Ikony Mandylionu w zbiorach Muzeum Historycznego w Sanoku

DOI: https://doi.org/10.35765/pk.2022.3803.21
Słowa kluczowe: ikony Mandylionu, Muzeum Historyczne w Sanoku, XVI–XIX w., malarstwo zachodnioruskie

Abstrakt

Celem artykułu jest prezentacja ikon Mandylionu ze stałej kolekcji znajdującej się w Muzeum Historycznym w Sanoku. Autorka na przykładzie 12 ikon datowanych na XVI–XIX w. omawia i porównuje każdą z nich w kontekście zmieniającej się na przestrzeni wieków ikonografii, stylu i formy.

Biogram autora

Katarzyna Winnicka, Muzeum Historyczne w Sanoku

Od 1990 r. zatrudniona w Muzeum Historycznym w Sanoku jako historyk sztuki na stanowisku kustosza w Dziale Sztuki, następnie w dziale Sztuki Cerkiewnej. Wykładowca w latach 2002–2005 w Państwowej Wyższej Szkole Zawodowej w Sanoku. Organizatorka wielu wystaw malarstwa, fotografii i rzeźby, autorka przewodników po ekspozycji sztuki cerkiewnej w Muzeum Historycznym w Sanoku (2002, 2007, 2013) i katalogów ikon ze zbiorów tego Muzeum (2007, 2013, 2018) oraz katalogów i folderów artystów sanockich: Mariana Kruczka, Władysława Szulca, Macieja Pęcaka, Anny Marii Pilszak i innych.

Bibliografia

Badde, P. (2006). Boskie Oblicze. Całun z Manopello. Radom: Polwen. Biskupski, R. (1985). Malarstwo ikonowe od XV do 1. połowy XVIII wieku na Łemkowszczyźnie. Polska Sztuka Ludowa, R. 39, nr 3–4, 153–176.

Biskupski, R. (1991). Ikony w zbiorach polskich. Warszawa: Wydawnictwa Artystyczne i Filmowe.

Biskupski, R. (2009). Szesnastowieczne ukraińskie ikony Mandylionu ze scenami przedstawiającymi jego cudowne powstanie. W: A. Gronek (red.), Szczelina światła. Ruskie malarstwo ikonowe. Kraków: Collegium Columbinum, 39–45.

Czajkowski, J. (1999). Studia nad Łemkowszczyzną. Sanok: Wydawnictwo Muzeum Budownictwa Ludowego.

Czajkowski, J., Grządziela, R., Szczepkowski, A. (1998). Ikona karpacka. Sanok: Wydawnictwo Muzeum Budownictwa Ludowego.

Fastnacht, A. (2007). Osadnictwo ziemi sanockiej w latach 1340–1650. Sanok: Oficyna Wydawnicza Miejskiej Biblioteki Publicznej im. Grzegorza z Sanoka.

Gelitovič, M. – Гелитович, M. (2003). Ікони Спас Нерукотворний кінца ХV–ХVІІ ст у колекції Національного о музею у Львові зі збірки Музею Львівскої Духовної Семінарії-Богословської Академії (матеріали до зведеного каталогу іконопису НМЛ) W: І.В. Паславський (red.), Українська Грекокатолицька Церква і релігійне мистецтво. Історичний досвід і проблеми сучаності. Львів–Рудно: Львівська духовна семінарія Святого Духа УГКЦ.

Giemza, J. (2017). Cerkwie i ikony. Rzeszów: Libra.

Grabar, A. (1923). La tradition des masques du Christ dans l’art chrétien. Archives alsaciennes d’histoire d’art, II, 1–19.

Grabar, A. (1931). La Sainte Face de Laon. Le Mandylion dans l’art orthodoxe. Prague: Seminarium Kondakovianum.

Gronek, A. (2009). Szczelina światła. Ruskie malarstwo ikonowe. Kraków: Collegium Columbinum.

Grządziela, R. (1974). Twórczość malarza ikon z Żochatyna. Folia Historiae Artium, t. 10, 51–80.

Janocha, M. (2008). Ikony w Polsce. Od średniowiecza do współczesności. Warszawa: Neriton.

Klekot, J. (1992). Wyobrażenie twarzy Chrystusa w ikonie karpackiej. Polska Sztuka Ludowa, nr 2 (217), 17–32.

