Tematy numerów w roku 2026
Nr 52, 2026/1
"Wokół medycyny, medyków i medykamentów w kulturze"
Call for papers do 52 numeru „Perspektyw Kultury” (1/2026)
Wokół medycyny, medyków i medykamentów w kulturze
Georges Minois, francuski historyk, swoją pracę Ksiądz i lekarz. Od świętych uzdrowicieli do bioetyki rozpoczyna symboliczną ekfrazą, nawiązującą do średniowiecznych miniatur ukazujących integralne połączenie medycyny i religii. Pisze on:
Z jednej strony ksiądz ze świętymi olejami, a z drugiej lekarz badający mocz i mierzący puls; między nimi na łóżku zaniepokojony – co zrozumiałe – pacjent. Klasyczna scena (…) przedstawia trzech protagonistów tragedii ludzkiej: cierpiącego chorego w otoczeniu lekarza ciała i lekarza duszy, od których zależy doczesne zdrowie i wieczyste szczęście. Problem polega na wzajemnych relacjach między tymi dwoma lekarzami, które często bywały zawiłe (…). Stawka bowiem jest duża. Jeżeli nawet troska o zdrowie nie wyklucza troski o zbawienie wieczne, to której dać pierwszeństwo? Jedno jest pewne: kapłan i lekarz, ramię przy ramieniu lub twarzą w twarz, w znacznej mierze uformowali naszą kulturę i mentalność, ponieważ od dwóch tysięcy lat mnogie pokolenia przechodzą przez ich ręce, ponosząc konsekwencje ich złych lub dobrych decyzji, korzystając z ich osiągnięć i cierpiąc przez ich błędy.
Nie ulega bowiem najmniejszej wątpliwości, że utrata kondycji zdrowotnej, choroba i związane z nią cierpienie i strach, ale też wiara i nadzieja pokładane w medycynie, medykach i medykamentach od wieków stanowią jedne z najbardziej uniwersalnych doświadczeń ludzkich, na rozmaitych etapach egzystencji. Doświadczenie to jest silnie uwarunkowane kulturowo. Nic więc dziwnego, że stanowi ono jeden z niezwykle istotnych i znaczeniowo nośnych wymiarów również inspiracji artystycznych, które sprawiają, że dzieła kultury nasycone są motywami i wątkami medycznymi, para- i około-medycznymi ujmowanymi w rozmaitych perspektywach i kontekstach. Obecnie - zwłaszcza po doświadczeniach niedawnej pandemii SARS-COV 2 - widoczny jest wzrost zainteresowania kulturowym wymiarem medycyny, ale też związkami pomiędzy duchem a ciałem. Wyrazem tego są m.in. coraz liczniejsze debaty, konferencje, publikacje naukowe poświęcone związkom i relacjom medycyny i literatury, medycyny i sztuki, medycyny i religii czy medycyny i filozofii. Wiedza medyczna i terapeutyczne standardy stosowane przez klinicystów nie są bowiem wyabstrahowane z otaczającej medyków rzeczywistości kulturowej. Również wszelkie medykamenty, bez których ani skuteczna walka z chorobami, ani skuteczna profilaktyka nie byłyby możliwe, są uzależnione od czasu i miejsca ich stosowania zarówno w materialnym, jak i niematerialnym wymiarze.
Dlatego zapraszamy do interdyscyplinarnej i integrującej różne środowiska badawcze refleksji wokół kulturowego fenomenu, dla którego punktem odniesienia, kontekstem i słowami kluczami są szeroko rozumiane (dosłownie i metaforycznie) pojęcia: medycyny, medyków i medykamentów. Zapraszamy badaczy (i praktyków) zainteresowanych taką problematyką do podzielenia się swoją wiedzą, naukową refleksją i doświadczeniem. Zależy nam na wypowiedziach zarówno humanistów i przedstawicieli nauk społecznych, teologicznych zajmujących się m. in. historią kultury, historią literatury i historią sztuki, dziedzictwem kulturowym czy antropologią kulturową, teologią, religioznawstwem czy filozofią, jak i przedstawicieli nauk medycznych, zwłaszcza tych, którym szczególnie bliskie są artystyczne rozumienie kultury, sztuka medycyny, a przede wszystkim przekonanie, że medycyna jest sztuką.
