Miłość przeniesiona w milczeniu. Wojciecha (Alberta) Męcińskiego powołanie do Japonii.
Abstrakt
Artykuł przedstawia postać Wojciecha Męcińskiego SJ (ca. 1598-1643), jezuity męczennika i pierwszego Polaka, który dotarł do Japonii, przez pryzmat jego powołania do tego kraju. Zarysowane tło historyczne podróży Męcińskiego zostało uzupełnione odniesieniami do jego li- stów, z których wyłania się obraz człowieka do głębi przekonanego o konieczności osobistego świadectwa wiary. Trwałość decyzji Mę- cińskiego – od momentu jej podjęcia do zrealizowania minęło około dwudziestu lat – staje się zrozumiała po analizie głębokiej motywacji religijnej. Męciński niemal milczy o kraju, który jest celem jego życio- wej wędrówki, podkreślając przy tym swoje oddanie dla Chrystusa. Podążając ku Niemu, zmierza do Japonii i tym samym łączy miłość do Chrystusa z wolą oddania życia w kraju, którego nie zna.
Bibliografia
Pol. 77-I, f. 92rv: The Letter of Albert Męciński to Muzio Vitelleschi, from Kalisz (15.03.1625).
Rom. 117, f. 79rv: The Letter of Albert Męciński to Muzio Vitelleschi, from Rome (1626).
Mediol. 95, f. 31rv: The Letter of Albert Męciński to Muzio Vitelleschi, from Milan (4.12.1626).
Jap. Sin. 38, f. 1rv: The Letter of Albert Męciński to Muzi Vitelleschi, from Avignon (26.12.1626).
Jap. Sin. 38, f. 2rv: The Letter of Albert Męciński to Muzio Vitelleschi, from Évora (4.04.1627).
Pol. 77-I, f. 139rv: The Letter of Albert Męciński to Muzio Vitelleschi, from Genoa (15.09.1628).
Pol. 77-I, f. 140r-141v: The Letter of Albert Męciński to Muzio Vitelleschi, from Cracow (24.11.1628).
Jap. Sin. 38, f. 3rv: The Letter of Albert Męciński to Muzio Vitelleschi, from Madrid (29.01.1631).
Jap. Sin. 38, f. 4rv: The Letter of Albert Męciński to Nuno Mascarenhasa, from Lisbon (19.04.1631).
Jap. Sin. 38, f. 5rv: The Letter of Albert Męciński to Oliviero Pensa, from Lis- bon (16.02.1633).
Jap. Sin. 38, f. 6rv: The Letter of Albert Męciński to Muzio Vitelleschi, from Lisbon (4.03.1633).
Jap. Sin. 38, f. 7rv: The Letter of Albert Męciński to Oliviero Pensa, from Goa (20.02.1634).
Jap. Sin. 38, f. 8rv: The Letter of Albert Męciński to Muzio Vitelleschi, from Cochin (19.04.1635).
Jap. Sin. 38, f. 9rv: The Letter of Albert Męciński to Muzio Vitelleschi, from Macau (3.01.1638).
Pol. 52, f. 291rv: The Letter of Albert Męciński to Saint Peter and Paul Col- lege, from Philippines (2.07.1642).
ALEGAMBE Fillipo. 1657. Mortes Illustres et Gesta Eorum de Societ. Jesu Qui in Odium Fidei Ab Haereticis Vel Aliis Occisi Sunt. Roma: Typographia Varesii.
———. 1657. Mortes Illustres et Gesta Eorum de Societ. Jesu Qui in Odium Fi- dei Ab Haereticis Vel Aliis Occisi Sunt. Roma: Typographia Varesii.
COOPER Michael. 1995. ed. They Came to Japan: An Anthology of European Reports on Japan, 1543-1640. Ann Arbor, Mich: Center for Japanese Stu- dies, University of Michigan.
HAZART SJ Cornelius. 1678. Kirchen-Geschichte, Das Ist: Catholisches Chri- stenthum, Durch Die Ganze Welt Ausgebreitet. Wien: Leopold Voigt. Historical Institute, University of Tokyo. ‘Overseas Section. Volume 6 of Dia- ries (Jan van Elserack) – Summary’. Accessed 27 January 2018. http:// www.hi.utokyo.ac.jp/tokushu/kaigai/Diaries/Volumes/768F3C3F-FA9F- 43E9-8515-299EF1546796.html.
