Archetyp cienia a istota człowieczeństwa w opowieści fantastycznej Hansa Christiana Andersena pt. Cień
Abstrakt
Artykuł koncentruje się na archetypie cienia i na istocie człowieczeń stwa w opowieści fantastycznej napisanej przez Hansa Christiana An dersena. Przywołany autor stworzył postać cienia, wykorzystując le gendarny motyw, by wyrazić ciemną stronę nie tylko człowieka, ale i całego społeczeństwa. Od niepamiętnych czasów wspomniana postać była traktowana jak część człowieka, dokładniej – anima. Andersen pokazuje zależność pomiędzy człowiekiem a jego cieniem oraz rela cje między powierzchownością człowieka i jego wnętrzem. W utwo rze Andersena również możemy spostrzec wiele innych zagadnień związanych z psychologią, socjologią i naukami etycznymi, ponieważ w kręgu jego zainteresowań był człowiek oraz jego system wartości.
Bibliografia
ANDERSEN Hans Christian. 2006. Baśnie i opowieści (B. Sochańska), t. 1, Poznań: Media Rodzina.
BANACH Andrzej. 1957. O modzie XIX wieku, Warszawa: Państwowy Insty tut Wydawniczy.
CHOLEWIŃSKA Joanna. 2014. „Antyczne archetypy bogiń niezależnych jako wzorce kobiet przedsiębiorczych w biznesie”. Przedsiębiorstwo we współczesnej gospodarce – teoria i praktyka 4: 43‑57.
GAJDA Joanna. 2005. Antropologia kulturowa, cz. I. Wprowadzenie do wiedzy o kulturze, Toruń: Wydawnictwo Adam Marszałek.
JASTRZĘBSKA‑GOLONKA Danuta. 2011. Konceptualizacja świata przed- stawionego w języku najnowszego przekładu tekstów Hansa Christiana An- dersena, Bydgoszcz: Wydawnictwo Uniwersytetu Kazimierza Wielkiego.
JAZGARSKA Anna. 2006. „Cień i jego pan »Cień« Hansa Christiana Ander sena”. Rozprawy naukowe i zawodowe PWSZ w Elblągu 1: 187‑205.
JUNG Carl Gustaw. 2011. Archetypy i nieświadomość zbiorowa (przeł. R. Reszke), Warszawa: Wydawnictwo KR.
JUNG Carl Gustaw. 1976. Archetypy i symbole. Pisma wybrane (przeł. J. Pro kopiuk), Warszawa: Czytelnik.
KOPALIŃSKI Władysław. 2006. Słownik symboli, Warszawa: Oficyna Wy dawnicza Rytm.
KORCZAK Andrzej. 2016. „Mircea Eliade i pojęcie archetypu”. Idea. Studia nad strukturą i rozwojem pojęć filozoficznych 28/2: 357‑374.
LASOŃ‑KOCHAŃSKA Grażyna. 2011. „Gender, Queer i dorastanie – baś nie Hansa Christiana Andersena”. Świat tekstów. Rocznik Słupski 9: 59‑72. LINDE Samuel Bogusław. 1807‑1814. Słownik języka polskiego, t. I, cz. 1., Warszawa: Drukarnia XX. Piiarów.
MALEJ Izabela. 2014. „Archetyp łabędzia w sztuce Michaiła Wrubla”. Slavia Orientalis 63/2: 191‑204.
MONBOURQUETTE Jean. 2002. Oswoić swój cień: jak zaakceptować ciemne strony własnej osobowości (przeł. M. Ciszewska), Poznań: Wydawnictwo W drodze.
NIETZSCHE Fryderyk. 2010. Narodziny tragedii z ducha muzyki (przeł. L. Staff), Łódź‑Wrocław: Nietzsche Seminarium.
NIETZSCHE Fryderyk. 2010. Wędrowiec i jego cień (Ludzkie, antyludzkie, część druga) (przeł. K. Drzewiecki), Łódź‑Wrocław: Nietzsche Seminarium.
OGŁOZA Ewa. 2014. Wokół opowieści Hansa Christiana Andersena. O radości czytania, Katowice: Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego.
PAJOR Kazimierz. 2004. Psychologia archetypów Junga, Warszawa: Eneteia.
PAJOR Kazimierz. 2005. „Inteligencja archetypów”. Albo albo. Problemy psychologii kultury. Inteligencja archetypów 4: 9‑24.
PÉJU Pierre. 2008. Dziewczynka w baśniowym lesie. O poetykę baśni: w odpowiedzi na interpretacje psychoanalityczne i formalistyczne (przeł. M. Pluta), Warszawa: Wydawnictwo Sic! s. c.
SHALIT Erel. 2017. Cykl życia. Archetypowa droga człowieka (K. Domański, A. Kościuk), Warszawa: Eneteia.
SINKO Zofia. 1984. „Polska recepcja twórczości pani de Staël w pierwszych dekadach XIX wiek”. Pamiętnik literacki 75/2: 45‑92.
SKORUPSKA‑RACZYŃSKA Elżbieta. 2003. Barwy w językowej krea cji świata baśni (na wybranych przekładach), W Barwy świata baśni,
U. Chęcińska (red.), Szczecin: Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego.
STORCH Maja. 2002. Tęsknota silnej kobiety za silnym mężczyzną (przeł.
R. Reszke), Warszawa: Wydawnictwo Szafa.
SZARGOT Maciej. 2000. „»Cień« wśród cieni”. Literatura na świecie 10‑11: 424‑432.
Leksykon symboli. 1991. R. Jarosiński (red.), Warszawa: Wydawnictwo ROK Corporation SA.
Słownik poprawnej polszczyzny. 1980. W. Doroszewski (red.), Warszawa: Wy dawnictwo PWN .
Słownik staropolski. 1920. A. Krasnowolski, W. Niedźwiedzki (red.), Warsza wa: Wydawnictwo M. Arcta.
http://podteksty.amu.edu.pl/content/czemu‑cieniu‑odjezdzasz‑motyw‑utra ty‑cienia‑w‑literaturze‑europe.html [dostęp: 03.02.2018].
https://sjp.pwn.pl/slowniki/wychodzi%C4%87%20na%20%C5%9Bwiat%C5%82o%20dzienne.html [dostęp: 03.02.2018].
http://longstoryshort.pl/szapoklak/ [dostęp: 02.02.2018].
Copyright (c) 2018 Akademia Ignatianum w Krakowie
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa 4.0 Międzynarodowe.
Autor, zgłaszając swój artykuł, wyraża zgodę na korzystanie przez Wydawnictwo Uniwersystet Ignatianum z utworu na następujących polach eksploatacji:
- utrwalania utworu w formie papierowej, a także na nośniku cyfrowym lub magnetycznym;
- zwielokrotnienia utworu dowolną techniką, bez ograniczenia ilości wydań i liczby egzemplarzy;
- rozpowszechniania utworu i jego zwielokrotnionych egzemplarzy na jakimkolwiek nośniku, w tym wprowadzenia do obrotu, sprzedaży, użyczenia, najmu;
- wprowadzenia utworu do pamięci komputera;
- rozpowszechniania utworu w sieciach informatycznych, w tym w sieci Internet;
- publicznego wykonania, wystawienia, wyświetlenia, odtworzenia oraz nadawania i reemitowania, a także publicznego udostępniania utworu w taki sposób, aby każdy mógł mieć do niego dostęp w miejscu i czasie przez siebie wybranym.
Wydawca zobowiązuje się szanować osobiste prawa autorskie do utworu.