Zapraszamy do nadsyłania artykułów!
Termin nadsyłania tekstów: 1. września 2025 r.
***
Nr 53, 2026/2
"Movement(s) and Identity?"
Western philosophy can be argued to have originated from the cities, among other factors, as a response to the challenges that the city as a space, a technical object and as a community brought with itself. However, when facing the question about the nature of the city itself, it is difficult to provide an answer, due to the city’s heterogeneity, evading clear definition. It cannot be understood solely as an architectural model or a static political organization; rather, it is a human space, inextricably linked to the human agents on the eternal movement(s) of various kinds, where they come into interaction with human and non-human Others. Thus, both: the exploration of the human identity and the urban identity of a place is crucial to the consideration of the identity problem in the context of cities. The city can be said to be the space for exploring the self vs the Other dynamics, and for fostering empathy. It is crucial nowadays when the cities are experiencing the dynamization of the social space caused by massive and varied migrations, whether we are talking of economic or scientific mobility, or the refugees fleeing war and natural disasters or climate change consequences. It appears that the city always has to be thought of as the meeting space of various actors and realities. In the words of Eric Corijn (Brussels Urban Summit 2023), “a good city is one that we make together”.
This volume will be the result of the IV Congress on Philosophy and the City: Movement(s) and Identity, which took place on September 19-20, 2024 at the Ignatianum University in Cracow. It was to face the above-sketched challenges from philosophical, interdisciplinary and multicultural viewpoints.
Guest editors of the volume: dr hab. Anna Bugajska, prof. UIK, dr Marek Liszka, dr Jacek Poznański SJ
We invite you to publish texts in English.
Deadline for sending texts: December 15, 2025
Publishing the texts: June 30, 2026***
No 54, 2026/3
"Mythology as a Source of European Culture"
Call for papers to Issue 54 of Perspectives on Culture (3/2026)
Greco-Roman mythology has served as an inexhaustible source of inspiration for artists of past eras, playing a significant role in shaping European art and culture. The deeply humanistic dimension of myth, tied to the origins of human thought, was inherently connected with attempts to understand the world, the laws of nature, the course of life, transience, the human condition, and humanity’s place in the world. The culture-forming role of myth, the accumulation of its various versions, diverse artistic interpretations, and iconographic transformations create a palimpsest reflecting the historical, cultural, and social contexts of the works that emerged over time. Cosmogonic and theogonic myths, the pantheon of gods, personifications of natural phenomena, heroes, hybrid creatures, the ideal of the Arcadian idyll, and transformations of beings—described, among others, in Ovid’s Metamorphoses—stimulated the minds of poets, painters, and musicians, becoming part of the collective imagination. In this context, an especially intriguing phenomenon is the syncretism of Christian culture and the world of mythology—the reception of pagan themes in Christian culture, the presence of mythological motifs in religious and ecclesiastical art, and their use in the propaganda of Christian rulers. This perspective raises important questions: what were the reasons and manifestations of the fusion between mythology and Christian faith and tradition? How were ancient myths adapted and interpreted within a Christian framework? In what ways was the allegorical method used to interpret myths and derive Christian moral teachings from them?
We welcome reflections on issues related to mythology within art history, literary studies, philosophy, religious studies, history, education, anthropology, and cultural studies. We encourage broad reflections on the origins and role of myth in culture as well as more specific analyses of the presence of mythology in various areas of human activity, both in historical and contemporary contexts. For example, a possible research topic could be the presence of mythology in court culture, the role and significance of mythological costume in painting, literature, theater, opera, epistolography, and social customs. Consideration of the role of mythological themes in culture will primarily cover the period from the late Middle Ages to the 20th century. However, reflections on the theme may also extend to the present day, seeking answers to questions such as: how does contemporary culture engage in dialogue with the ancient tradition? or, in what ways can the plasticity and materiality of antiquity find continuity in contemporary visual culture?
We invite you to publish texts in English.
Guest Editor of the Issue: dr Barbara Hryszko
We are looking forward to receiving your articles!
Submission deadline: March 1, 2026
***