KOCHOWSKI Wespazjan. 2011. Roczniki Polski. Klimakter Czwarty (1669- 1673). Edited by Leszek Andrzej Wierzbicki. Warszawa: Wydawnictwo DiG.
MĘCIŃSKI SJ Wojciech. 1634. ‘List Wojciecha Męcińskiego Do Siostry Zofii Kurdwanowskiej z Goa, Indie, 20.02.1634’. Edited by Stanisław Bodniak. Rocznik Gdański 12 (1938): 204-206.
———. 1634. ‘The Letter of Albert Męciński to Cracow, from Goa, 20.02.1634’. In Vita et Mors Gloriose Suscepta R. P. Alberti Mencinski e Societate Jesu in Odium Sanctae Fidei Catholicae apud Japones Una Cum Aliis Quatuor Ex Eadem Societate Patribus Interempti A.D. 1643. 23 Martii., by Ignacy Maciej Tłuczyński, 77-84. Cracovia: Franciscus Cezary S.R.M., 1661.
———. 1642. ‘The Letter of Albert Męciński to Cracow, from Philippines, 2.07.1642’. In Vitae Praesulum Poloniae Magni Ducatus Lithuaniae Res Pra- ecipuae Illorum Temporibus Gestae Ad Annum Mdcclx.: Origo Ecclesiarum Cathedralium Quatuor Libris Comprehensae, edited by Franciszek Rzepni- cki, 2:51-53. Poznań: Typis Posnaniensibus Clari Collegii Societatis Jesu, 1762.
———. 1626. ‘The Letter of Albert Męciński to Zofia Kurdwanowska, from Rome, 1.11.1626’. In Żywot Wielebnego Księdza Wojciecha Męcińskiego So- cietatis Jesu Męczennika Japońskiego z Różnych Pisarzów Zebrany, edited by Rafał Skrzynecki SJ, 34-40. Kalisz: Drukarnia J.K.M. y Rzeczypty Kolle- gium Soc. Jesu, 1781.
NIESIECKI SJ Kasper. 1841. Herbarz polski Kaspra Niesieckiego S. J. Vol. 6. Lipsk: Breitkopf i Hærtel.
RHODES SJ Alexandre de. 1653. Histoire de La Vie et de La Glorieuse Mort de Cinq Pères de La Compagnie de Jésus Qui Ont Souffert Le Martyre Dans Le Japon, Avec Trois Séculiers, En l’année 1643. Paris: Sebastien Cramoisy.
ROSINI Francisco, trans. 1652. Breue Relatione Della Gloriosa Morte Che Il P. Antonio Rubino Della Compagnia Di Giesu Sofferse Nella Città Di Nan- gasacchi Dello Stesso Regno Del Giappone, Di Marzo Nel 1643. Roma: Typis Heredum Corbeletti.
RUBINO SJ Antonio. 1642. ‘The Letter of Antonio Rubino to Macao from Manila, 4.07.1642’. In Breue Relatione Della Gloriosa Morte Che Il P. Anto- nio Rubino Della Compagnia Di Giesu Sofferse Nella Città Di Nangasacchi Dello Stesso Regno Del Giappone, Di Marzo Nel 1643, edited by Pedro Mar- ques, 54-59. Roma: Typis Heredum Corbeletti, 1652.
———. 1642. ‘The Letter of Antonio Rubino to Macao from Manila, 4.07.1642’. In Breve Memoria Della Vita Del V. P. Giovanni Antonio Rubino Della Compagnia Di Gesù, Martire Del Giappone, 27-29. Torino: Tipogra- fia G. Derossi, 1898.
TANNER Matheus. 1675. Societas Jesu Usque Ad Sanguinis Et Vitæ Profu- sionem Militans in Europa, Africa, Asia Et America Contra Gentiles, Ma- hometanos, Judæos, Hæreticos, Impios, Pro Deo, Fide, Ecclesia, Pietate : Sive Vita, Et Mors Eorum, Qui Ex Societate Jesu in Causa Fidei, & Virtutis Propugnatæ Violentâ Morte Toto Orbe Sublati Sunt. Praga: Typis Universi- tatis Carolo-Ferdinandeæ.