Kłosińska, J. (1973). Ikony. Kraków: Wydawnictwo Muzeum Narodowego w Krakowie.

Kruk, P.M. (2019). Ikony XIV–XVI wieku w Muzeum Narodowym w Krakowie. Ilustracje, t. 3. Kraków: Wydawnictwo Muzeum Muzeum Narodowego.

Kułakowska, J. (red.) (2001). Ikony. Najpiękniejsze ikony w zbiorach polskich. Olszanica: Boss.

Minczew, G. i Skowronek, M. (2001). Cykl o królu Abgarze w bizantyńsko-słowiańskiej tradycji rękopiśmiennej. Wybrane problemy tekstologiczne. Krakowsko-Wileńskie Studia Slawistyczne, t. III. Kraków: Scriptum.

Romaniak, A. (2018). Fotografie archiwalne. Sanok. Samorząd, oświata, organizacje, instytucje. Sanok: Muzeum Historyczne.

Starowieyski, M. (red.) (1980). Apokryfy Nowego Testamentu, t. 1. Lublin: Wydawnictwo WAM.

Starowieyski, M. (red.) (2007). Apokryfy Nowego Testamentu. Apostołowie. Kraków: Wydawnictwo WAM.

Svencìc’kij-Svâtic’kij, I. – Свенціцький-Святицький, І. (1929). Ікони Галицької України ХV–ХVІ віків (Збірки. Українського національного музею у Львові). Львів: Вид. Українського національного музею у Львові.

Tycner-Wolicka, M. (2009). Opowieść o wizerunku z Edessy. Kraków: PWN. Winnicka, K. (1996). Mandyliony XV i XVI w. w malarstwie zachodnioukraińskim. Mówią Zbiory, nr 1, 38–45.

Winnicka, K. (2018a). Ikony z XVI wieku w Muzeum Historycznym w Sanoku. Katalog zbiorów, t. 2. Sanok: Muzeum Historyczne.

Winnicka, K. (2018b). Ikony z XVII wieku w Muzeum Historycznym w Sanoku. Katalog zbiorów, t. 3. Sanok: Muzeum Historyczne.

Weitzmann, K. (1960). The Mandylion and Constatntine Porphyrogenetos. Cahiers Archéologiques, XI, 163–184.

Wessel, K. (1963). Acheiropoietos. W: K. Wessel (red.), Reallexikon zur byzantinischen Kunst I. Stuttgart: Hiersemann.

Opublikowane
2022-09-29
Jak cytować
[1]
Winnicka, K. 2022. Ikony Mandylionu w zbiorach Muzeum Historycznego w Sanoku. Perspektywy Kultury. 38, 3 (wrz. 2022), 335-350. DOI:https://doi.org/10.35765/pk.2022.3803.21.
Numer
Tom 38 Nr 3 (2022): Studia o kulturze cerkiewnej w granicach dawnej Rzeczypospolitej
Dział
Prezentacja źródeł

Copyright (c) 2022 Akademia Ignatianum w Krakowie

Creative Commons License

Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa 4.0 Międzynarodowe.

Autor, zgłaszając swój artykuł, wyraża zgodę na korzystanie przez Wydawnictwo Uniwersystet Ignatianum z utworu na następujących polach eksploatacji:

  1. utrwalania utworu w formie papierowej, a także na nośniku cyfrowym lub magnetycznym;
  2. zwielokrotnienia utworu dowolną techniką, bez ograniczenia ilości wydań i liczby egzemplarzy;
  3. rozpowszechniania utworu i jego zwielokrotnionych egzemplarzy na jakimkolwiek nośniku, w tym wprowadzenia do obrotu, sprzedaży, użyczenia, najmu;
  4. wprowadzenia utworu do pamięci komputera;
  5. rozpowszechniania utworu w sieciach informatycznych, w tym w sieci Internet;
  6. publicznego wykonania, wystawienia, wyświetlenia, odtworzenia oraz nadawania i reemitowania, a także publicznego udostępniania utworu w taki sposób, aby każdy mógł mieć do niego dostęp w miejscu i czasie przez siebie wybranym. 

Wydawca zobowiązuje się szanować osobiste prawa autorskie do utworu.