Analiza porównawcza postaw mieszkańców Czech i Polski wobec pandemii COVID‑19

DOI: https://doi.org/10.35765/pk.2022.3702.17
Słowa kluczowe: postawy, restrykcje, pandemia, COVID-19

Abstrakt

11 marca 2020 r. Światowa Organizacja Zdrowia (WHO) ogłosiła szybkie rozprzestrzenianie się epidemii koronawirusa. Aby opóźnić transmisję wirusa, rządy poszczególnych krajów zdecydowały o wprowadzeniu różnych środków ograniczających. Miały one ekonomiczny i psychologiczny wpływ na społeczeństwo i spowodowały dyskusję dotyczącą norm etycznych oraz praw człowieka.

Celem badania było porównanie reakcji i postaw wobec wprowadzonych restrykcji w dwóch sąsiadujących krajach – Polsce i Czechach oraz odpowiedź na pytanie, czy różnią się one w kontekście tych samych środków ograniczających. Zastosowano metodę ankiety internetowej, w której badani oceniali 28 wprowadzonych ograniczeń pod kątem ich efektywności, restrykcyjności i stosowania się do nich. W badaniu wzięło udział 1731 osób, w tym 723 z Czech i 1008 z Polski. Badanie przeprowadzono pomiędzy 26 maja a 31 sierpnia 2020 r. – pod koniec pierwszej fali pandemii.

Wykazano różnicę w postrzeganiu stosowanych środków. Polacy niżej oceniali ich efektywność i restrykcyjność, rzadziej też stosowali się do wprowadzanych ograniczeń. Pozwala to na wniosek praktyczny o konieczności wprowadzania środków o najwyższej efektywności i najmniejszej dolegliwości w połączeniu z wcześniejszą kampanią informacyjną.

Biogramy autorów

Jakub Lickiewicz, Collegium Medicum Uniwersytetu Jagiellońskiego

Psycholog, prawnik. Adiunkt w Zakładzie Psychologii Zdrowia na Wydziale Nauk o Zdrowiu UJ CM. W swojej pracy zajmuje się szeroko rozumianą problematyką agresji wobec personelu medycznego. Aktywny członek międzynarodowej organizacji ENTMA08, zrzeszającej osoby zajmujące się zjawiskiem agresji i przemocy w warunkach ochrony zdrowia.

Jaroslav Pekara, Paramedic Department, Medical College in Prague

Adiunkt i kierownik Katedry Ratownictwa Medycznego Wyższej Szkoły Nauk o Zdrowiu w Pradze. Pracuje jako ratownik medyczny w Pogotowiu Ratunkowym w Pradze. Od ponad dziesięciu lat zaangażowany w kilka projektów dotyczących zapobiegania przemocy w pielęgniarstwie i całym sektorze opieki zdrowotnej w Czechach.

Irina Georgieva, Department of Cognitive Science and Psychology New Bulgarian University

Doktor psychologii, psychoterapeutka. Wykłada na Uniwersytecie Bułgarskim w Sofii i prowadzi międzynarodowe projekty naukowe.

Marta Makara-Studzińska, Wydział Nauk o Zdrowiu Collegium Medicum Uniwersytetu Jagiellońskiego

Specjalista psycholog kliniczny, specjalista zdrowia publicznego, certyfikowany psychoterapeuta Polskiego Towarzystwa Psychologicznego, certyfikowany superwizor Polskiego Towarzystwa Psychiatrycznego, Kierownik Zakładu Psychologii Zdrowia CM UJ.