MĘCIŃSKI SJ Wojciech. 1634. ‘List Wojciecha Męcińskiego Do Siostry Zofii Kurdwanowskiej z Goa, Indie, 20.02.1634’. Edited by Stanisław Bodniak. Rocznik Gdański 12 (1938): 204-206.
———. 1634. ‘The Letter of Albert Męciński to Cracow, from Goa, 20.02.1634’. In Vita et Mors Gloriose Suscepta R. P. Alberti Mencinski e Societate Jesu in Odium Sanctae Fidei Catholicae apud Japones Una Cum Aliis Quatuor Ex Eadem Societate Patribus Interempti A.D. 1643. 23 Martii., by Ignacy Maciej Tłuczyński, 77-84. Cracovia: Franciscus Cezary S.R.M., 1661.
———. 1642. ‘The Letter of Albert Męciński to Cracow, from Philippines, 2.07.1642’. In Vitae Praesulum Poloniae Magni Ducatus Lithuaniae Res Pra- ecipuae Illorum Temporibus Gestae Ad Annum Mdcclx.: Origo Ecclesiarum Cathedralium Quatuor Libris Comprehensae, edited by Franciszek Rzepni- cki, 2:51-53. Poznań: Typis Posnaniensibus Clari Collegii Societatis Jesu, 1762.
———. 1626. ‘The Letter of Albert Męciński to Zofia Kurdwanowska, from Rome, 1.11.1626’. In Żywot Wielebnego Księdza Wojciecha Męcińskiego So- cietatis Jesu Męczennika Japońskiego z Różnych Pisarzów Zebrany, edited by Rafał Skrzynecki SJ, 34-40. Kalisz: Drukarnia J.K.M. y Rzeczypty Kolle- gium Soc. Jesu, 1781.
NIESIECKI SJ Kasper. 1841. Herbarz polski Kaspra Niesieckiego S. J. Vol. 6. Lipsk: Breitkopf i Hærtel.
RHODES SJ Alexandre de. 1653. Histoire de La Vie et de La Glorieuse Mort de Cinq Pères de La Compagnie de Jésus Qui Ont Souffert Le Martyre Dans Le Japon, Avec Trois Séculiers, En l’année 1643. Paris: Sebastien Cramoisy.
ROSINI Francisco, trans. 1652. Breue Relatione Della Gloriosa Morte Che Il P. Antonio Rubino Della Compagnia Di Giesu Sofferse Nella Città Di Nan- gasacchi Dello Stesso Regno Del Giappone, Di Marzo Nel 1643. Roma: Typis Heredum Corbeletti.
RUBINO SJ Antonio. 1642. ‘The Letter of Antonio Rubino to Macao from Manila, 4.07.1642’. In Breue Relatione Della Gloriosa Morte Che Il P. Anto- nio Rubino Della Compagnia Di Giesu Sofferse Nella Città Di Nangasacchi Dello Stesso Regno Del Giappone, Di Marzo Nel 1643, edited by Pedro Mar- ques, 54-59. Roma: Typis Heredum Corbeletti, 1652.
———. 1642. ‘The Letter of Antonio Rubino to Macao from Manila, 4.07.1642’. In Breve Memoria Della Vita Del V. P. Giovanni Antonio Rubino Della Compagnia Di Gesù, Martire Del Giappone, 27-29. Torino: Tipogra- fia G. Derossi, 1898.
TANNER Matheus. 1675. Societas Jesu Usque Ad Sanguinis Et Vitæ Profu- sionem Militans in Europa, Africa, Asia Et America Contra Gentiles, Ma- hometanos, Judæos, Hæreticos, Impios, Pro Deo, Fide, Ecclesia, Pietate : Sive Vita, Et Mors Eorum, Qui Ex Societate Jesu in Causa Fidei, & Virtutis Propugnatæ Violentâ Morte Toto Orbe Sublati Sunt. Praga: Typis Universi- tatis Carolo-Ferdinandeæ.
