Filozofia postsekularna. Między teorią a ideologią

Abstrakt

Tekst ten poświęcony jest wykazaniu, że z punktu widzenia zadań na­ uki zajmującej się opisem i wyjaśnieniem różnych aspektów religii, zwrot postsekularny jest zwrotem pozornym. Pozorność ta polega na tym, że program wyartykułowany przez filozofów postsekularnych cierpi na szereg defektów. Ich nagromadzenie prowadzi do wniosku, że paradygmat postsekularny nigdy nie istniał nawet jako zalążek teo­ rii zjawisk religijnych, natomiast posiada pewne cechy ideologii.
W tekście tym rekonstruuję i poddaję krytycznej analizie kluczo­ we stanowiska filozoficzne związane ze zwrotem postsekularnym (Philip’a Blond’a, Gianni’ego Vattimo, John’a D. Caputo, Jürgen’a Habermas’a) starając się wyodrębnić właściwe cechy filozofii postse­ kularnej i wskazać jej najważniejsze braki. Następnie zajmuję się naj­ ważniejszym problemem wyłaniającym się z tej analizy, jakim jest za­ gadnienie przyjmowanego przez filozofów postsekularnych pojęcia religii. W ostatniej części formułuję wnioski dotyczące stosowalności filozofii postsekularnej jako narzędzia teoretycznego wyjaśniającego sytuację religii w świecie późnonowoczesnym.