Bibliografia

Akhtar, N., Nadeem Akhtar, M., Usman, M., Ali, M., & Iqbal Siddiqi, U. (2020). COVID-19 restrictions and consumers’ psychological reactance toward offline shopping freedom restoration. The Service Industries Journal, 40(13-14), 891-913. https://doi.org/10.1080/02642069.2020.1790535

Argouslidis, P., Skarmeas, D., Kühn, A., & Mavrommatis, A. (2018). Consumers’reactions to variety reduction in grocery stores: A freedom of choice perspective. European Journal of Marketing, 52 (9–10), 1931–1955. https://doi.org/10.1108/EJM-12-2016-0844

Dubey, A. D., & Tripathi, S. (2020). Analysing the sentiments towards work-from-home experience during covid-19 pandemic. Journal of Innovation Management, 8(1), 13-19. https://doi.org/10.24840/2183-0606_008.001_0003

Atalan, A. (2020). Is the lockdown important to prevent the COVID-19 pandemic? Effects on psychology, environment and economy-perspective. Annals of medicine and surgery, 56, 38-42. https://doi.org/10.1016/j.amsu.2020.06.010

Brehm, S. S., & Brehm, J. W. (1981). Psychological reactance A theory of freedom and control. Academic Press.

Chtourou, H., Trabelsi, K., H'mida, C., Boukhris, O., Glenn, J. M., Brach, M., ... & Bragazzi, N. L. (2020). Staying physically active during the quarantine and self-isolation period for controlling and mitigating the COVID-19 pandemic: a systematic overview of the literature. Frontiers in psychology, 11. https://10.3389/fpsyg.2020.01708

Desai, A. N., & Patel, P. (2020). Stopping the spread of COVID-19. Jama, 323(15), 1516-1516. https://doi:10.1001/jama.2020.4269

Fatima, H., & Mahour, P. (2021). Manifestation and usefulness of Defense Mechanisms during COVID-19 pandemic. The International Journal of Indian Psychology. 9, 1, 1468-1475 https://doi: 10.25215/0901.154 Filimonau, V., Mika, M., & Pawlusiński, R. (2018). Public attitudes to biofuel use in aviation: Evidence from an emerging tourist market. Journal of Cleaner Production, 72, 3102 – 3110. https://doi.org/10.1016/j.jclepro.2017.11.101

Guerra, S. (2016). Distrust unbound: What next after joining the EU. Communist & Post-Communist Studies, 49(3), 233 – 241. https://doi.org/10.1016/j.postcomstud.2016.06.007

Inoue, H. (2020). Japanese strategy to COVID-19: How does it work?. Global Health & Medicine, 2(2), 131-132. https://doi.org/10.35772/ghm.2020.01043

Jonas, K., Eagly, A. H., & Stroebe, W. (2019). Attitudes and persuasion. In: Companion encyclopedia of psychology (pp. 775-793). Routledge.

Kapur, N., Clements, C., Appleby, L., Hawton, K., Steeg, S., Waters, K., & Webb, R. (2021). Effects of the COVID-19 pandemic on self-harm. The Lancet Psychiatry, 8(2), e4. https://doi.org/10.1016/S2215-0366(20)30528-9

Klepacka, M., & Bakalarski, P. (2018). Trust of society towards selected medical professions-doctors, nurses, paramedic. Critic Care Innov, 1(2), 1-10.

Lee, C., & Chen, J. (2011). The reaction of elderly Asian tourists to avian influenza and SARS. Tourism Management, 32(6), 1421–1422. https://doi.org/10.1016/j.tourman.2010.12.00

Lee, T., Lee, B. K., & Lee-Geiller, S. (2020). The effects of information literacy on trust in government websites: Evidence from an online experiment. International Journal of Information Management, 52, 102098. https://doi.org/10.1016/j.ijinfomgt.2020.1020

Łosiewicz, M., & Ryłko-Kurpiewska, A. (2015). Public perception of healthcare personnel in Poland and some other European countries in view of selected studies. International Business and Global Economy, 34, 1, 198-209.

Matschke, X., & Rieger, M. O. (2021). Kisses, Handshakes, COVID-19–Will the Pandemic Change Us Forever?. Review of Behavioral Economics, 8(1), 25-46.