ANESAKI Masaharu. 1930. ‘A Refutation of Christianity Attributed to Christovão Ferreira, the Apostate Padre’. Proceedings of the Imperial Aca- demy 6, no. 2: 27-30.
———. 1938. ‘Prosecution of Kirishitans after the Shimabara Insurrection.’ Monumenta Nipponica 1, no. 2: 293-300. https://doi.org/10.2307/2382669.
———. 1926. ‘The Extermination of the Japanese Catholics in the Last Half of the Seventeenth Century and Their Survivals’. Proceedings of the Impe- rial Academy 2, no. 3: 95-96.
BANDROWSKI Jerzy. 1937. Szkarłatna Róża Raju Boskiego. Świątobliwy Ks. Wojciech Męciński. Poznań-Warszawa-Wilno-Lublin: Księgarnia św. Wojciecha.
BODNIAK Stanisław. 1938. ‘List Polaka z Goa o Indiach z Roku 1634’. Rocznik Gdański 12: 203-206.
BOXER C.R. 1951. The Christian Century in Japan 1549-1650. Berkeley-Los Angeles: University of California Press. Breve Memoria Della Vita Del V. P. Giovanni Antonio Rubino Della Compagnia Di Gesù, Martire Del Giappone. Torino: Tipografia G. Derossi, 1898.
CATTANEO Angelo. 2013. ‘The Mutual Emplacement of Japan and Euro- pe During the Nanban Century’. In Portugal, Jesuits, and Japan: Spiritual Beliefs and Earthly Goods, edited by Victoria Weston, 27-36. Chestnut Hill, MA: McMullen Museum of Art, Boston College.
CIEŚLAK Stanisław. 2007. ‘Jezuickie Ośrodki Badań Historycznych w Pol- sce Do 1939 Roku’. In Kościół w Polsce. Dzieje i Kultura, edited by Jan Wal- kusz, 6:65-92. Lublin: Wydawnictwo KUL.
CIESLIK SJ Hubert. 1974. ‘The Case of Christovão Ferreira’. Monumenta Nipponica 29, no. 1: 1-54.
CLULOW Adam. 2014. The Company and the Shogun: The Dutch Encounter with Tokugawa Japan. New York: Columbia University Press.
COOPER SJ Michael. 1974. Rodrigues the Interpreter: An Early Jesuit in Japan and China. New York: Weatherhill.
CZERMIŃSKI T.J. Marcin. 1895. Życie x. Wojciecha Męcińskiego T.J. Umę- czonego Za Wiarę w Japonii. Kraków: Drukarnia ‘Czasu’ Fr. Kluczyckie- go i Spółki.
DACKA-GÓRZYŃSKA Iwona M. 2004.‘Korona polska’ Kaspra Niesieckiego.: Pomnik staropolskiego piśmiennictwa heraldycznego. Wydawnictwo DiG.
DANIELUK SJ Robert. 2017. ‘„Milczenie” Po Polsku: Wojciech Męciński SJ (1598-1643) i Jego Długa Droga Do Japonii’. Studia Bobolanum, no. 2: 5-31. DONNELLY John Patrick. 1988. ‘Antonio Possevino’s Plan for World Evangelization’. The Catholic Historical Review 74, no. 2: 179-198.
DOUGILL John. 2017. 300 lat milczenia: w poszukiwaniu ukrytych japońskich chrześcijan. Translated by Janusz Ochab. Warszawa: Wydawnictwo Agora.
———. 2016. In Search of Japan’s Hidden Christians: A Story of Suppression, Secrecy and Survival. Hong Kong: Graphicraft Limited. https://nls.ldls. org.uk/welcome.html?ark:/81055/vdc_100041500665.0x000001.
ELLIS Robert Richmond. 2003. ‘“The Best Thus Far Discovered”: The Ja- panese in the Letters of Francisco Xavier’. Hispanic Review 71, no. 2: 155-169. https://doi.org/10.2307/3247185.
FUJITA Neil S. 1991. Japan’s Encounter with Christianity: The Catholic Mis- sion in Pre-Modern Japan. New York: Paulist Pr.
