Substrat jako fundament konwencjonalizacji wtórnej sielanki staropolskiej
Abstrakt
Artykuł pt. Substrat jako fundament konwencjonalizacji wtórnej staropolskiej sielanki jest analizą najważniejszej zasady tworzącej konwencję tego gatunku, a mianowicie reguły dwupłaszczyznowości kompozycyjnej. Autorka na przykładach utworów takich poetów, jak: Szymon Szymonowicz, Szymon Zimorowicz, Jan Gawiński, Samuel Twardowski czy Adrian Wieszczycki omawia etap kształtowania się konwencji gatunku sielankowego. Następnie ukazuje zależność pomiędzy zmianami w warunkach literackich i kulturowych oraz tych, które zaszły w percepcji czytelników, a ich wpływem na ewolucję ustalonej konwencji. Obserwowane zmiany w obrębie konwencji zostały opracowane w odniesieniu do koncepcji substratu gatunkowego jako podstawy źródłowej powstania konwencji wtórnej gatunku idyllicznego.
Bibliografia
Gawiński, J. (2007). Sielanki z gajem zielonym. E. Rot (wyd.). Warszawa: Instytut Badań Literackich PAN.
Szymonowicz, S. (1914). Sielanki i inne wiersze polskie. J. Łoś (wyd.). Kraków: Polska Akademia Umiejętności.
Twardowski, S. (1976). Dafnis drzewem bobkowym. J. Okoń (oprac.). Wrocław: Ossolineum.
Wieszczycki, A. (2001). Sielanki albo pieśni. A. Gurowska (oprac.). Warszawa: Instytut Badań Literackich PAN.
Zimorowicz, J.B. (1994). Sielanki nowe ruskie (Wybór). K. Płachcińska (oprac.). Łódź: Łódzkie Towarzystwo Naukowe Societas Scientiarum Lodziensis.
Zimorowicz, S. (2003). Roksolanki to jest Ruskie Panny na wesele B.Z z K.D. A. Brückner (oprac.). Kraków: Universitas.
Adamczewski, S. (1928). Oblicze poetyckie Bartłomieja Zimorowicza. Warszawa: Wydawnictwo Kasy Imienia Mianowskiego.
Brzeziński, J. (1986). Zagadnienia badania języka i stylu pisarza: na materiale polskiej poezji sentymentalnej. Język Artystyczny, nr 4, 56–72.
Bubak, J. i Wilkoń, A. (red.). (1977). Z zagadnień języka artystycznego. Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego.
Burzyńska, A. i Markowski, M.P. (2007). Teorie literatury XX wieku. Kraków: Znak.
Czabanowska-Wróbel, A. (2009). Takich ogrodów nie znajdziesz na świecie. Teksty Drugie, nr 3, 140–146.
Dąbrowska-Kujko, J. i Krauze-Karpińska, J. (2010). Staropolskie Arkadie. Warszawa: Instytut Badań Literackich PAN.
Dobakówna, A. (1968). O sielance staropolskiej. Szkic problematyki. Pamiętnik Literacki, nr 3(59), 3–28.
Durkheim, É. (1960). De la division du travail social. Paris: Presses Universitaires de France.
Hernas, C. (1998). Barok. Warszawa: PWN.
Kaiser, G.R. (1989). O dynamice gatunków literackich. Pamiętnik Literacki, nr 2(80), 283–306.
Kostkiewiczowa, T. (1977). Słownik literatury polskiego Oświecenia. Wrocław: Ossolineum.
Królikowski, J.F. (1828). Rys poetyki wedle przepisów teorii w szczegółach z najznakomitszych autorów czerpanej. Poznań: Deker Wilhelm i Spółka.
Markiewicz, H. (red.). (1987). Problemy teorii literatury. Wrocław: Ossolineum.
Michałowska, T. (1975). Gatunek staropolski – obiekt i narzędzie poznania historycznoliterackiego. Pamiętnik Literacki, nr 2(66), 99–124.
Morelowski, J. (2013). Prawidła wierszopiskie i kaznodziejskie. M. Nalepa i G. Trościński (oprac.). Kraków: Wydawnictwo Naukowe Collegium Columbinum.
Niewiadomski, A. (2010). Światy z jawnych słów i kwiatów ukrytych. O refleksji metapoetyckiej w nowoczesnej poezji polskiej. Lublin: Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej.
Rot, W. (2003). Klęska awanturnicy w „Mowie ostatniej…” Jana Gawińskiego. Historia a tradycja literacka. Napis, 9, 93–107.
Starnawski, J. (red.). (1986). Literatura polska w perspektywie europejskiej. Studia i rozprawy. Warszawa: PIW.
Stępień, P. (1996). „Amarant” znaczy „nie więdnący”: tajemnice neoplatońskiej architektury „Roksolanek” Szymona Zimorowicza. Pamiętnik Literacki, nr 1(87), 19–38.
Szczęsna, E. (2013). Piśmienne bycie w przestrzeni cyfrowej. Współczesne ślady tożsamości. Zagadnienia Rodzajów Literackich, nr 56/112, z. 2, 17–32.
Tabaczyński, S., Marciniak, A., Cyngot, D. i Zalewska, A. (red.). (2012). Przeszłość społeczna. Próba konceptualizacji. Poznań: Wydawnictwo Poznańskie.
Walińska, M. (2002). O Janie Gawińskim jako autorze cyklu sielankowego. Pamiętnik Literacki, nr 1(93), 155–161.
Zimek, K. (2013). Reinterpretacje „Metamorfoz” w poezji polskiego baroku. Narcyz – Akteon – Dafne. Warszawa: Instytut Badań Literackich PAN.
Ziomek, J. (2012). Renesans. Warszawa: PWN.
Copyright (c) 2022 Akademia Ignatianum w Krakowie
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa 4.0 Międzynarodowe.
Autor, zgłaszając swój artykuł, wyraża zgodę na korzystanie przez Wydawnictwo Uniwersystet Ignatianum z utworu na następujących polach eksploatacji:
- utrwalania utworu w formie papierowej, a także na nośniku cyfrowym lub magnetycznym;
- zwielokrotnienia utworu dowolną techniką, bez ograniczenia ilości wydań i liczby egzemplarzy;
- rozpowszechniania utworu i jego zwielokrotnionych egzemplarzy na jakimkolwiek nośniku, w tym wprowadzenia do obrotu, sprzedaży, użyczenia, najmu;
- wprowadzenia utworu do pamięci komputera;
- rozpowszechniania utworu w sieciach informatycznych, w tym w sieci Internet;
- publicznego wykonania, wystawienia, wyświetlenia, odtworzenia oraz nadawania i reemitowania, a także publicznego udostępniania utworu w taki sposób, aby każdy mógł mieć do niego dostęp w miejscu i czasie przez siebie wybranym.
Wydawca zobowiązuje się szanować osobiste prawa autorskie do utworu.