Mækelæ, M. J., Reggev, N., Dutra, N., Tamayo, R. M., Silva-Sobrinho, R. A., Klevjer, K., & Pfuhl, G. (2020). Perceived efficacy of COVID-19 restrictions, reactions and their impact on mental health during the early phase of the outbreak in six countries. Royal Society open science, 7(8), 200644. https://doi.org/10.1098/rsos.200644

Muschol, J., & Gissel, C. (2021). COVID-19 pandemic and waiting times in outpatient specialist care in Germany: an empirical analysis. BMC Health Services Research, 21(1), 1-10. https://doi.org/10.1186/s12913-021-07094-9

Oksanen, A., Kaakinen, M., Latikka, R., Savolainen, I., Savela, N., & Koivula, A. (2020). Regulation and trust: 3-month follow-up study on COVID-19 mortality in 25 European countries. JMIR Public Health and Surveillance, 6(2), e19218. https://doi: 10.2196/19218

Powell, M. C., & Fazio, R. H. (1984). Attitude accessibility as a function of repeated attitudinal expression. Personality and Social Psychology Bulletin, 10(1), 139-148. https://doi.org/10.1177/0146167284101016

Piquero, A. R., Jennings, W. G., Jemison, E., Kaukinen, C., & Knaul, F. M. (2021). Evidence from a systematic review and meta-analysis: Domestic Violence during the COVID-19 Pandemic. Journal of Criminal Justice, 5-6, 74 101806. https://doi.org/10.1016/j.jcrimjus.2021.101806

Rogala, M., & Donesch-Jeżo, E. (2020). Various dimensions of trust in the health care system. Emergency Medical Service, 7(4), 296-305. https:// doi.org/10.36740/EmeMS202004109

Romisch, R. (2020). Covid-19 effects on Central Europe. Interreg Central Europe. http://www.central2020.eu/Content.Node/discover/Covid-19-effects-on-Central-Europe.pdf

Savage, M. P., Fischman, D. L., & Mamas, M. A. (2021). Social Intervention by the Numbers: Evidence Behind the Specific Public Health Guidelines in the COVID-19 Pandemic. Population Health Management, 24(3), 299-303. https://doi.org/10.1089/pop.2020.0180

Talevi, D., Socci, V., Carai, M., Carnaghi, G., Faleri, S., Trebbi, E., ... & Pacitti, F. (2020). Mental health outcomes of the COViD-19 pandemic. Rivista di psichiatria, 55(3), 137-144. https://doi 10.1708/3382.33569

Warchala, J. (2019). Formy perswazji. Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego, Katowice.

Perspektywy Kultury tom 37
Opublikowane
2022-06-02
Jak cytować
[1]
Lickiewicz, J., Pekara, J., Georgieva, I. i Makara-Studzińska, M. 2022. Analiza porównawcza postaw mieszkańców Czech i Polski wobec pandemii COVID‑19. Perspektywy Kultury. 37, 2 (cze. 2022), 251-266. DOI:https://doi.org/10.35765/pk.2022.3702.17.
Numer
Tom 37 Nr 2 (2022): Starożytny Bliski Wschód i jego recepcja w kulturze współczesnej
Dział
Varia

Copyright (c) 2022 Perspektywy Kultury

Creative Commons License

Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.

Autor, zgłaszając swój artykuł, wyraża zgodę na korzystanie przez Wydawnictwo Uniwersystet Ignatianum z utworu na następujących polach eksploatacji:

  1. utrwalania utworu w formie papierowej, a także na nośniku cyfrowym lub magnetycznym;
  2. zwielokrotnienia utworu dowolną techniką, bez ograniczenia ilości wydań i liczby egzemplarzy;
  3. rozpowszechniania utworu i jego zwielokrotnionych egzemplarzy na jakimkolwiek nośniku, w tym wprowadzenia do obrotu, sprzedaży, użyczenia, najmu;
  4. wprowadzenia utworu do pamięci komputera;
  5. rozpowszechniania utworu w sieciach informatycznych, w tym w sieci Internet;
  6. publicznego wykonania, wystawienia, wyświetlenia, odtworzenia oraz nadawania i reemitowania, a także publicznego udostępniania utworu w taki sposób, aby każdy mógł mieć do niego dostęp w miejscu i czasie przez siebie wybranym. 

Wydawca zobowiązuje się szanować osobiste prawa autorskie do utworu.