GRZEBIEŃ SJ Ludwik. 2004. ‘Męciński Wojciech’. Edited by Ludwik Grze- bień SJ. Encyklopedia wiedzy o jezuitach na ziemiach Polski i Litwy, 1564-1995. Kraków: Wyższa Szkoła Filozoficzno-Pedagogiczna ‘Ignatianum’, WAM.
HALL John Whitney, and James L. McClain, eds. 1997. The Cambridge Hi- story of Japan. Reprinted. Vol. 4: Early Modern Japan. Cambridge: Camb- ridge University Press.
HARRINGTON Ann M. 1993. Japan’s Hidden Christians. Chicago: Loyola University Press.
HESSELINK Reiner H. 2002. Prisoners from Nambu: Reality and Make-Be- lieve in Seventeenth-Century Japanese Diplomacy. Honolulu: University of Hawai’i Press.
HIGASHIBABA Ikuo. 2001. Christianity in Early Modern Japan: Kirishitan Belief and Practice. Leiden ; Boston: Brill.
HIROFUMI Yamamoto. 2009. ‘The Edo Shogunate’s View of Christianity in the Seventeenth Century’. In Christianity and Cultures: Japan & China in Comparison, 1543-1644, edited by M. Antoni J. Üçerler, 255-268. Roma: Institutum historicum Societatis Iesu.
JUNIEWICZ Michał. 1756. Listy Rozne Ku Chwalebney Ciekawosci Y Chrze- scianskiemu Zbudowaniu Słuzące. Z Azyi, Afryki, Ameryki, Niegdyś Od Mis- syonarzow Societatis Jesu W Rozmaitych Językach Do Europy Przesłane Teraz [...] Polskiemu Swiatu Językiem Oyczystym Kommunikowane Roku 1756. Warszawa: Drukarnia J.K.M. y Rzeczypty Kollegium Soc. Jesu.
JUVENCIUS SJ Josephus. 1763. Historia Prześladowania Wiary Chrześcijań- skiej w Japonii w Dziejach Towarzystwa Jezusowego. Translated by Franci- szek Rzepnicki. Poznań: Drukarnia Jezuitów.
KAPITAŃCZYK Kazimierz. 1933. Udział Polski w Dziele Misyjnem. Szkic Hi- storyczny. Poznań: Rady Krajowe Papieskiego Dzieła Rozkrzewiania Wiary. KITAGAWA Joseph Mitsuo. 1966. Religion in Japanese History. New York: Columbia Univ. Press.
KONIOR Jan. 2013. Historia polsko-chińskich kontaktów kulturowych w XVII w.: (na przykładzie misji jezuickich). Kraków: Akademia Ignatia- num : Wydawnictwo WAM.
KRUCKI Łukasz. 2014. ‘Misje katolickie w Japonii. Historia i współczes- ność’. Kościół w Polsce. Dzieje i kultura, no. 13: 43-66.
MASAKAZU Asami. 2009. ‘A Solution to the Rites Controversy Proposed by Antonio Rubino, S.J’. In Christianity and Cultures: Japan & China in Com- parison, 1543-1644, edited by M. Antoni J. Üçerler, 127-142. Roma: Insti- tutum historicum Societatis Iesu.
MATUSZEWSKA Przemysława. 1979. ‘Drukowane Zbiory Listów w Polsce XVIII Wieku’. Pamiętnik Literacki, no. 70: 3-22.
MERKLEJN Iwona. 2006. Brat Zeno Żebrowski. Polski Misjonarz w Japońskich Mediach. Warszawa: Wydawnictwo Trio.
MIAZEK-MĘCZYŃSKA Monika. 2011. ‘Indipetae Boymianae on Boym’s Requests to the Jesuit General for a Missionary Appointment to Chi- na’. Monumenta Serica 59, no. 1: 229-242. https://doi.org/10.1179/ mon.2011.59.1.011.
MOFFETT Samuel Hugh. 2005. A History of Christianity in Asia, Vol. II: 1500-1900. Maryknoll, New York: Orbis Books.
MORAN J.F. 2014. The Japanese and the Jesuits: Alessandro Valignano in Sixte- enth Century Japan. Routledge.
