: A Journal of Art, Context and Enquiry, no. 12, 80–88.

Boehm, G. (2009). Pictorial versus Iconic Turn: Two Letters. G. Boehm, W.J.T. Mitchell. Culture, Theory, and Critique, vol. 50 (2–3), 103–121.

Christen, M. (2007). Symbolic Bodies, Real Pain: Post-Soviet History, Boris Mikhailov and the Impasse of Documentary Photography. In: F. Guerin & R. Hallas (eds.), The Image and the Witness: Trauma, Memory and Visual Culture. London: Wallflower Press, 52–66.

Deleuze, G. (2001). Time-Image. Minneapolis: University of Minnesota Press.

Deleuze, G. & Guattari, F. (2021). Anti-Oedipus. Capitalism and Schizo-phrenia. Minneapolis: University of Minnesota Press.

Dudley, A. (2010). What Cinema is! Bazin’s Quest and Its Charge. Oxford: Blackwell.

Gazda, Ya. (2001). Ukrainska shkokla poetychnoho kino. Poetychne kino. Zaboronena shkola. Kyiv: Kino-kolo.

Greenberg C. (1971) Art and Culture. Critical essays. Boston: Beacon Press.

Gumbrecht, H.U. (2004.) Production of Presence: What Meaning Cannot Convey. Stanford: Stanford University Press.

Kosuth, J. (1991). Art after Philosophy and After. Collected Writings 1966-1990. Cambridge, London: The MIT Press.

Kovalchuk, N. (2020). Kharkivska shkola fotografii: Hra proty aparatu. Kharkiv: Moskop.

Krauss, R. (2000). “A Voyage on the North Sea”. Art in the Age of the Post-Medium Condition. London: Thames and Hudson.

Laclau, E. (2007). Emancipation(s). New York; London: Verso.

Lozhkina, A. (2019). Permanentna revoliutsia. Mystetstvo Ukrainy XX-pochatku XXI stolittia. Kyiv: ArtHuss.

Makov, P. (2005). Utopia. Khroniky.1992-2005. Kharkiv: Dukh i litera.

Mitchell, W.J.T. (1995). Picture Theory: Essays on Verbal and Visual Rep-resentation. Chicago, IL: University of Chicago Press.

Mitchell, W.J.T. (2002). Showing Seeing: A Critique of Visual Culture. Journal of Visual Culture, vol. 1, no. 2, 165–181.

Moxey, K. (2013). Visual Time: The Image in History. Durham, NC: Duke University Press Books.

Pasolini, P.P. (1976). The Cinema of Poetry. Movies and Methods. Berke-ley: University of California Press.

Ralko, V. (2014). Kyivskyi shchodennyk. Lviv: Chervone/Chorne.

Perspektywy Kultury tom 41/2
Opublikowane
2023-06-29
Jak cytować
[1]
Bakirov, V. i Petrenko, D. 2023. Współczesna ukraińska kultura wizualna w drodze do międzynarodowej przestrzeni kulturowej. Perspektywy Kultury. 41, 2/2 (cze. 2023), 91-110. DOI:https://doi.org/10.35765/pk.2023.410202.08.
Numer
Tom 41 Nr 2/2 (2023): Prawa narodów w dobie interakcji kultur
Dział
Prawa narodów

Copyright (c) 2023 Akademia Ignatianum w Krakowie

Creative Commons License

Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa 4.0 Międzynarodowe.

Autor, zgłaszając swój artykuł, wyraża zgodę na korzystanie przez Wydawnictwo Uniwersystet Ignatianum z utworu na następujących polach eksploatacji:

  1. utrwalania utworu w formie papierowej, a także na nośniku cyfrowym lub magnetycznym;
  2. zwielokrotnienia utworu dowolną techniką, bez ograniczenia ilości wydań i liczby egzemplarzy;
  3. rozpowszechniania utworu i jego zwielokrotnionych egzemplarzy na jakimkolwiek nośniku, w tym wprowadzenia do obrotu, sprzedaży, użyczenia, najmu;
  4. wprowadzenia utworu do pamięci komputera;
  5. rozpowszechniania utworu w sieciach informatycznych, w tym w sieci Internet;
  6. publicznego wykonania, wystawienia, wyświetlenia, odtworzenia oraz nadawania i reemitowania, a także publicznego udostępniania utworu w taki sposób, aby każdy mógł mieć do niego dostęp w miejscu i czasie przez siebie wybranym. 

Wydawca zobowiązuje się szanować osobiste prawa autorskie do utworu.