MORAWSKI Jan. 1728. Palaestra Pietatis: Continens Documenta Sancte Vi- vendi, & Moriendi Athletis Marianis Aperta. 3rd ed. Olomouc: Convictus Olomucensis.
MURDOCH James. 1926. A History of Japan. Vol. 3. London: Psychology Press.
NATOŃSKI Bronisław. 1972. ‘Męciński Wojciech’. Edited by Romuald Gu- staw OFM. Hagiografia Polska. Słownik Bio-Bibliograficzny. Poznań-War- szawa-Lublin: Księgarnia św. Wojciecha.
———. 1975. ‘Męciński Wojciech’. Polski Słownik Biograficzny. Wrocław-Warszawa-Kraków: Wydawnictwo PAN – Ossolineum.
———. 1975. ‘Męciński Wojciech’. Polski Słownik Biograficzny. Wrocław-Warszawa-Kraków: Wydawnictwo PAN – Ossolineum.
———. 1972. ‘Wojciech Męciński. Jezuita, Męczennik (1598-1643)’. In Z Polskiej Gleby, 446-462. Kraków: WAM.
———. 1975. ‘Wojciech Męciński Jezuita, Męczennik w Japonii’. In Gdy Europa Szukała Azji, 303-316. WAM.
NGUYEN Duc Ha. 2006. Polscy Misjonarze Na Dalekim Wschodzie w XVII-XVIII Wieku. Warszawa: Neriton.
NOWAK Katarzyna. 2000. ‘Pierwszy Polak w Japonii – Wojciech Męciński’. Iaponica, no. 12: 165-178.
NOWAKOWSKI Paweł F. 2014. ‘Entuzjazm i rozczarowanie. Refleksje kulturoznawcze nad pierwszymi spotkaniami jezuitów i Japończyków w XVI w.’ In Itinera clericorum: kulturotwórcze i religijne aspekty podró- ży duchownych, edited by Danuta Quirini-Popławska and Łukasz Burkie- wicz, 503-516. Kraków: Akademia Ignatianum : Wydawnictwo WAM.
———. 2012. ‘Wątek japoński w “Bibliotheca selecta” Antonia Possevina SJ i jego związek z sytuacją misji jezuickich’. In Antonio Possevino SJ (1533- 1611): życie i dzieło na tle epoki, edited by Danuta Quirini-Popławska, 567-584. Kraków: Wydawnictwo WAM – Akademia Ignatianum.
PACHECO Diego. 1971. ‘Diogo de Mesquita, S. J. and the Jesuit Mission Press’. Monumenta Nipponica 26, no. 3-4: 431-443.
PAGÈS Léon. 1869. Histoire de La Religion Chrétienne Au Japon, Depuis 1598 Jusqu’à 1651. Vol. 1. Paris: Charles Douniol.
PAŁASZ-RUTKOWSKA Ewa. 1998. Polityka Japonii Wobec Polski 1918-1941. Warszawa: Nozomi.
———. 2011. ‘The Russo-Japanese War and Its Impact on Polish-Japanese Relations in the First Half of the Twentieth Century’. Analecta Nipponica, no. 1: 11-43.
PAŁASZ-RUTKOWSKA Ewa and ROMER Andrzej. 2009. Historia sto- sunków polsko-japońskich 1904-1945. Warszawa: Biblioteka Fundacji im. Takashimy.
PAWLAK Wiesław. 2009. ‘Erudycja humanistyczna w literaturze religijnej XVII wieku’. In Humanitas i christianitas w kulturze polskiej, edited by Mi- rosława Hanusiewicz-Lavallee, 223-265. Humanizm Syntezy 4. Warsza- wa: Neriton.
PERERA Simon Gregory. 1941. Jesuits in Ceylon (in the XVI and XVII Centu- ries). New Delhi: Asian Educational Services.
PEREZ Louis G., ed. 2013. Japan at War: An Encyclopedia. Santa Barbara, Ca- lif: ABC-CLIO.
PERTEK Jerzy. 1981. Polacy Na Morzach i Oceanach. Vol. 1. Poznań: Wydaw- nictwo Poznańskie.
ROSS Andrew C. 2003. Vision Betrayed: The Jesuits in Japan and China 1542- 1742. Maryknoll, New York: Orbis.
RUBIÉSJoan-Pau. 2001. ‘The Jesuit Discovery of Hinduism. Antonio Rubino’s Account of the History and Religion of Vijayanagara (1608)’. Archiv Für Religionsgeschichte 3, no. 1. https://doi.org/10.1515/9783110234190.210.
SARAIVA Luis, and JAMI Catherine. 2008. The Jesuits, the Padroado and East Asian Science (1552-1773). Singapore: World Scientific.
SHINZŌ S.J. Kawamura. 2009. ‘Communities, Christendom, and the Uni- fied Regime in Early Modern Japan’. In Christianity and Cultures: Japan & China in Comparison, 1543-1644, edited by M. Antoni J. Üçerler. Roma: In- stitutum historicum Societatis Iesu, 151-168.
SKRZYNECKI SJ Rafał. 1781. Żywot Wielebnego Księdza Wojciecha Męciń- skiego Societatis Jesu Męczennika Japońskiego z Różnych Pisarzów Zebrany. Kalisz: Drukarnia J.K.M. y Rzeczypty Kollegium Soc. Jesu.
SŁABCZYŃSKI Wacław, and SŁABCZYŃSKI Tadeusz. 1992. ‘Męciński Wojciech’. Słownik Podróżników Polskich. Warszawa: Wiedza Powszechna.
———. 1992. ‘Męciński Wojciech’. Słownik Podróżników Polskich. Warszawa: Wiedza Powszechna.
SZYMBORSKI Wiktor. 2014. Collegium Broscianum. Kraków: Księgarnia Akademicka.
TOIPA Helena Costa. 2010. ‘Padre Sebastião Vieira, sob a palma do martírio. A Companhia de Jesus no Japão’. Máthesis 19: 37-53.
TUBIELEWICZ Jolanta. Historia Japonii. 1984. Wrocław-Warszawa-Kra- ków-Gdańsk-Łódź: Zakład Narodowy im Ossolińskich.
VOSS Gustav. 1945. ‘Early Japanese Isolationism’. Pacific Historical Review 14, no. 1: 13-35.
YASUI Michiro. 2014. ‘Ex Oriente Lux Roman Dmowski w Japonii’. Nowa Polityka Wschodnia, no. 6: 241-254.
ZAJĄCZKOWSKI Ryszard. 2016. ‘Literatura polska w Japonii’. Roczniki Kulturoznawcze 7, no. 3: 147-169.
ŻOŁĄDŹ-STRZELCZYK Dorota. 2001. ‘“Praca w Winnicy Pańskiej”: Dwaj Polscy Jezuici-Misjonarze XVII Wieku’. In Jezuicka Ars Historica. Pra- ce Ofiarowane Księdzu Profesorowi Ludwikowi Grzebieniowi SJ, 655-667. Kraków: WAM.
Copyright (c) 2017 Akademia Ignatianum w Krakowie
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa 4.0 Międzynarodowe.
Autor, zgłaszając swój artykuł, wyraża zgodę na korzystanie przez Wydawnictwo Uniwersystet Ignatianum z utworu na następujących polach eksploatacji:
- utrwalania utworu w formie papierowej, a także na nośniku cyfrowym lub magnetycznym;
- zwielokrotnienia utworu dowolną techniką, bez ograniczenia ilości wydań i liczby egzemplarzy;
- rozpowszechniania utworu i jego zwielokrotnionych egzemplarzy na jakimkolwiek nośniku, w tym wprowadzenia do obrotu, sprzedaży, użyczenia, najmu;
- wprowadzenia utworu do pamięci komputera;
- rozpowszechniania utworu w sieciach informatycznych, w tym w sieci Internet;
- publicznego wykonania, wystawienia, wyświetlenia, odtworzenia oraz nadawania i reemitowania, a także publicznego udostępniania utworu w taki sposób, aby każdy mógł mieć do niego dostęp w miejscu i czasie przez siebie wybranym.
Wydawca zobowiązuje się szanować osobiste prawa autorskie do utworu.
